In Shanghai is de vierde Conference on Interaction and Confidence Building Measures in Asia (CICA) begonnen. Het gebeuren staat in de schaduw van de deelname van de Russische president Poetin, die tegelijk belangrijke bilaterale besprekingen komt voeren. Ter elfder ure werd toch de verwachte gasdeal getekend.
In zijn CICA-toespraak heeft president Xi opgeroepen tot meer dialoog en samenwerking in Azië. Voor de veiligheid van Azië wil hij dat regionale spelers de leiding nemen. Hij verklaarde ook dat geen enkel land absolute veiligheid voor zichzelf mag nastreven ten nadele van anderen. Xi citeerde een Kazaks spreekwoord: “Wie de lamp van een ander wil uitblazen, zal zijn eigen baard schroeien”. Xi zet zich dus duidelijk af tegen de VS-draai naar Azië door Obama en de rol van politieman die de VS zich ook in deze regio willen (blijven) aanmeten.
Aan CICA nemen delegaties uit 40 Aziatische landen plus VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon deel. CICA werd in 1992 op initiatief van Kazakhstan opgestart als een platform voor dialoog en overleg in Azië en groepeert ongeveer de helft van de Aziatische landen. China is stichtend lid. Vietnam is lid, Japan, de Filipijnen en de VS zijn waarnemers. CICA focust vooral op veiligheidsaspecten en op samenwerking om de veiligheid te bevorderen. De derde top, in 2010, vond plaats in Istanbul. De huidige, top met 11 staatshoofden en 10 leiders van internationale organisaties, is de grootste ooit.
Strategische vrienden, harde onderhandelingen.
De bilaterale besprekingen met Rusland overschaduwden echter het belang vaan de CICA-top. Rusland en China zoeken nauwere samenwerking in een periode waarin beiden onrechtstreeks in conflict zijn met de VS (China in de door de VS aangewakkerde territoriale conflicten met Japan, de Filipijnen en Vietnam; Rusland dat achter de gebeurtenissen in Oekraïne de hand van Washington ziet). En dan is er nog de Westerse steun aan rebellen in Syrië die zowel Rusland en China als grove inmenging in binnenlandse aangelegenheden zien.
Volgens waarnemers was het hoofddoel van het bezoek van Poetin het afronden van het grote gasleveringscontract waar al tien jaar over onderhandeld wordt. Het gaat over de levering van 38 miljard m³ aardgas per jaar, voor een geschatte waarde van 15 miljard dollar. Dat komt ongeveer overeen met wat Rusland nu aan Duitsland levert. Het grootste struikelblok was echter de prijs. China onderhandelde hard daarover. De gasdeal is belangrijk voor Rusland dat nu volledig afhangt van Europese klanten en vreest dat die naar aanleiding van Oekraïne naar alternatieven gaan zoeken. China heeft de Russische gasleveringen voorlopig echter niet nodig en kon daarom zijn eisen stellen. 20 miljard m³, zowat 50% van zijn gasinvoer komt uit Turkmenistan, en dat land kan tegen 2020 zelfs 65 miljard m³ leveren. Ter elfder ure is de overeenkomst toch getekend, zij het dat niet duidelijk is tegen welke prijs. Het contract zou meer dan $ 400 miljard waard zijn. Het gaat om een jaarlijkse levering van 38 miljard m³, vanaf 2018 gedurende dertig jaar.
In een gezamenlijke verklaring engageerden de beide presidenten zich om inmenging in de binnenlandse aangelegenheden van andere landen tegen te gaan en verzetten ze zich tegen unilaterale sancties. De twee landen lanceerden gezamenlijke marineoefeningen in de Zuid-Chinese zee. Een dubbele sneer naar de VS met zijn unilaterale sancties tegen Rusland in de zaak Oekraïne, en met zijn steun aan de Japanse aanspraken op de door China geclaimde Diaoyu eilanden.
Er is een overeenkomst dat de China Development Bank 5 miljard dollar kredieten geeft aan Chinese firma’s die aan de ontwikkeling van het Russische Verre Oosten willen deelnemen. Er komt een eerste grensoverschrijdende spoorwegbrug over de Amoer. De Chinese oliefirma CNPC neemt een deelname van 20% in het Yamal project van Novatek. Novatek is een kleinere privéconcurrent van Gazprom, die op het schiereiland Jamal een gasveld gaat uitbaten en het gas in vloeibare vorm per tanker verschepen.
China is de grootste handelspartner van Rusland, met een wederzijdse handel van 90 miljard dollar in 2013. Een groot project voor Russische olieleveringen ter waarde van 60 miljard dollar, via de Skovorodino-Mohe pijplijn, is in uitvoering.
Chinese media verwelkomen de aanwezigheid van beide presidenten bij het begin van de gezamenlijke Chinees-Russische marineoefeningen en benadrukken dat zowel Beijing als Moskou verder een hoofdrol moeten spelen in de veiligheid van Azië.
Bronnen: BBC, wantchinatimes, SCMP, Xinhua, Volksdagblad, Wikipedia.
