Vandaag is Hillary Clinton in Myanmar, gisteren begon een Chinees vliegdekschip zijn tweede proefvaart. Nieuwe zetten in het strategisch duel over de ontwikkeling van China. Myanmar of vroeger Birma heeft sinds 1962 een militair bestuur. Het land onderhoudt nauwe economische banden met China. Het levert grondstoffen en koopt Chinese gebruiksgoederen, maar is strategisch belangrijk omdat vanuit de provincie Yunnan China via Myanmar een rechtstreeks toegang tot de Indische Oceaan heeft. Dit jaar is de militaire junta formeel vervangen door een burgerlijk bestuur. Washington noemde de overgang naar een burgerlijk regime een maskerade, maar deze zomer besloot het regime na protest van de bevolking de bouw van een stuwdam te stoppen; de dam werd gebouwd door een Chinese firma en een deel van de elektriciteit zou naar China gestuurd worden. Waarop de VS van mening veranderden en vandaag gaat Hillary Clinton dus zelf naar Myanmar om daar de vooruitgang van de democratie te constateren en te kijken hoe Myanmar verder van China kan losgeweekt worden. Op de vooravond van het bezoek van Clinton heeft de Chinese vice-president Xi Jinping overigens een nauwere militaire samenwerking aan Myanmar aangeboden.Het Chinese vliegdekschip is een afdankertje van het sovjet-leger, een onafgewerkt schip dat de Chinezen in 1998 van Oekraïne kochten en uiteindelijk als naakte romp van 300 m naar China sleepten nadat Turkije in opdracht van de NAVO lange tijd de doorgang van de Bosforus geweigerd had. Zoveel jaren later is het dus klaar voor testen en training, niet voor echte operaties, aldus een officiële Chinese verklaring. Niet echt het modernste schip dus, maar voor China is de mogelijkheid om voor het eerst vliegtuigen vanop een schip te ontplooien wel degelijk een doorbraak. Het beschermen van de olieroutes uit het Midden-Oosten wordt er bijvoorbeeld weer wat realistischer door en ook de positie van het Chinese leger in de betwiste zones van de Zuidchinese en Oostchinese Zee komt er versterkt uit. Japan en de VS hebben al aan Beijing gevraagd uit te leggen waarom het een vliegdekschip nodig heeft. Het schip wordt in verband gebracht met toenemend agressief gedrag van China maar gemakshalve wordt daarbij vergeten dat de Westerse bondgenoot Taiwan precies dezelfde claims als de Volksrepubliek heeft in de betwiste zeeën. Dit alles komt er aansluitend bij het bezoek van Obama aan een aantal Aziatische landen, en de top van APEC. Daaruit volgde een geforceerde doorbraak van het Amerikaanse initiatief voor een TPP, een Trans-Pacific Strategisch Economisch Partnerschap waarvan China uitgesloten wordt. TFP moet dienen als tegenzet voor de vrijhandelszone waar China samen met de Asean-landen aan werkt. Obama nog ook naar huis met een akkoord om in noordwest Australië een nieuwe Amerikaanse basis op te richten van waaruit zuid-oost Azië beter kan gecontroleerd worden. Hij beloofde uitdrukkelijk een toegenomen militaire en politieke aanwezigheid in de regio – de middelen die in het Midden-Oosten beginnen vrijkomen kunnen daarvoor ingezet worden. Tenslotte werd China door de VS op een vernederende manier gedwongen de meningsverschillen met vier buurlanden rond de Zuidchinese zee op op de Oost-Aziatische Top in Bali te bespreken, terwijl de Chinese politiek er juist in bestaat bilateraal te onderhandelen; twee maand geleden sloot het een akkoord met Vietnam om hun conflicten onder mekaar te regelen, en recentelijk werden ook naar de Filippijnen toe stappen in die richting gezet; Vietnam en de Filippijnen zijn de belangrijkste partijen in het geschil rond de Zuidchinese zee. China zelf reageert kalm op de Amerikaanse demarches. Het wil geen argumenten geven aan diegenen die bij de volgende verkiezingscampagne in de VS van China het zwarte schaap willen maken. Het wil naar zijn Aziatische buren evenmin agressief overkomen, zeker nadat vorig jaar een aantal kleine maritieme incidenten met Japan, Vietnam en de Filippijnen al opgeblazen werden. Nogal wat waarnemers gaan ervan uit dat gezien de evolutie van de wereldeconomie, op termijn de Aziatische landen toch naar meer samenwerking met China dan met de VS zullen evolueren. |
