Het 19de partijcongres van de CPC is dinsdag geëindigd. Het meest opvallend is het expliciet opnemen in de partijstatuten van de strategische lijn van Xi Jinping
Xi en Li blijven aan de leiding
In de congresresolutie van de laatste dag wordt het verslag van het ontslagnemend centraal comité (CC) – de fameuze 3,5 uur durende toespraak van secretaris-generaal Xi Jinping waarover we eerder bericht hebben- goedgekeurd. Een andere resolutie keurt de werking van de centrale commissie voor discipline en inspectie (CCDI) – de anticorruptie waakhond van de Partij- goed. Er is gekozen voor de leden van het volgend CC (centraal comité) en de volgende CCDI, op basis van een lijst met meer kandidaten dan plaatsen. Het nieuwe Centraal Comité telt 204 leden en 172 vervangers, ongeveer dezelfde aantallen als het vorige. De lijst van namen is door de officiële pers gepubliceerd.
Woensdag kiest het nieuwe CC tijdens zijn eerste voltallige bijeenkomst een nieuw politiek bureau, een permanent comité van dat bureau, en de secretaris-generaal. Van de zeven leden van het vorige comité gaan er vijf met pensioen; zij zijn geen lid meer van het nieuwe CC. Alleen president Xi en premier Li blijven nog aan. Ook de CCDI krijgt een nieuwe leider want Wang Qishan gaat met pensioen.
Strategie van Xi Jinping in de partijstatuten
De Chinese media besteden echter het meeste aandacht aan de wijziging van de partijstatuten. Op zich is zo een wijziging niet bijzonder. De partijstatuten werden al vaker gewijzigd om rekening te houden met de meest recente evolutie en de strategie die de leiders uitstippelen om er mee om te gaan. Maar deze keer is de verwijzing met naam naar Xi toch erg expliciet.
De statuten nemen voortaan de ‘Ideeën van Xi Jinping over het Socialisme met Chinese Kenmerken in een Nieuwe Historische Periode’ mee op als leidraad voor de actie. Andere statutaire inspiratiebronnen zijn het Marxisme-Leninisme, de Ideeën van Mao Zedong , de Theorie van Deng Xiaoping, de Theorie van de Drie Vertegenwoordigingen (van voormalig secretaris-generaal Jiang Zemin) , en de Wetenschappelijke Benadering van Ontwikkeling (van de vorige secretaris-generaal Hu Jintao).
De ‘Ideeën van Xi Jinping over het Socialisme met Chinese Kenmerken in een Nieuwe Historische Periode’ zijn volgens de congresresolutie collectieve ideeën van de Chinese communisten, waarvan Xi de belangrijkste vertegenwoordiger is. Ze geven een systematisch antwoord op de belangrijkste vraag vandaag: wat soort socialisme met Chinese kenmerken moet ontwikkeld worden in de nieuwe omstandigheden en hoe kan dat gebeuren? Volgens de resolutie gaat het om een plan op lange termijn waaraan voortdurend moet gewerkt worden .
Er is een belangrijke theoretisch amendement bij de statuten. Ten tijde van Mao Zedong was de hoofdtegenstelling in China de klassenstrijd. Onder invloed van Deng Xiaoping werd het de tegenstelling tussen ‘de steeds groeiende materiële en culturele behoeften van het volk en de achterlijke sociale productie’. Nu wordt de hoofdtegenstelling die ‘tussen een onevenwichtige en ontoereikende ontwikkeling en de steeds toenemende vraag van het volk naar een beter leven’.
Er komt ook een verwijzing naar de ideeën van Xi over het leger en het ‘absolute’ leiderschap van de Partij over het leger, en naar ‘het volgen van het principe van gedeelde groei door discussie en samenwerking (met andere landen) en de voortzetting van het Belt and Road Initiative’ (de nieuwe zijderoutes).
De statuten vermelden nu ook dat de Partij ‘allesomvattende inspanningen’ moet doen om ‘door te gaan met de strijd tegen de corruptie’.
Marktkrachten moeten een beslissende rol spelen in het toewijzen van productiefactoren en de aanbodzijde van de economie moet structureel hervormen om beter aan te sluiten bij de vraag.
De soft power van China moet sterker worden. Het socialisme met Chinese kenmerken vereist ook de ontwikkeling van een socialistische cultuur met Chinese kenmerken.
Machtspolitiek of meer?
In westerse media wordt het opnemen van de ideeën van Xi in de partijstatuten meestal gezien als gewone consolidatie van zijn macht. Toch is er meer aan de hand.
Er wordt expliciet verwezen naar een nieuwe historische periode. Dat geldt zowel binnenlands als buitenlands.
Van Deng tot Xi heeft China gewerkt om vooruit te komen van een (straat)arm land naar een middelmatig welvarend land. Nu die doelstelling praktisch bereikt is, is het zaak verder te groeien naar een welvarend land op alle gebieden. Dat kan niet zomaar. De economie moet in grote mate omgegooid worden en het bestuur van het land moet grondig moderniseren. Xi is de eerste die voor deze nieuwe historische periode doelstellingen met data (2025,2035, 2050) en strategieën komt.
De wijziging van de hoofdtegenstelling zoals die in de partijstatuten staat wijst daarbij op een verandering van focus: voortaan is kwantitatieve groei niet meer het belangrijkst , maar wel een betere kwaliteit van de groei. Die vlag dekt vele ladingen: een beter leefmilieu, minder ongelijkheid en meer sociale rechtvaardigheid, meer inspraak van de bevolking, beter bestuur…
Sinds 2008 zijn de economische en financiële structuren van de ontwikkelde wereld onstabiel. De interne cohesie van grote spelers zoals de VS en de EU verzwakt en hun internationale invloed brokkelt af. In dit nieuw historisch tijdperk wordt China vroeger dan verwacht in een leidersrol gekatapulteerd. Xi heeft ook hier duidelijke bakens uitgezet: gemeenschappelijke welvaart door samenwerking, absoluut afwijzen van hegemonie, machtspolitiek en inmenging, een modern maar defensief Chinees leger.
De uitdagingen van de nieuwe historische periode zijn groot voor China. Men kan zich voorstellen dat de CPC zich vandaag beter gewapend voelt om ze aan te pakken met een sterke leider. Het congres geeft Xi een duidelijk mandaat, maar wel als ‘voornaamste vertegenwoordiger’ van de collectieve ideeën van de Partij.
Bron: Xinhua, Guardian
