Op 14 maart hield China besprekingen op hoog niveau met Iran en Rusland. Bovenaan de agenda stond het nucleaire programma van Teheran.
China lanceert, als permanent lid van de VN-Veiligheidsraad en partij bij het Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA), een oproep om ernstiger te zoeken naar een passende oplossing met politieke en diplomatieke middelen voor de zogenaamde Iraanse nucleaire kwestie. China wil meer inspanningen om het internationale nucleaire non-proliferatieregime te waarborgen. Uiteindelijk moet dit bijdragen tot de vrede en stabiliteit in Westelijk Azië (het Midden-Oosten).
Diplomatieke inspanning
De bijeenkomst in Beijing was de meest recente diplomatieke inspanning van China om de communicatie en coördinatie over deze kwesties te verbeteren en de voorwaarden te scheppen voor een spoedige hervatting van de dialoog en onderhandelingen. De Viceminister van Buitenlandse Zaken van China, Ma Zhaoxu, zat de bijeenkomst voor, samen met zijn Russische ambtgenoot Sergej Ryabkov en de Iraanse Viceminister van Buitenlandse Zaken Kazem Gharibabadi.
China en Iran
Eerder had Ma Zhaoxu al een ontmoeting met Gharibabadi. Ma stelde dat Beijing groot belang hecht aan de ontwikkeling van de betrekkingen met Iran. China streeft ernaar de belangrijke consensus die de staatshoofden van de twee landen hebben bereikt, te implementeren. China nodigt Iran uit ‘om de kernbelangen van beide landen stevig te ondersteunen en de samenwerking op verschillende gebieden te verdiepen’. De twee landen hebben een alomvattend strategisch partnerschap en dat zullen ze verder uitwerken. Gharibabadi benadrukte dat Iran zijn relatie met China ‘vanuit een strategisch perspectief bekijkt’. Teheran ‘verheugt zich op een voortgezette wederzijdse steun en op de bescherming van de belangen die beide staten delen’.
De twee partijen hielden een eerste bespreking over de zogenaamde Iraanse nucleaire kwestie. Ma Zhaoxu zei dat China ‘een objectieve en eerlijke houding zal aannemen, waarbij het dialoog en onderhandelingen actief zal bevorderen’. Beijing wil een constructieve rol blijven spelen in de politieke oplossing van deze zaak. Een woordvoerder van Buitenlandse Zaken zei: ‘China hoopt oprecht dat alle partijen in dezelfde richting kunnen werken, vertrouwen kunnen blijven opbouwen en twijfels kunnen wegnemen, en snel kunnen zorgen voor het nodige momentum om de dialoog en onderhandelingen te hervatten’. De Iraanse diplomaat Gharibabadi had grote waardering voor de inspanningen van China om de internationale dialoog over het Iraanse nucleaire programma te vergemakkelijken. Teheran is inderdaad ‘bereid om de communicatie en coördinatie met China te versterken, met het doel een politieke oplossing dichterbij te brengen’. Op 14 maart had ook de Chinese minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi een ontmoeting met de viceministers van Buitenlandse Zaken van Rusland en Iran.
Coördinatie China met Iran en Rusland
De bijeenkomst in Beijing werd aangekondigd toen China, Iran en Rusland gezamenlijke marine-oefeningen hielden. De manoeuvres met de codenaam Security Belt 2025 vonden plaats in de Golf van Oman, dichtbij de strategische Straat van Hormuz. Dat is de smalle monding van de Perzische Golf waar een vijfde van alle ruwe olie die wereldwijd wordt verhandeld doorheen stroomt. De oefeningen worden sinds 2021 jaarlijks door de drie landen gehouden. Tot de waarnemende landen behoorden Azerbeidzjan, Irak, Kazachstan, Oman, Pakistan, Qatar, Zuid-Afrika, Sri Lanka en de Verenigde Arabische Emiraten. Het Chinese Ministerie van Defensie heeft verklaard dat de gezamenlijke oefeningen bedoeld zijn om het militaire vertrouwen tussen de drie naties te versterken. De Verenigde Staten en Israël houden al enkele maanden gezamenlijke oefeningen in dat gebied. Op die manier ontwikkelen ze daar een strategie van de spanning.
Ten gepasten tijde
De militaire samenwerking tussen China, Iran en Rusland en de besprekingen om te komen tot een politieke oplossing voor de zogenaamde Iraanse nucleaire kwestie vallen samen met acties van de Amerikaanse president Donald Trump. Deze oefent druk uit inzake het nucleaire programma van Iran. Trump stuurde vorige week namelijk een brief naar de Iraanse Hoogste Leider Ayatollah Ali Khamenei, waarin hij aandrong op de hervatting van de gesprekken tussen Washington en Teheran. In feite waren er in die recente boodschap, waarin Trump ogenschijnlijk een dialoog aanbiedt, verhoogde dreigementen vervat aan het adres van Iran. Bovendien zinspeelt de president van de VS regelmatig op een algemene en totale oorlog in West-Azië (all hell will break loose), als er op zijn voorstellen niet wordt ingegaan.
‘Onwettige sancties stopzetten’
In de slotverklaring van de bijeenkomst op 14 maart spraken de drie landen hun wens uit dat alle onwettige unilaterale sancties zouden worden beëindigd. Ze herhaalden dat politieke en diplomatieke betrokkenheid en dialoog op basis van het beginsel van wederzijds respect de enige haalbare en praktische optie blijven. De betrokken partijen, zo merkten hun vertegenwoordigers op, ‘moeten zich ertoe verbinden de oorzaak van de huidige situatie bij de wortel aan te pakken en af te zien van sancties, druk of dreiging met geweld’. Zij herhaalden ook hoe belangrijk het is dat het ‘Verdrag inzake de niet-verspreiding van kernwapens’ als hoeksteen van het internationale non-proliferatieregime wordt gehandhaafd. China en Rusland lieten hun goedkeuring blijken over het feit dat Iran herhaalde dat zijn nucleaire programma uitsluitend vreedzame doeleinden dient en niet bedoeld is voor de ontwikkeling van kernwapens.
Bronnen: fmprc.gov.cn (website Min.BuZa China), disarmament.unoda.org, (website Office for Disarmament Affairs van de VN), CCTV, Global Times, Morning Star, Friends of Socialist China, Wikipedia
