Professor Peverelli van het Cross Cultural Human Rights Centre van de Vrije Universiteit Amsterdam vindt dat er niet genoeg aandacht gaat naar de culturele verklaring voor de successen die China en andere Aziatische landen boeken in het bedwingen van Covid-19. Hij geeft hierbij zijn opinie, die niet noodzakelijk dezelfde is als die van de redactie.
Dat China leidend is in de aanpak van COVID-19 is een vaststaand feit. Over hoe de Chinese overheid dat tot stand brengt verschillen de meningen.
Dictatuur of cultuur?
De meest irritante uitleg, die ik helaas toch ook uit de mond van sommige academische collega’s te horen krijg, is dat het een kwestie van dictatuur is (‘In een dictatuur zijn bepaalde zaken nu eenmaal makkelijker te regelen dan bij ons’). Het blijft me verbazen dat het zo moeilijk is het verband te leggen met cultuurverschillen. Verschillende manieren van zingeven aan de wereld leiden onvermijdelijk tot verschillen in de manier waarop sociale problemen aangepakt worden.
Dimensies
In het boek ‘Has China Devised a Superior Path to Wealth Creation? The Role of Secular Values’ dat ik in 2021 met twee collega’s gepubliceerd heb is een heel hoofdstuk aan dit onderwerp gewijd. In dit boek werken wij met een model dat cultuur meet langs 7 dimensies (zie de recensie van het boek elders op deze site). Drie daarvan kunnen de Chinese aanpak van de pandemie uitleggen:
Universele regels ——————————–Particularistische uitzonderingen
Individualisme/eigenbelang ——————–Gemeenschapszin/belang van anderen
Specifieke zaken en onderdelen——————-Diffuse patronen en gehelen
De cultuur van Westerse landen neigt naar de linker uiteinden van deze dimensies, terwijl de Oosterse culturen meer aan de rechter zijde zitten. Deze locaties worden op basis van questionnaires vastgesteld. Ik geef hier per dimensie één voorbeeldvraag.
Univeralisme – Particularisme
Zo vroegen wij een panel van respondenten uit verschillende landen in hoeverre zij zich op bestaande regels baseren, dan wel zich op de uitzonderingen richten. De antwoorden kunnen we in de onderstaande tabel weergeven.
Hoe moeten we deze tabel begrijpen? De Grieken zijn sterke volgers van regels, protocollen e.d., maar neigen uitzonderingen waarop die regels en protocollen niet (zo goed) werken onder het tapijt te vegen. Amerikanen geven ruwweg evenveel aandacht aan regels en uitzonderingen, maar bij hen leidt dat enkel tot verwarring, niet tot verzoening (reconciliation in ons model) van waarden. Chinezen besteden ook gelijke aandacht aan beide, maar zo sterk dat het niveau van verzoening wel bereikt wordt: er zijn regels, maar uitzonderingen mag je niet van tafel vegen, je moet de bestaande regels zo aanpassen dat de nieuwe regels universeler toepasbaar worden.
Individualisme – Communitarisme
Wij vroegen het panel in hoeverre het gemeenschappelijk belang hen ter harte ging en in welke mate zij ieder individu afzonderlijk verantwoordelijk achtten in het uitwerken van een gemeenschappelijke taak (b.v. maatregelen om de pandemie in toom te houden). Ziehier de tabel.
In Spanje wordt iedereen op zijn eigen verantwoordelijkheid afgerekend, maar het gemeenschappelijk belang delft het onderspit. In Zweden is de gemeenschapszin groot, maar daar blijft de individuele verantwoordelijkheid wat onder de radar. In de rechter bovenhoek, de hoek van verzoening, vinden we drie Oost-Aziatische landen, waaronder China.
Specifiek – Diffuus
Wij vroegen het panel in hoeverre zij voor de aanpak van COVID-19 informatie zochten bij verschillende disciplines, dan wel of ze zich enkel op de medische discipline wilden concentreren (want het is immers een ziekte).
Kijkend van de linker onderhoek naar de rechter bovenhoek vind je de landen met ruwweg evenveel aandacht voor beide. De Brazilianen zitten echter in beide zo laag, dat het eerder tot grotere verwarring leidt dan stijgend inzicht. Boven rechts vinden we weer de Oost-Aziatische landen, met Zweden als eenzame Europese partner. Hiermee lijkt onze methode ook het bewijs gevonden te hebben waarom Zweden met het veel bekritiseerde coronabeleid het op lange termijn toch vrij goed doet.
Het bovenstaande is slechts een kleine selectie uit hoofdstuk vier van ons boek. Zij die door dit artikel geïnteresseerd geraakt zijn in de theorie en/of de toepassing op COVID-19 wordt aangeraden het boek te lezen.
