Wang Fei (38) is een advocaat die zich specialiseert in zaken waarin gerechtelijke fouten gemaakt zijn. Samen met collega’s werkt hij hard om die te herstellen en een bijdrage te leveren aan de verbetering van de Chinese justitie.
Sixth Tone, de Chinese website met special interest artikelen, viert zijn vijfde verjaardag met een reeks over ‘vijf mensen die het verschil maken’. De blog nam hiervoor een interview af van Wang Fei (38). Wij vatten het voor u samen.
Vrijspraak na 27 jaar onrecht
Wang Fei staat bekend als diegene die Zhang Yuhuan, verdedigd heeft. Zhang is in China ‘de man die het langste onrechtmatig heeft vastgezeten’. Hij werd vrijgesproken nadat hij 27 jaar in de gevangenis had gezeten. In 1995 was Zhang – hij was toen 28 – ten onrechte veroordeeld voor de moord op twee kinderen. Zhang kreeg de doodstraf met uitstel. Na 2005 werd zijn straf omgezet in 19 jaar gevangenisstraf.
Advocaat Wang Fei kon bewijzen dat zijn recht op verdediging indertijd helemaal was genegeerd. Zijn cliënt kwam vrij in 2020. Het hof kende hem 4,9 miljoen yuan toe als compensatie (die som was op dat moment 607.477 euro waard), de hoogste schadevergoeding die iemand ooit in China heeft gekregen voor een onterechte gevangenisstraf. De dankbare familie van Zhang schonk de advocaat een rode banier met de tekst ‘rolmodel, advocaat van de rechtvaardigheid, onbaatzuchtig redder’.
Overwinning
Zhang Yuhuan was veroordeeld zonder bewijs, enkel op basis van een verklaring tegenover de politie, die onder dwang was verkregen. Hij had geen juridische bijstand. Wang Fei verzamelde getuigenissen ter plaatse en bewijsmateriaal. Hij slaagde erin het gerecht te overtuigen dat de zaak moest worden heropend. Dat is vaak moeilijk omdat de betrokken instanties, de politie, aanklagers en rechters willen vermijden dat ze rekenschap moeten afleggen. Vaak zijn ze bovendien bang dat het publiek zijn vertrouwen in het rechtssysteem zal verliezen. De zaak kreeg veel aandacht in de media en Wang werd beroemd. Hij blijft echter bescheiden. Volgens hem wil iedereen die rechten studeert het leven en de vrijheid van mensen verdedigen en redden. En dat is een eerbaar ideaal.
Teams
Wang Fei werkt samen met andere advocaten die zich sterk maken om recht te halen voor onschuldigen die het slachtoffer zijn van een gerechtelijke dwaling. Hij laat zich niet of zeer weinig betalen, afhankelijk van de financiële situatie van wie beroep op hem doet. Sinds 2012 geeft Wang ook gratis juridisch advies aan een ngo die mijnwerkers bijstaat als zij door hun werk stoflongziekte (pneumoconiose) krijgen. Via sociale media komt hij in contact met velen die menen dat zij onrechtvaardig behandeld zijn door het gerecht. Vaak, maar niet altijd slaagt hij erin hen bij te staan of goed advies te geven.
Fouten en hoe ze te herstellen
Het gebeurt dat getuigenissen op de verkeerde manier worden verkregen of vastgelegd. Soms is er zelfs sprake van foltering of gaat men uit van ‘een vermoeden van schuld’. Het is nog steeds aan het hof om te beslissen of een proces in beroep openbaar moet zijn. In 2012 kwam er een hervorming van justitie in China. In het kader daarvan werd in een aantal documenten gewaarschuwd voor foute beslissingen. In 2014 vaardigde het Hooggerechtshof richtlijnen uit om justitie te verbeteren en fouten te voorkomen. In december 2016 was er een belangrijk nationaal precedent, een man die onrechtmatig veroordeeld en geëxecuteerd was voor verkrachting en moord werd vrijgepleit. Er werden steeds meer justitiële hervormingen doorgevoerd in de afgelopen jaren. Zo werden de autoriteiten ertoe aangezet om mogelijke gevallen van onrechtmatige veroordeling opnieuw te onderzoeken. Jaarlijks worden nu duizenden processen opnieuw bekeken. Alleen al tussen 2017 en 2020 werden 4.323 beklaagden vrijgesproken, volgens gegevens verzameld door het Hooggerechtshof.*
Rechtsfilosofie
Wang Fei zelf nam voor het eerst een zaak van onrechtmatige veroordeling aan in 2015. Hij heeft ondervonden dat het soms ‘een ware marathon’ is om een zaak succesvol afgerond te krijgen, maar vindt dat de Chinese justitie de laatste vijf jaar stap voor stap vooruitgang heeft gemaakt. Met de volgende woorden vat hij zijn filosofie samen: ‘Misschien bestaat er wel geenenkel rechtssysteem dat perfect is, maar juristen moeten naar perfectie blijven streven. Het doel moet zijn de ware schuldigen te pakken en ervoor te zorgen dat onschuldigen niet worden vervolgd. Door hard te werken kunnen we veranderingen teweegbrengen’.
Bronnen: Sixth Tone.com, Guangzhou Daily, China Daily, Wikipedia
*Opmerking van ChinaSquare:
deze hervormingen zijn een belangrijk kenmerk van het beleid dat de CPC en de regering onder Xi Jinping voeren rond rechtspraak. Dit is een kant van de huidige Chinese justitie die onderbelicht blijft in de westerse berichtgeving, die bijna uitsluitend gaat over politieke processen en waarbij de verschillen tussen het westerse en het Chinese systeem op een partijdige manier worden voorgesteld.
