De Chinese investeringen in Frankrijk

“Quand la Chine investit en France Enquête et Portraits” is een studie van het “Agence Française pour les investissements internationaux” die niet enkel de Chinese investeringspolitiek analyseert, maar ook voorstellen doet voor de toekomst. Ze bevat eveneens zestal case studies uit diverse sectoren waarin bijna tot op het niveau van de intermenselijke relaties een portret wordt geschetst van de samenwerking tussen beide.

In 2012 werd China ’s werelds derde grootste investeerder. Met $ 530 miljard aan investeringen eind 2012 betekent dit echter maar 6 % van het BNP, net zoveel als India, dat driemaal armer is. Het aandeel buitenlandse investeringen van Frankrijk en het VK bedragen 57% en 75% van hun BNP. Bij de VS bedraagt het 32%, het Japanse aandeel ligt op 18% dat van Duitsland 45% van het binnenlands product. Het potentieel is groot en vorig jaar namen de Chinese investeringen in het buitenland toe met 20%, drie maal zo snel als de buitenlandse investeringen in China zelf.
Van staatswege zijn vooral de China Eximbank, de China Development Bank en het soeverein Fonds China Investment Corporation actief. Ook de 20 grootste investeerders in het buitenland zijn publieke ondernemingen. De privéondernemingen zijn echter talrijker: in 2012 investeerden 16.000 Chinese bedrijven in 179 landen. Staatsbedrijven vertegenwoordigen maar 10% van dit aantal. In de beginfase was het nagestreefde doel dubbel: toegang tot energiebronnen en het ontwikkelen van netwerken die de Chinese exportproducten konden verhandelen. Nadien zijn er andere oogmerken bijgekomen zoals zich technologie te verschaffen om het Chinese productieapparaat te moderniseren, O&O-centra vestigen, productiebases opzetten buiten China.
Toch blijkt uit cijfers van EUI dat in hoeveelheid van geïnvesteerd kapitaal toegang tot natuurlijke grondstoffen belangrijk blijft zoals blijkt uit de verwervingen. De 5 belangrijkste sectoren zijn financiën, energie & mijnen, handel & distributie, transport & industrie. De 5620 ondernemingen die in de nijverheid investeren zijn hoofzakelijk de auto-, telecom, ICT, chemie, uitrusting sector metaal en textiel. Volgens een studie van de Heritage Foundation gebeurt dit prioritair in Noord-America (20%) en Europa (18%), Azië komt maar op de derde plaats met 16& en hier is de Asean koploper met 9%. Australië, Latijns Amerika en Afrika halen elk tussen 12 en 14%. Het Midden-Oosten hinkt achterop met 4,4%. In totaal wordt het aantal tewerkgestelden in Chinese bedrijven in het buitenland op anderhalf miljoen geschat waarvan de helft niet van Chinese nationaliteit zijn.

Frankrijk

Ondertekening akkoord Dongfeng-PSA

Eenmaal de wereldcontouren geschetst, gaan de auteurs over naar de toestand in Frankrijk. Eind 2013 stelden 240 Chinese werkgevers in Frankrijk 10.000 personen te werk. Wanneer hierbij nog de 70 filialen uit Hongkong worden gevoegd bedraagt het cijfer 16.000. Niet echt een invasie, maar de laatste jaren komen er een dertigtal vestigingen bij per jaar. Vooreerst valt daarbij op dat grote ondernemingen allianties aangaan met Chinese groepen: CIC-GDF-Suez, Fosun-ClubMed, Dongfeng-Peugeot SA. Overigens heeft het Parijse Hof van beroep uitgerekend deze week het beroep tegen het samen gaan van Fosun en Club Med verworpen. Frankrijk staat op de tweede plaats in Europa na het VK en voor Duitsland. Het totaal aantal wordt op $ 9,2 miljard geschat waarvan een derde door CIC. In de Clubs Med van de Maldiven blijkt 40% van het cliënteel Chinees te zijn. Op financieel vlak hebben de Caisse des depots et consignations en de China Development een fonds van 150 miljoen euro opgericht om in de Chinese en Franse KMOs te investeren.

Sectoren

In het toerisme nam Hainan Airlines 48% participatie van Aigle Azur maar vooralsnog telt Parijs maar een paar Chinese hotels. Hier liggen Hongkong en Japan een lengte voor. Zoals bekend hebben de Chinezen wel 80 domeinen in de wijnstreken. In de luxe sector grijpen toenaderingen plaats.

President drukt hand van stichter Lenovo

De studie raamt dat de helft van de Chinese investeringen in het land te maken hebben met het verwerven van technologie en know how. Bij de case studies wordt hier uitgebreid op terug gekomen. In landbouw & voeding telt de studie een dertigtal inplantingen. Vooral van het melkpoeder voor baby’s wordt een Franse doorbraak in China verwacht. Merkwaardig is dat een Franse landbouwcoöperatie werd opgekocht “omdat ze niet weten hoe duizenden kleine coöperanten te besturen”. Voor de banken blijkt Frankrijk ook belangrijk als uitvalsbasis naar Afrika. De 13 getelde onderzoekscentra blijken alsnog van een bescheiden niveau. Wat ICT betreft, werd Huawei door een parlement rapport zoals in de VS verdacht bevonden, maar daar heeft CEO Quentin fel in de pers op gereageerd.
Wat investeringen in infrastructuur betreft, is duidelijk dat het VK minder problemen maakt over de Chinese participaties. Toch valt de 49% deelname van 400 miljoen euro te noteren door China Merchant Holdings  in Terminal Link een filiaal van CMA-CGM.  Overigens zijn de Chinese investeringen geografisch geconcentreerd in 3 regio’s: Ile de France met 60% van de vestgingen en 70% van de banen, Aquitaine en Rhône Alpes. Toch vindt de studie dat Frankrijk goed geplaatst is in de Europese concurrentie om de gunst van de Chinese investeringen.

Case-studies

Nadien volgen enkele gedetailleerde casestudies: ChemChina en zijn vlaggenschip Bluestar in de chemie; Lisa Airplanes in de luchtvaart; Huawei; SOMAB in de machinebouw; de alliantie van Weichai met Kmo Moteurs Baudoiun; tenslotte de Bordeaux wijngaarden annex kastelen. De studie die een zestigtal verantwoordelijken naar hun opinie peilde, rijkt verder enkele pistes aan voor verbetering in de toekomst. Dat gaat van visaproblemen over de schrik voor namaak tot de culturele verschillen. De studie vindt als besluit dat de moeilijkheden weliswaar bestaan, maar dat vaak enkel daarop de schijnwerper wordt gelegd terwijl positieve ervaringen bewijzen dat deze kunnen overwonnen worden. Enkele statistische aanhangsels sluiten het werk af.
Bron: studie Quand la Chine investit en France (pdf)