De grote meerderheid van de schulden van Sri Lanka zit bij Westerse instellingen. De huidige crisis in het land komt niet door Chinese projecten, maar nadat het al 16 herstructureringsprogramma’s van het IMF onderging. En China confisqueert geen activa van landen die niet kunnen betalen, wat hier ook beweerd moge worden.
Dit stuk is grotendeels gebaseerd op een artikel van Benjamin Norton, oorspronkelijk verschenen op de website Multipolarista.
Sri Lanka kent momenteel een hevige protestbeweging. In sommige Westerse media wordt het protest gelinkt aan een vermeende Chinese ‘schuldenval’. China zou ( te veel) geld uitlenen om schuldenaars die niet kunnen terugbetalen aan zich te binden. Wat is ervan aan?
81% van schuld bij westerse landen
In werkelijkheid zit de grote meerderheid van de schulden van het land bij westerse instellingen landen of instellingen.
Sri Lanka heeft een lange geschiedenis van schuldproblemen, en ging door liefst 16 ‘economische stabiliseringsprogramma’s’ van het door het Westen gedomineerde IMF.
Tientallen jaren stond de economie van het land onder voogdij van het IMF. Het hielp niets.
In 2021 was 81% van de buitenlandse schuld van het land in handen van Amerikaanse en Europese financiële instellingen en kapitalistische bondgenoten van het Westen zoals India en Japan.
Vergelijk dit met de 10% die aan China verschuldigd is.
Volgens officiële Sri Lankese statistieken van april 2021 was 47% van de schuld eigendom van Westerse banken en aasgierfondsen. De belangrijkste houders van internationale overheidsobligaties van het land zijn onder meer Blackrock en JP Morgan Chase van de VS, HSBC uit het VK, het Zwitserse UBS en het Duitse Allianz.
De Aziatische Ontwikkelingsbank heeft 13% van de schulden, de Wereldbank 9%. Beiden worden door de VS gedomineerd. In de Wereldbank heeft alleen de VS vetorecht. In de Aziatische Ontwikkelingsbank is de dominantie softer, maar genoeg opdat de conservatieve Amerikaanse denktank Center for Strategic and International Studies kan schrijven dat de bank ‘ een strategische troef van de VS is’ tegen de door China opgezette Asian Infrastructure Investment Bank.
Japan controleeert 10% van de schuld van Sri lanka, even veel als China. Verder had India 2% in 2021 maar dat is sindsdien gestegen. Tussen Januari en april dit jaar keerde India 550% meer leningen uit aan Sri Lanka dan China.
Einde 2019 was minder dan 5% van de schuld van Sri Lanka in Chinese yuan. 64,6% was in dollars, 14,4% in IMF speciale trekkingsrechten en meer dan 10% in Japanse yen.
Hongerrellen
Waarom protesteren honderdduizenden in Sri Lanka? De neoliberale politiek, de inflatie, corruptie en Covid-19 spelen de grootste rol. Doordat het land momenteel geen invoer meer kan betalen komen daar tekorten aan brandstof, voedsel en geneesmiddelen bovenop.
De slechte situatie van Sri Lanka werd nog erger sinds 2019 door het neoliberale bewind van de nieuwe president Rajapaksa, die onder meer de belastingen op bedrijven verminderde. In mei 2022 kon Sri Lanka opnieuw zijn schulden niet meer betalen. Onderhandelingen met het IMF over een 17de herstructureringsplan leverden geen akkoord op.
BBC geeft schoorvoetend toe dat schuldenval fake is
In een aantal toonaangevende Westerse media werden de problemen van Sri Lanka echter – overigens zonder echte feiten- gekoppeld aan de Chinese kredietpolitiek en de ‘schuldenval’. Dat gebeurde bijvoorbeeld door The Wall Street Journal, Associated Press en Voice of America. Deze berichten werden dan door vele andere media kritiekloos verder verspreid.
De BBC zond een speciale reporter naar Sri lanka om over de ‘ Chinese schuldenval’ te rapporteren. Dat draaide echter anders uit. Hij stelde vast dat de Chinese leningen gebruikt werden voor grote infrastructuurprojecten, zoals een internationale luchthaven, ziekenhuizen, een vergadercentrum, een sportstadium en als meest controversiële de haven van Hanbantota.
BBC Newsnight programmahost Ben Chu verklaarde schoorvoetend: ‘ De waarheid is dat vele onafhankelijke experts zeggen dat we moeten kritisch zijn voor het verhaal van de Chinese schuldenval, en we hebben hier heel wat bewijzen gevonden die dat verhaal tegenspreken.’
Over de controversiële haven zei hij: ‘Wat de haven van Hanbantota betreft, wel die kwam er omdat de Sri Lankezen ze absoluut wilden, niet de Chinezen. En ze kan helemaal niet gebruikt worden door Chinese militaire vaartuigen, er zijn daarvoor te veel grote obstakels’ en verder ‘ Veel van de projecten die we gezien hebben lijken wel witte olifanten eerder dan dat ze passen in een wereldwijde Chinese strategie’.
Saliya Wickramasuriya , directeur van de economische commissie Port City Colombo verklaarde voor de BBC: ‘De Chinese regering is niet betrokken bij het opstellen van de regels; daarom is voor de regering van Sri Lanka alles onder controle; het is de regering van Sri Lanka die bepaalt of een stad voordelen krijgt en hoe ze zich kan ontwikkelen’
‘Het is juist dat de ontwikkeling van infrastructuur geboomd heeft door Chinese investeringen en soms ook Chinese leningen, maar het gaat om infrastructuur die we feitelijk al heel lang nodig hadden’.
Academici tonen aan dat de schuldenval niet bestaat.
Norton verwijst verder naar het werk van de gerespecteerde professor Brautigam aan de John Hopkins University in de VS. In 2021 schreef Brautigam in The Atlantic magazine dat het verhaal van de schuldenval ‘een leugen is, en een heel krachtige’.
‘Ons onderzoek toont aan dat Chinese banken bereid zijn de voorwaarden van bestaande leningen aan te passen en in de feiten nooit activa hebben geconfisqueerd in geen enkel land, en zeker niet de haven van Hanbantota’.
De beweringen van Brautigam zijn onder meer gebaseerd op eerder studiemateriaal dat ze met haar team van het China Africa Research Initiative verzamelde en in 2020 publiceerde met als titel ‘Debt Relief with Chinese Characteristics’. Ze bestudeerden in detail Chinese leningen aan Sri Lanka, Irak, Zimbabwe, Ethiopië, Angola, en de Republiek Congo, en vond nergens ‘geconfisqueerde activa’ noch aanwijzingen van het inschakelen van speciale rechtbanken om afbetalingen af te dwingen of boetes op te leggen, alhoewel de mogelijkheid tot dergelijke arbitrage standaard in internationale contracten voorzien wordt.
Tussen 2000 en 2019 werden minstens 26 individuele leningen aan Afrikaanse landen heronderhandeld. Angola was de grootste begunstigde: 3,4 miljard dollar Angolese schuld werd kwijtgescholden en 15 miljard geherstructureerd.
Over de kritiek dat Beijing niet transparant is over zijn leningen legt Brautigam uit dat de ‘Chinese crediteurs vertrouwelijke bilaterale besprekingen verkiezen, die kunnen leiden tot maatwerk aangepast aan iedere specifieke situatie.’
Een interessante opmerking van het team van Brautigam betreft de criteria om een lening toe te staan. Volgens hun onderzoek hecht China meer belang aan de bijdrage van het project aan een duurzame ontwikkeling van het land dan aan de huidige capaciteit van het debiteurland om terug te betalen.
Bron: Multipolarista
Chinasquare.be publiceerde zelf al verschillende artikels van professor Brautigham
Weerlegging eerdere BBC-desinformatie
Chinese schuldverlichting in Afrika
Het artikel van The Atlantic verscheen vertaald op chinasquare
