De eerste geheime CIA-oorlog

Op de website www.atimes.com schreef Bertil Lindner een bespreking van het interessante boek “The Secret Army: Chiang Kai-shek and the Drug Warlords of the Golden Triangle” door Richard M Gibson en Wenhua Chen. We vatten ze hier samen.
Het  ‘geheime leger’ waarvan sprake zijn Kuomintang-guerilla’s die vanuit Birma en noordelijk Thailand in de ‘Gouden Driehoek’ oorlog voerden tegen de Chinese Volksrepubliek in de jaren 50 en 60.
Wat overbleef van de Kuomintang na de nederlaag in de burgeroorlog vluchtte in 1949-50 naar Taiwan van waaruit ze ooit hoopten het Chinese vasteland te veroveren.Minder bekend is dat ook duizenden troepen zich terugtrokken in de staten van de Shan minderheid van Myanmar, toen nog Birma, en later in het noorden van Thailand. Met de steun van de ‘Republiek China’ op Taiwan en van de CIA  voerden ze er hun eigen oorlog tegen de Volksrepubliek; het was samen met de guerrilla in Tibet de eerste geheime oorlog die de CIA opzette. Met organisatorische steun van de VS en Amerikaanse wapens werd de “Yunnan Anticommunist National Salvation Army”opgericht.Het begin van de activiteiten viel samen met het uitbreken van de Koreaanse oorlog aan de Chinese Noordoostelijke grens. Ze maakten deel uit van een plan van Generaal McArthur om de Volksrepubliek ‘in de tang te nemen’. Na het ondertekenen van een wapenstilstand in Korea in 1953 en gezien hun geringe militaire success tegen de Volksrepubliek , begonnen de Kuomintang guerrillero’s zich in de Gouden Driehoek te vestigen en er zaken op te zetten; ze zetten de activiteit verder waar ze al ervaring in hadden, de drugshandel. In de jaren 50 en vroege jaren 60 organiseerde de CIA ook systematische  repatriëringsoperaties naar Taiwan.Maar velen bleven en ze vochten ook nog. In de jaren 70 en zelfs vroege jaren 80 werden ze door de regering van Thailand ingezet om de communistische rebellen daar te verslaan. In 1960 en 1961 werden de gewapende groepen door een gezamenlijke Chinees-Birmaanse campagne uit Myanmar verdreven en ze vluchtten naar Thailand.In de jaren 70 werkten ze soms als spionnen voor de Amerikanen in de Vietnamese oorlog, en werd de drugshandel, inclusief de lucratieve verkoop aan Amerikaanse soldaten, door de vingers gezien.Vandaag vindt men nog steeds echte Chinese, door hun rijkdom opvallende, dorpen in de aan Laos en Myanmar palende regio’s van Thailand.
Het boek is geschreven door een gepensioneerd Amerikaans diplomaat, bijgestaan door een voormalig vertaler Chinees van de UNO en is gebaseerd op uitvoerige research, in Amerikaanse officiële documenten maar ook in Chinese. Het bevat veel meer informatie over deze geheime oorlog dan eerdere werken. Het is niet alleen een geschiedenis van een oorlog, het biedt ook een goed inzicht in de oorsprong van de chaos en anarchie in de regio en verklaart waarom drugshandel er zo welig tiert. De Amerikanen hebben ook hier het monster zelf gevoed.
Doordat het boek schatplichtig is aan Amerikaanse vrijgegeven geheime documenten, is het mogelijk dat het de feitelijke rol van de VS en de CIA in het bijzonder in deze geheime oorlog onderschat. Het is ook best mogelijk dat de geconsulteerde Thaise militaire bronnen de rol van de Kuomintang-guerilla’s in het verslaan van de Thaise communisten minimaliseren.
The Secret Army: Chiang Kai-shek and the Drug Warlords of the Golden Triangle by Richard M Gibson and Wenhua Chen. John Wiley & Sons Asia, Singapore (October 2011). ISBN-10: 0470830182. Paperback. Price, US$32.95, 384 pages.