President Trump is bang van China omdat het land de VS technologisch dreigt te overvleugelen. We analyseren hoe de provincie Guangdong van de corridor tussen Guangzhou, Dongguan en Shenzhen het Chinese innovatiegebied bij uitstek wil maken. Shenzhen heeft niet enkel al buur Hongkong overtroffen in O&O, maar ook qua brp. Dongguan specialiseert zich als het centrum voor slim maakwerk en ook hoofdstad Guangzhou zet qua innovatie het beste beentje voor met technologische zones en onderzoekscentra.
Ligging van de corridor
Officieel heet de in september in het leven geroepen 180 km lange corridor de Guangzhou-Shenzhen Science and Technology Innovation Corridor. Hij beslaat een oppervlakte van 11.000 km² en bevindt zich langs beide kanten van de autosnelweg tussen beide steden die ook over Dongguan loopt. Bedoeling van de provincie Guangdong is dat het gebied in China de toonaangevende innovatiezone wordt die uitstraalt tot en met Hongkong en Macao.
De provincie Guangdong doet het al niet slecht qua innovatie en het upgraden van de industriële structuur. In 2016 werden in de provincie 250.000 nieuwe patenten goedgekeurd waarbij ook 20.000 internationale patenten. Dit kwam naast 160.000 geldige ‘uitvindingpatenten’. Nu telt Guangdong 20.000 hightech ondernemingen en staat de regio van de Parelrivierdelta landelijk nummer één. Hoewel Guangzhou (Kanton), Shenzhen en Dongguan samen maar 15% in beslag nemen van de Parelrivierdelta, leveren ze 60% van het regionaal product. Deze drie bieden ook een goede grondslag voor de innovatieve economie.
Hoofd planning Ma Xiangming van de Guangdong Urban and Rural Planning and Design Institute merkt op dat ‘s werelds topclusters een dominante dienstensector kennen. ‘Omdat de diensten in de Parelrivierdelta ontstaan zijn uit het maakwerk is innovatie de enige uitweg’ vindt hij. Ondertussen zijn al 8 ondernemingen doorgedrongen tot de Fortune Global 500 waarbij Huawei, Tencent, ZTE, DJI, OPPO en Vivo.
Shenzhen
Wie spreekt van de snelweg van Guangzhou naar Shenzhen spreekt uiteraard over Shenzhen. Gestart als vissersstad met 30.000 inwoners en zonder rode lichten, overtreft Shenzhen met haar brp van 338 miljard dollar nu al lichtjes grote buur Hongkong. De stad telt 12 miljoen inwoners en besteedt 4,13% van het brp aan onderzoek en ontwikkeling (O&O). Ter vergelijking: Hongkongs Chief Executive Carrie Lam heeft beloofd het bedrag voor O&O op te zullen trekken van 0,75 tot 1,5% van het brp. Op 6 jaar tijd verdubbelde Shenzhen haar productie die in 2011 juist het miljard yuan had overschreden. De Shenzhen Special Zone Daily preciseert verder dat 40% van het brp komt van innovatieve bedrijven zoals betreffende internet, biotech en telecom. De ICT uit Shenzhen vertegenwoordigt één vijfde van de nationale ICT-productie.
Huaqiangbei (op klikken om te vergroten)
De Huaqiangbei-markt is door de wereldwijde uitvinders gekend omdat je er alle denkbare hardware-onderdelen kan kopen of bestellen in elke hoeveelheden. De markt bevindt zich in het district Futian en belichaamt de groei van de stad. Cheng Yimu verhuisde in het begin van de jaren negentig van Beijing naar Shenzhen. Toen hij voor het eerst in Huaqiangbei aankwam, was het een industriezone. Een taxi aanroepen duurde een half uur omdat geen chauffeur zo ver wou rijden. Toch werd het de plaats waar twee bedrijven ontstonden namelijk Shenzhen Electronics Group (SEG) en Shenzhen Huaqiang Industry Co. Cheng herinnert dat in den beginne de markt tamelijk klein was: er waren elektronische componenten te vinden en dit op een paar verdiepingen van het SEG-gebouw. De snelle uitbreiding viel samen met de opkomst van de PC. De markt breidde almaar uit en de fabrieken gingen zich elders vestigen. Vele jonge starters trokken naar het gebied in de hoop er fortuin te maken. Toen Cheng er aankwam, bedroeg de schaal van de stedelijke elektronica 10 miljard yuan, nu bedraagt de ICT-sector 2000 miljard yuan. Niettegenstaande de markt van PCs en smartphones verzadigd raakt, blijft Huaqiangbei bloeien. Dat heeft niet enkel met de explosie van de e-commerce te maken, maar vooral met het feit dat zich rond Huaqiangbei een geheel ecosysteem heeft ontwikkeld. Duizenden fabrieken uit Dongguan en Huizhou bestellen hun onderdelen op de markt en verkopen er ook hun eerste prototypes.
Eind 2015 leefden 1,15 miljoen buitenlanders in Shenzhen. Ze komen meestal uit Japan, Zuid-Korea, de VS en India. De 35 jarige Franse ondernemer Laurent Le Pen kwam in 2007 in het Hi-Tech Industrial Park te Nanshan werken. Hij zag het CBD groeien van toen met enkele gebouwen tot de buurt vol wolkenkrabbers en firma’s nu. Volgens officiële statistieken telt het CBD 2223 hightech bedrijven die 9% vertegenwoordigen van het Chinese totaal. Voor dit jaar heeft het district al voor 1,82 miljard yuan investeringen toegezegd gekregen waarbij 400 miljoen huursteun voor jong talent. Le Pen stichtte in 2013 Omate dat wearables ontwerpt. Meer enthousiast is hij over een ander bedrijf Oclean dat hij mede oprichtte en waarin Huami vorig jaar in mei investeerde. Huami vervaardigt de hardware voor Xiaomi en is al in de VS beursgenoteerd. Le Pen vindt dat Shenzhen de nieuwe Silicon Valley is. Ondertussen is het wel zo dat wegens de sterk stijgende grondkosten sommige bedrijven verhuisd zijn: ZTE verhuisde de productie naar Heyuan en BYD zette twee projecten op in Shanwei. Het gebouw van de eerste Japanse firma Sanyo dat in 1983 elektronische audio-en video uitrusting vervaardigde, is ondertussen omgevormd tot kantoren. Honderden andere ondernemingen verhuisden van de nijverheidszone naar meer internationaal gebied en bij hen horen Vanke, Ping ’An en Huawei. Voor de toekomst kijkt het bestuur hoopvol uit naar de zone Qianhai dat een samenwerkingsgebied wordt tussen Shenzhen en Hongkong. Het wil vooral uitblinken qua financiën, informatiediensten, technologie, haven en verscheping. Elke werkdag registreert Qianhai 100 nieuwe aanvragen.
Skyline Shenzhen
Volgens het Chinese Corporate Innovation Report 2017 van bank HSBC dat 1200 beursgenoteerde bedrijven in China onderzocht, scoren de ondernemingen uit Shenzhen het hoogst als het op innovatie aankomt. ‘Het zijn overigens niet enkel hightech bedrijven die in innovatie investeren’ becommentarieert directeur Frank Fang van HSBC-China ‘maar ook die in de traditionele nijverheden zoals drank en textiel en voornamelijk KMO’s. Uit een gemeenschappelijk rapport van de UN en de Chinese Academy of Social Sciences blijkt eveneens dat Shenzhen China’s meest innovatieve stad is en voorts ’s werelds zesde.
Het bedrijf van Patrick Walsh ‘Greenlight Planet’ telt 11 kantoren in Afrika en India met 800 personeelsleden en 2400 verkoop agenten. Ze verkopen aan buurtgemeenschappen huishoudtoestellen op basis van zonnepanelen. Recentelijk verkocht hij LED-Tv’s op zonne-energie die maar half zo veel energie verbruiken als de conventionele Tv’s. Hoewel de arbeidskost in Dongguan en Shenzhen er duidelijk hoger ligt dan in India en Afrika blijft zijn bedrijf in de Parelrivierdelta omdat de gehele bevoorrading met onderdelen er geconcentreerd ligt. Het minimumloon te Shenzhen groeide op tien jaar 2,5 maal heeft Welsh berekend, maar hier krijgen we alle grondstoffen en componenten legt hij uit.
Dongguan
De glorietijd van Dongguan bevond zich tussen 2003 en 2006 toen de lokale productie jaarlijks steeg met 19,5 %, een record in China. Dongguan telde 8 miljoen inwoners die hoofdzakelijk werkten in het arbeidsintensief maakwerk. Vooral ondernemers uit Hongkong en Taiwan openden er fabrieken voor schoenen, kledij & textiel, meubels en speelgoed. Het gebied telde tienduizenden min of meer gelijkaardige fabrieken. Ze profiteerden van goedkope arbeidskrachten goedkope grond en vrijstelling van belastingen gedurende enkele jaren. Lokale bedrijven gingen werken als OEMs [original equipment manufacturers] voor buitenlandse bedrijven. De 28 kantons van Shenzhen gingen zich specialiseren in één product.
De oude economie begon te sputteren met de stijgende lonen, hogere kosten van de grondstoffen en ook hogere huren. De financiële crisis van 2009 zorgde voor minder buitenlandse bestellingen. Het maandloon evolueerde van 600 yuan per arbeider tot 3000 yuan gemiddeld nu. Er kwamen regels op milieu en ter bescherming van de arbeid. Sommige bedrijven verplaatsten hun productielijn naar Vietnam en Cambodja. De lokale groei die in 2007 nog 18,1% bedroeg, daalde tot 5,3% in 2009 en bereikte nog nauwelijks 1,3% in 2013. In 2013 en 2014 was Dongguan meer bekend om zijn prostitutie dan om zijn maakwerk. 6500 politieagenten traden op tegen 2000 ontspanningsgelegenheden waar de sexwerkers gedijden. Zelfs het TDK-filiaal SAE Magnetics dat in 1990 opende en voor Samsung, Toshiba en Fujitsu harde schijven vervaardigde, heeft de deuren gesloten. Ze hadden een gebouw van vier verdiepingen vol migranten. Recentelijk is het gebouw omgevormd tot een centrum voor tech- en internet starters. De huur die gevraagd wordt, ligt nu drie keer hoger dan voordien.
Slim maakwerk
In Guangdong Sygole Intelligent Technology
Dongguan mikt er vooral op om zijn centrum van het maakwerk om te buigen tot een centrum van slim maatwerk. Het kijkt daarbij vooral naar de Chinese hightech merken. De omvorming van buur Shenzhen tot een technologische hub speelt dit voornemen eveneens in de kaart. Sommige bedrijven verwierven ervaring in nichesectoren als magneetzaken of door sensoren gecontroleerde productie. ‘We moeten verder gaan dan de rol te spelen van OEM’ aldus Xu Bin directeur van of Dongguan Jinconn New Material Holdings. Het bestuur van Dongguan verschafte economische stimuli en het aantal hightech bedrijven verdriedubbelde sinds 2012 in de stad die nu 5000 dergelijke bedrijven telt. Hightech is al goed voor 89% van de toegevoegde waarde in de lokale nijverheid. Het bestuur hoopt de komende 5 jaar eveneens een jaarlijkse groei van 8% te bereiken.
‘We geloven dat de economische malaise voorbij is’ zegt Wang Songhui van de stedelijke dienst Handel. ‘Voorheen domineerden buitenlandse firma’s en uitvoer de productie, maar nu dragen de binnenlandse ondernemingen al de helft van de productie’. Tijdens de eerste drie kwartalen van 2017 gingen de binnenlandse bedrijven er met 18% op vooruit en de buitenlandse met 5%. Het aantal ‘buitenlandse bedrijven’-Taiwan en Hongkong incluis-daalde van 15.000 voor 2010 tot 11.000 nu. Met de zelfstandige initiatieven er bij telt Dongguan nu één miljoen bedrijven. De stad realiseerde vorig jaar een handelsvolume van 1230 miljard yuan, een vooruitgang met 7,5%.
Automatisering
Robot assembleerlijn in Guangdong Topstar Technology
Economist Peng Peng-vicevoorzitter van een ngo denktank- vindt dat de economie floreert omdat hij ziet dat de lokale ondernemingen hoger de technologische ladder in het maakwerk opklimmen. Dit vindt hij de enige weg om de hogere kosten van grondstoffen, arbeid en huren te omzeilen. De overheidstoelagen zijn daar ook op toegespitst, vooral op automatisering. Sinds 2014 heeft het stadsbestuur de lokale fabrieken al 200 miljoen yuan per jaar aan subsidie verstrekt om die automatisering te versterken.
In januari 2017 telde Dongguan al meer dan 76.000 robots die zowat 200.000 arbeiders vervingen. Volgens het stadsbestuur zou de arbeidsproductiviteit daardoor 2,5 maal gestegen zijn en de kosten van het maakwerk gedaald met 9%. De 3 fabrikanten van smartphones Oppo, Vivo en Huawei stuurden in 2016 al 300 miljoen stuks de wereld in of een vijfde van het wereldtotaal.
Volgens officiële cijfers zijn er al 400 bedrijven die of robots of geautomatiseerde uitrusting vervaardigen. Ze stellen 55.000 personen te werk met een omzet van 35 miljard yuan. Algemeen Manager Wang Yuhui van het vier jaar oude Guangdong Sygole Intelligent Technology specialiseert zich in radio frequency identification (RFID) voor industriële robots. Zijn bedrijf telt 60 personeelsleden waarvan de helft ingenieurs in O&O. De omzet steeg vorig jaar met de helft tot 100 miljoen yuan en hij voorspelt een verdubbeling dit jaar. Wang vindt dat Dongguan over een voordeel beschikt want de binnenlandse hightech merken zetten er in toenemende mate hun maakwerk bases op. Tot nu toe zijn de belangrijkste klanten voor de automatisering grote bedrijven. Hij gelooft dat de piek komt wanneer ook de kleinere bedrijven met robots zullen starten.
Tezelfdertijd zijn de vooruitzichten voor de traditionele nijverheden weinig rooskleurig. De 51-jarige Yuan Hongzhu die 15 jaar terug Datu Shoes oprichtte, zag zijn vooral buitenlandse bestellingen dalen van 170.000 paar tot nauwelijks nog 60.000. Een andere schoenenproducent hoopt vooral op de binnenlandse markt van luxe schoenen.
Guangzhou
Het stedelijk bestuur van de provinciale hoofdstad Guangzhou wil vooral innovatie bevorderen in 5 strategische sectoren: IT, bio geneesmiddelen, nieuwe materialen & hightech uitrusting, nieuwe voertuigen, energiebesparing en milieuzorg. Eind 2016 telde Guangzhou al 4740 hightech bedrijven waarvan er 2820 nieuw opgericht waren.
Wetenschapscommissie voor de corridor
Het stadsbestuur moedigt bedrijven met een omzet van meer dan 500 miljoen yuan aan om er hun ‘onderzoek & ontwikkeling’-faciliteiten (O&O) op te zetten. Dit jaar zou het stedelijk bedrag voor O&O 2,7 % van het brp moeten bedragen. Het stadsbestuur werkt voorts nog aan een vijfjarenplan voor IT, bio geneeskunde en KI waarvoor jaarlijks 1650 miljoen opzij te zetten voor de ontwikkeling. Guangzhou heeft al een zekere reputatie. De sector van de bio geneesmiddelen groeide sinds 2011 met 14% per jaar. Guangzhou Pharmacy Holdings had in 2016 een omzet van 88 miljard yuan. Officiële statistieken wijzen uit dat de stad ook 2287 nijverheidsrobots vervaardigde dat jaar.
Volgens directeur Gong Hongwu van de Guangzhou Science, Technology and Innovation Commission worden in Guangzhou dagelijks 386 nieuwe ondernemingen opgericht en vijf daarvan zijn met buitenlands kapitaal. Door de steunpolitiek voor hightech ondernemingen steeg het aantal hightech incubatoren van 192 tot 215 in 2017. Vorig jaar investeerde Guangzhou 10,8 miljard yuan voor de ondersteuning van technologie.
Niet te verwonderen dat voorzitter Prof Klaus Schwab van het World Economic Forum verklaarde dat ‘Guangzhou de beste praktijk levert van de vierde industriële revolutie’. Dit neemt niet weg dat Guangzhou samenwerkt met Boston en Silicon Valley in de VS en ook met Tel Aviv in Israël. Hoofdingenieur Lin Huanxu van de Science and Technology Innovation Commission in Guangzhou vindt dat Guangzhou de voorbije jaren duidelijke vooruitgang heeft geboekt bij de industriële omvorming naar meer innovatieve bedrijven.
Onderzoekscentra
Guangzhou Science City
Het Guangzhou stadsbestuur werkt een plan rond een aantal technologische zones uit om de sectoren westerse geneesmiddelen, moderne Chinese geneesmiddelen en medische uitrusting te consolideren. Daartoe behoren Guangzhou Science City en Guangzhou International Bio Island. De Guangzhou Science City heeft al 130 miljard aan investeringen aangetrokken en 400 bedrijven zullen er gevestigd zijn. Artificiële intelligentie (AI) groeit ook sterk in Guangzhou. De stad vervaardigde 2287 robots in 2016 waardoor de totale omzet van slimme uitrusting en robots dan 49 miljard yuan bedroeg. De lokale firma Guangzhou Risong Technology die in 2012 opgericht werd, realiseerde al een omzet van meer dan een half miljard yuan.
Procter & Gamble (P&G) heeft aangekondigd 100 miljoen dollar in een onderzoekscentrum te Guangzhou te zullen investeren om aan te sluiten bij de nieuwste ontwikkelingen op het vlak van e-commerce. P&G deed in 1988 zijn intrede op de Chinese markt toen het zich vestigde in Guangzhou Development District. In 2014 werd China P&G’s grootste e-commercemarkt. Het nieuwe digitaal innovatiecentrum is gericht op technologie voor virtuele schappen, digitale publiciteit, big data en AI. IFlytek dat gespecialiseerd is in stemherkenning in het Chinees beschikt over 44% van de Chinese markt. Vicevoorzitter van IFlytek Du Lan denkt er aan om in Guangzhou een onderzoekscentrum voor kunstmatige intelligentie op te richten. Anderzijds heeft de Guangzhou Automobile Group in Silicon Valley een onderzoekscentrum opgericht dat focust op nieuwe energie, nieuwe materialen geavanceerde onderdelen en elektrische uitrusting. Binnen een jaar moet het op volle capaciteit draaien.
Het stadsbestuur van Guangzhou cultiveert de betrekkingen met deze hightech bedrijven. In het Guangzhou Development District en het Huangpu district ontwikkelt zich een leveranciersketting van verpakte verbruiksgoederen: tot nog toe hebben 200 fabrikanten van cosmetica en 100 van voeding & drank er zich gevestigd. Sinds 2013 is verder nog het Guangzhou Guigu Science and Technology Park in uitbouw. Voorzitter Fan Qun heeft al 1,8 miljard in de zone geïnvesteerd. De zone moet dit jaar klaar zijn en zal starters allerlei diensten aanbieden. 5 firma’s beslisten al er zich te vestigen.
Sino-Singapore Knowledge city
Ook drone-fabrikant Ehang is in Guangzhou gevestigd. Foxconn heeft 50 dagen met het bestuur onderhandeld om in Guangzhou een fabriek van 8,8 miljard te bouwen. General Electric Company en het Guangzhou Development District hebben in de Sino-Singapore Guangzhou Knowledge City samen 800 miljoen dollar geïnvesteerd in een biotech-zone. Bovendien heeft het project voor slim maakwerk dat CISCO opzette al 30 ondernemingen aangetrokken en verwacht het een jaarlijkse productie van 100 miljard renminbi. Kortom zowel Shenzhen, Dongguan als Guangzhou maken zich klaar om de innovatieruggengraat te worden van het gebied dat samen met Hongkong en Macao het gebied van de Grote Baai wordt genoemd.
Bronnen: SCMP, China Daily, newsgd.com, PRNewswire
Dit dossier is een geupdate versie van de in januari verschenen twee achtergrondartikels over innovatie in Dongguan en in Guangzhou & Shenzhen
