De Chinese president Xi Jinping heeft tijdens de slotvergadering van het Nationaal Volkscongres een keynote speech gehouden.
De volledige toespraak op Xinhua (EN vertaling).
In die speech had Xi de begrippen en projecten verwerkt die sommige voorgangers aan hem hebben doorgegeven of die hij, samen met partijgenoten, tijdens zijn vorige twee regeerperioden heeft gelanceerd.
Nationaal
Xi sprak over de voortgezette ‘wederopstanding’ en ‘modernisering’ van China. Hij had het over de ‘ontwikkeling van hoge kwaliteit’, gebaseerd op onderwijs, wetenschap en technologie, een nieuw Chinees model van ontwikkelen dat koolstofarm, groen en sociaal moet zijn. Xi onderstreepte hoe belangrijk het is ‘corruptie resoluut te bestrijden’. Xi vroeg met nadruk om ‘actief de integrale democratie – the whole process democracy –tot ontplooiing te laten komen.
Internationaal
In de geopolitieke passages van zijn speech herinnerde Xi opnieuw aan zijn concept van ‘een gemeenschap met een gedeelde toekomst voor de mensheid’ en zei hij dat ‘de ontwikkeling van China de wereld ten goede komt en dat China zich niet geïsoleerd van de rest van de wereld kan ontwikkelen’. Hij noemde het Global Development Initiative en het Global Security Initiative. Concrete voorbeelden van hoe die initiatieven kunnen uitpakken noemde hij dit keer niet, maar ze zijn intussen overbekend. Danny Haiphong van Friends of Socialist China geeft er enkele in zijn artikel China’s example of leadership injects hope into a world of uncertainty. Denk aan het Belt & Road Initiative (BRI) dat momenteel bestaat uit meer dan 140 landen en enkele duizenden infrastructuurprojecten die ofwel voltooid of in ontwikkeling zijn, de actieve rol van China in de samenwerking van BRICS-pluslanden en de Shanghai Cooperation Organization (SCO). Last but not least is er natuurlijk de essentiële rol van China bij het herstel van de banden tussen Iran en Saoedi-Arabië, een succes van wereldformaat dat de vrede in Zuidwest-Azië en de Arabische wereld sterk zal bevorderen.
Waarom een derde termijn?
Toen Xi in zijn toespraak beloofde zijn ‘plicht nauwgezet uit te zullen voeren, zijn uiterste best te zullen doen en te bewijzen dat hij het vertrouwen verdient van alle NPC-afgevaardigden en het Chinese volk van alle etnische groepen’ kon hij zich inderdaad op een vertrouwenwekkende staat van dienst beroepen.
Hij gaf in zijn speech echter ook redenen aan die kunnen helpen te verduidelijken waarom hij een derde termijn als president gevraagd en gekregen heeft. Dit komt tot uiting in het volgende citaat: ‘Het vertrouwen van de mensen is de grootste motivatie die me drijft om door te marcheren. Het is een grote verantwoordelijkheid die ik op me neem’…’Ik zal getrouw mijn verantwoordelijkheden nakomen die door de grondwet zijn voorgeschreven, met de behoeften van het land als mijn missie en de belangen van het volk als maatstaf.’
Gedeelde welvaart en eenheid
Hier gaat het niet enkel meer om modernisering, meer welvaart, strijd tegen corruptie en voor vredespolitiek, maar om ‘een modernisering waarvan de voordelen aan alle mensen (en landen) eerlijk ten goede zullen komen’, en ‘het bevorderen van welvaart voor iedereen’. Het geeft ons een kijk op de centrale doelstellingen die Xi beoogt : ‘de grote eenheid van het Chinese volk van alle etnische groepen verstevigen’ en te blijven werken aan de (grondwettelijk noodzakelijke) hereniging van Taiwan met het vasteland China en de bewaking van de soevereiniteit over Hongkong en Macau via ‘Eén land, Twee systemen’. Of nog : de landsverdediging te moderniseren en het leger om te vormen tot een ‘muur van staal’ die ‘onze soevereiniteit, veiligheid en ontwikkeling effectief kan waarborgen’.
Van de partij
Xi vindt dat er ‘inspanningen nodig zijn om altijd de solidariteit en eenheid van de partij te behouden en ervoor te zorgen dat de CPC nooit haar aard, overtuiging of karakter zal veranderen’. Het is volgens hem essentieel ‘om altijd de moed te hebben jezelf en de partij te blijven hervormen.’ De leiding van een communistische partij die fouten als ze optreden rigoureus aanpakt zal volgens hem ‘een stevige garantie bieden dat China een groot modern socialistisch land kan worden’. Uiteindelijk is dat zijn grote missie en is hij ervan overtuigd dat hij daar een onontbeerlijke bijdrage aan moet en kan leveren. Chinakenner Jenny Clegg meent dat dit een verdedigbaar argument is voor de derde termijn die Xi kreeg als partijleider. Uit die eerste blijk van vertrouwen vloeit vrij soepel de blijk van vertrouwen voort die zichtbaar is in het feit dat Xi voor de derde keer tot president is verkozen.
Het gevaar
De Global Times heeft aan enkele specialisten uit binnen- en buitenland hun mening over de speech van Xi gevraagd. Het is vooral Yang Xuedong, hoogleraar politieke wetenschappen aan de Tsinghua Universiteit, die zinspeelt op de centrale missie die Xi als de zijne beschouwt (en Yang heeft er blijkbaar vertrouwen in dat hij die kan vervullen): ‘sommige speciale uitdagingen voor een grote politieke partij als de CPC zijn zwaar en moeten worden aangepakt. Veel van de leden van een grote regerende partij werken bijvoorbeeld op sleutelposities met de macht om middelen te controleren en te verdelen, (..) dus soms ontstaan er gevestigde belangen en sommigen worden corrupt in het proces van snelle economische ontwikkeling. Zij zullen het obstakel worden dat de hervorming van het land blokkeert.’
En hoe het te bestrijden
‘De CPC zal moeten voorkomen dat de fout van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie (CPSU) wordt herhaald, en de sleutel is om moed en vastberadenheid te hebben om door te gaan met zelfhervorming of zelfrevolutie’, is Yangs overtuiging. Dat zijn kwaliteiten waar Xi duidelijk op hamert. Yang meent dat China ‘tijdens de volgende ontwikkelingsfase, onder leiding van de partij, de anticorruptie-inspanningen zal voortzetten die het politieke klimaat de afgelopen tien jaar met succes gezond hebben gemaakt’. In de nu gestarte regeerperiode van Xi zullen we kunnen zien of deze hoge verwachtingen worden waargemaakt.
Bronnen: Xinhua, Global Times, Friends of Socialist China, Morning Star
Volledige toespraak in het Engels vertaald, op Xinhua.
