Oktober 2022 wordt gekenmerkt door een welhaast hysterische westerse vijandigheid voor de regering en de Communistische Partij van China. In twee afleveringen bespreken wij de voortgezette (nog steeds koude) oorlog tegen China.
Het lijkt een volgende fase in de escalatie, samen met de eindeloze reeks van provocaties rond Taiwan, Xinjiang en Hongkong, en na de versterking van de NAVO met filialen om China te omsingelen zoals AUKUS, QUAD en de 5 EYES.
‘De periode na de Koude Oorlog is voorbij’
Uiteraard is het de VS die het sein geeft om de nieuwe koude oorlog tegen China nog op te voeren. Een belangrijk moment was de publicatie van het 48 pagina’s tellende regeringsdocument over de National Security Strategy, (Strategie voor Nationale Veiligheid) van de regering Biden. Die tekst stelt het nu eens klaar en duidelijk: voor de VS is China ‘de belangrijkste geopolitieke uitdaging’. ‘De periode na de koude oorlog is voorbij…er begint een beslissend decennium waarin de VS bondgenoten zal verzamelen om de wedijver met China aan te gaan’. Hebben president Biden en zijn adviseurs Sullivan en Blinken het over vreedzame wedijver? Allicht niet, want: de concurrent heeft volgens hen ‘de bedoeling om de internationale orde totaal te veranderen en verwerft in toenemende mate, de economische, diplomatieke, militaire en technologische macht om dat doel te bereiken.’ En dus is het ‘de regering-Biden, die van plan is om de regels voor de 21e eeuw op de belangrijkste terreinen te bepalen’. In de praktijk zien we het al: bij de door de VS ontketende chip-oorlog tegen China gaat Washington nu definitief in het offensief. Verder weerklinken er stemmen om te investeren in concurrentie met China’s schone technologie en om de handel in medicijnen met China te blokkeren. En de westerse bondgenoten haasten zich om achter Biden aan te marcheren en hun eigen afkooksel te maken van de National Security Strategy die de grote baas heeft voorgeschreven.
‘In Europa’
Voor het Verenigd Koninkrijk heeft Liz Truss, tot vandaag de nieuwe premier, in een toespraak bij de VN de G7 en ‘gelijkgezinde landen’ opgeroepen om samen te werken tegen ‘autoritaire agressoren’. Truss wilde in de Integrated Review, het document met Britse prioriteiten in diplomatie en defensie, China van ‘systemische concurrent’ verheffen tot ‘acute dreiging’. In de regering en het parlement van Duitsland ageert een anti-Chinese fractie onder leiding van Economische Zaken om Duitsland los te koppelen van zijn grootste afzonderlijke handelspartner China. Op 12 oktober haalt Ursula von der Leyen alles uit de kast om de Conferentie van EU-Ambassadeurs ervan te overtuigen dat China en Rusland het Charter van de VN ondermijnen. Ook zij heeft het over ‘een bedreiging voor de wereldorde’ en roept de EU op om samen met de VS de twee landen te bestrijden. Volgens de rechtse Duitse politica aan het hoofd van de Europese Commissie, moet de EU haar economische betrekkingen met China sterk verminderen en de Chinese bondgenootschappen met derdewereldlanden op alle continenten beconcurreren met massale investeringsprogramma’s zoals de Global Gateway. Van de belastingbetalers zal 300 miljard euro worden geëist om dit koudeoorlogsproject te financieren.
Hier komt de EU
De Financial Times heeft inzage gekregen in een tekst van de dienst Buitenlandse Zaken van de EU, bestemd voor de lidstaten. Vandaag, donderdag 20 oktober, begint het debat met de ambassadeurs over de relatie EU – China. In het vergaderstuk worden de strijdlustige uitspraken van de VS en von der Leyen herhaald en gespecificeerd. ‘De EU moet zich harder opstellen, China beschouwen als een concurrent op alle vlakken’. ‘De mogelijkheden om nog samen te werken met het land zijn beperkt’. De EU moet ‘nauwer samenwerken met de VS, haar verdediging tegen cyberaanvallen en hybride dreigingen versterken, haar toeleveringsketens buiten China diversifiëren en de banden met andere machten in de Indo-Pacific verdiepen’. Bij de Europese Kamer van Koophandel was die laatste boodschap al overgekomen.’ In september meldde de ondernemersorganisatie: ‘Europese bedrijven worden gedwongen om hun activiteiten in China te verminderen… omdat het land zijn aantrekkelijkheid als investeringsbestemming verliest’. Als redenen geeft de ondernemersorganisatie: covidbeleid, de maatregelen tegen bepaalde privébedrijven, maar ook een mogelijk ingrijpen in Taiwan.
Middenrijk van het Kwaad?
Wat wordt China aangewreven? Volgens de VS en zijn bondgenoten wil China de economie en de technologische ontwikkelingen van de wereld domineren (net zo goed als het Westen zelf, dus). Het land zou zich daarom bewapenen met de meest verfijnde hoogtechnologische bewapening en economische pressie uitoefenen op andere landen. China heeft volgens de VS en de NAVO een dictatoriaal system dat het wil opleggen aan de wereld. De beweerde mensenrechtenschendingen van het land zou het daarom internationaal willen laten accepteren. Vanwege die perfide plannen vormt de Volksrepubliek volgens Biden, Stoltenberg, van der Leyen & Co een front met Moskou en landen die door het Westen ook als autocratieën worden bestempeld.
Maar…klopt het?
Kloppen die beschuldigingen? Is de waarheid niet veeleer dat China zich doelbewust, door een historisch socialistisch experiment waarin staatsbedrijven en vaderlandslievende privébedrijven een eigen rol hebben, economisch en technologisch heeft ontwikkeld ten behoeve van zijn bevolking? Worden de betrekkingen met andere landen in Azië, en landen in Zuid-Amerika en Afrika niet vooral gekenmerkt door wederzijds voordeel en Zuid-Zuid solidariteit, in de eerste plaats via het Belt and Road Initiative (BRI). En zijn BRI en stug volgehouden voorstellen voor onderhandelingen niet de alternatieven van Beijing die eerder tot vrede en wederopbouw in Oekraïne zullen leiden dan een voortdurende toevoer van wapens aan beide kanten? De beweringen over een steeds (militair) agressiever China zijn absurd en een omkering van de waarheid. Legt en onderhoudt China militaire basissen over de hele wereld en tot vlak voor de kusten van de VS of westerse landen? Houdt het regelmatig grote militaire oefeningen in andere gebieden dan die welke tot zijn territorium behoren? Bewapent het andere landen met kernduikboten? Of is het veeleer een andere macht die zich aan dit alles bezondigt?
Het Europese bedrijfsleven
Op de oorlogszuchtige anti-Chinese propaganda van Washington wordt nog steeds uiteenlopend gereageerd, maar wel steeds meer in een betreurenswaardige zin. In het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en in de andere Europese landen, al of niet EU-lid, maar ook tot op zeker hoogte in de VS zelf, tekenen zich twee richtingen af in het bedrijfsleven en in de media. Sommige ondernemers en journalisten beseffen dat deze tegen China gerichte politiek en de economische ontkoppeling van de Volksrepubliek de Europese belangen zal schaden of onmogelijk te verwezenlijken is, zeker op korte termijn. Anderen lijken echter geneigd mee te stappen in het ideologische verhaal van Washington. Soms leidt dat tot verhitte discussies tussen zij die wantrouwen en ontkoppeling eisen en zij die de economische samenwerking en de dialoog met China wensen. Britse ondernemers en waarnemers betreuren het dat de elite van hun land (zowel bij de Tory’s als onder de huidige leiding van Labour) besloten heeft om het Verenigd Koninkrijk uit te besteden aan de firma US. De ‘gouden tijd’ van de Chinees-Britse betrekkingen lijkt voorbij hoewel die periode gunstig geweest is voor de redding van British Steel en gezorgd heeft voor minimaal 150.000 banen in het Verenigd Koninkrijk.
Politieke scherpslijpers
In de politiek is het overwicht van de haviken echter veel duidelijker. In alle landen van de G7 willen regerings- en oppositiepartijen China stevig inperken. Overal klinkt de roep om de legers weer te versterken, met investeringen.
Nuanceverschillen in en tussen de grote sociaaldemocratische, christelijke en liberale partijen lijken er alleen te zijn bij de vraag hoever men wil gaan. Aan het gematigde uiterste vind je staatslieden zoals de Duitse kanselier, de sociaaldemocraat Scholz, die zeggen te willen blijven samenwerken met China, maar dan op een veel kritischere manier. Aan de oorlogszuchtige pool bevinden zich politici zoals de Britse Liz Truss die mee aan de basis lag van het AUKUS-pact en die het defensiebudget van haar land, dat nog steeds de op een na grootste militaire macht ter wereld is, van 2% naar 3% van het bbp wilde brengen, vooral om de ‘acute dreiging’ die China zou vormen tegen te gaan. (Truss heeft vandaag ontslag genomen, maar dat had niets te maken met haar internationale politiek. De kans is niet gering dat haar opvolger nog oorlogszuchtigere plannen heeft). Tegen het militaristische geweld in de politiek zijn linkse, progressieve en vredesbewegingen vooralsnog weinig bestand. De vredesbeweging wordt echt vervolgd met verwijten en zwijgverbod vanwege de oorlog in Oekraïne en durft het nauwelijks voor het Chinese vredesbeleid op te nemen.
En wat met Links?
Links blinkt uit door twijfels, machteloosheid, verdeeldheid over China en de koude oorlog tegen dat land.Velen laten zich verleiden door het westerse mensenrechtenverhaal. Ronduit tragisch is de positie van bepaalde groene partijen die niet alleen meehuilen met de wolven, maar zelfs (zoals in Duitsland) vooroplopen met eisen om zich tegen China letterlijk en figuurlijk te bewapenen en het land nu al zo hard mogelijk economisch of politiek te treffen. Sociale bewegingen en vakbonden leggen de link (nog?) niet tussen vakbondsstrijd en vredesstrijd.
Kortzichtig vs. lucide
Er zijn zelfs vakbondsorganisaties, zoals de Britse TUC die de voorstellen voor extra bewapeningsinvesteringen van de regering Truss en de rechtse Labourleider Starmer steunen omdat ze menen dat dit banen zal opleveren voor de werknemers in de wapenindustrie of uit een naïeve, maar contraproductieve solidariteit met Oekraïne. Een kortzichtige actie waarbij ze negeren dat extra kanonneerboten vooral moeten dienen om China te bedreigen of aan te vallen. Gelukkig bestaan er ook linkse partijen en organisaties en individuele vredesactivisten en politici die zich ondubbelzinnig uitspreken tegen de koude of hete oorlog tegen China, voor solidariteit met China als derdewereldland of als socialistisch land. Professor Radhika Desai die actief is in een dergelijke groep, The International Manifesto Group, betreurt dat het hier (voorlopig?) om kleine initiatieven gaat: ‘Slechts een klein aantal linkse groepen en intellectuelen doorgronden echt de noodzaak om progressieve binnenlandse politiek te combineren met anti-imperialisme en solidariteit te betuigen met socialistische landen…’.
De grote havik
Natuurlijk blijft de zonder meer gevaarlijkste en machtigste havik natuurlijk de regering Biden zelf. De VS heeft al 59 van zijn 111 oorlogsschepen in de Pacific geconcentreerd, houdt in de regio talloze militaire oefeningen en is bezig niet alleen Oekraïne, maar ook Taiwan vol te proppen met gesofisticeerde wapens, uiteraard tot grote tevredenheid van de wapenindustrie….De Amerikaanse communist CJ Atkins merkt op dat ‘het defensiebudget 2022 van Biden met 838 miljard dollar alle records breekt en dat de VS meer aan wapens uitgeeft dan de volgende negen grote machten in de rij samen, en meer dan drie keer dan China. De VS heeft 750 militaire basissen in meer dan 80 landen, China heeft er vijf’.
‘Kan je die mensen nog geloven?’
Kan je Biden en zijn adviseurs nog geloven als ze, zoals na het bezoek van Pelosi, blijven volhouden dat ze de One China Policy trouw blijven of als beweren in hun National Security Strategy dat ze wel degelijk nog met China willen samenwerken rond het klimaat of Covid? Zijn uitspraken van veiligheidsadviseur Jake Sullivan zoals ‘we vermijden de wereld alleen door het prisma van strategische concurrentie te zien’ of ‘we willen de concurrentie niet laten omslaan in een confrontatie of een nieuwe Koude Oorlog’ meer dan zand in de ogen strooien van de publieke opinie?
Waarom?
Over de redenen waarom de VS een, nu nog economische, technologische en ideologische, oorlog tegen China voert lopen de meningen uiteen. De Verenigde Staten willen de wereld blijven overheersen, ‘de regels bepalen’ zoals ze het zelf noemen. Het lijkt er ook op dat de VS met deze campagne zijn industriële sectoren een boost wil geven (wapenindustrie, hightech, medicijnen, energie enz.) door de handel van Europa met China sterk te ontmoedigen en de Europese landen economisch en op energiegebied van zich afhankelijk maken. Het blijft een moeilijk vraag: waarom zijn zoveel Europese politici en toch heel wat ondernemers bereid om Europese belangen en vooral die van de bevolking op te offeren voor de Amerikaanse oorlog tegen China, de dure en vervuilende energie uit de VS te accepteren? Rekenen zij op de veerkracht en de taaie macht van het Amerikaanse kapitalisme en zijn legers? Gaat het vooral om sectoren die denken dat ze voordeel zullen halen door afstand te nemen van China?
Het marxistische gezichtspunt
Volgens marxisten zoals Radhika Desai of Michael Roberts wordt de motivatie van Washington aangevuurd door het besef dat er andere, socialistische mogelijkheden zijn om groei en ontwikkeling te realiseren dan het neoliberalisme van het Westen. Desai: ‘Het simpele feit is dat het kapitalisme onder leiding van de VS zijn greep op de wereld verliest. De wereld ziet in dat er aantrekkelijkere manieren zijn om economieën te organiseren. De aftakeling van het kapitalisme en de kracht van het socialisme worden steeds duidelijker’. Roberts: ’De afgelopen 40 en zelfs 70 jaar is het bewijs geleverd dat een door de staat geleid economisch model van planning zoals dat van China, veel succesvoller is geweest dan zijn ‘markteconomie’-collega’s zoals India, Brazilië of Rusland – en zelfs de G7.’ En over de bewering dat China geen democratie zou zijn zegt de Amerikaanse communist CJ Atkins: ‘Het is veel waarschijnlijker dat de heropleving van de marxistische ideologie onder leiding van Xi in China en zijn klaarblijkelijke vastberadenheid om het land op het pad naar het socialisme te houden de woede van de ondernemersmedia en de Amerikaanse regering opwekken – niet de zorgen over democratie binnen de CPC’. En dat alles kan ook in Europa een rol spelen.
Het Chinese parcours
Wat er ook van zij, de feiten hebben uitgewezen dat China geen expansie wil maar louter territoriale integriteit en dat het altijd zelf de kernbelangen van andere landen zal respecteren. Het Chinese systeem is vooral op de bevolking van het eigen land gericht en China eist het recht op zijn eigen socialistische weg uit te tekenen. Betrekkingen van de Volksrepubliek met andere landen zijn uit op win-win, en een gedeelde toekomst voor de mensheid. China ziet graag dat andere landen op bepaalde vlakken zijn voorbeeld volgen, maar is geen exporteur van zijn model of missionaris voor zijn ideologie. China sluit geweld als zelfverdediging of wanneer separatisten (zoals die van Taiwan) zijn territoriale integriteit in gevaar zouden brengen niet uit en moet zich noodgedwongen op een mogelijke hete oorlog voorbereiden, maar blijft vredesinitiatieven en een gezamenlijke toekomst voor de mensheid propageren. Sinds het uitroepen van de Volksrepubliek China heeft de regering laten zien dat haar toezeggingen oprecht zijn.
De Keuze
Er staan inderdaad twee wereldvisies tegenover elkaar : conflict en hegemonie versus vrede, samenwerking, en respect. Een belangrijke vraag voor de mensen in het Westen in de eerste plaats is: Met welke van die twee visies zal het mogelijk zijn de grote uitdagingen van oorlog – covid – klimaat – economische crisis aan te gaan en de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen 2030 van de Verenigde Naties te halen?
Bronnen: whitehouse.gov, politico.com, globalresearch.ca, dewereldmorgen.be, thedispatch.com, socialistchina.org, Reuters, multipolarista.com, ec.europa.eu, Financial Times, The Morning Star, vrt.be, vrede.be, nocoldwar.org, newcoldwar.org, internationalmanifesto.org, valdaiclub.com, msn.com, thenextrecession.wordpress.com, Wikipedia
In deel 2: Hoe reageert de niet-westerse wereld? Hoe reageert China zelf (met de nieuwste ontwikkelingen recht van het 20e CPC-Congres).
