IIn het boek ’Der Tech Krieg China gegen USA Und wo bleibt Europa?‘ onderzoekt Wolfgang Hirn in 12 hoofdstukken de technologische oorlog tussen de protagonisten VS en China en de rol van Europa. We wandelen snel door de hoofdstukken en bekijken van meer naderbij het hoofdstuk over Energie en Verkeer.
In de technologische tweestrijd tussen de VS en China speelt Europa een rol van toeschouwer terwijl de publieke opinie nog altijd denkt dat China ons kopieert. Uit de Australische ASPI-studie Critical Technology Tracker blijkt echter dat op 44 geanalyseerde technologieën China vooraan staat in 37 ervan, de VS in 7 en Europa in geen enkele. ‘Le défi Américain’ uit de tijd van JJ Servan Schreiber lijkt blijkbaar terug, maar nu met twee uitdagers: de VS en China.
De VS is titelverdediger in de technologische oorlog, China de uitdager. Nog steeds meent het westen dat Chinezen niet innovatief kunnen zijn. In werkelijkheid ligt China ver voorop in digitalisering. In deelgebieden als AI, kwantumtechnologie en zelfsturing staan ze aan de wereldtop. China is vooral snel in procesinnovatie. Europa hinkt vaak achter de 2 groten aan: bij AI zitten de beste vorsers in China en de VS, bij digitalisering spelen Europese ondernemingen geen rol. In de ruimtevaart ontbreekt een draagraket en zelfs in een paradepaardje als de autonijverheid liggen de Europese autobouwers achter op de Chinese EVs.
Europa hinkt overal achterop
Het hoofdstuk over artificiële intelligentie heeft het over chatbots, robots en gezichtsherkenning, robottaxi’s en sluit af met de gegevens. China bestempelt data de vijfde productiefactor, na de drie van Adam Smith, namelijk arbeid, grond en kapitaal, waarbij later de technologische vooruitgang als vierde werd toegevoegd. De auteur noemt de chips het zwakke punt van China. In dit hoofdstuk behandelt hij de neergang van de VS-chips en de opkomst van Taiwan met TSMC als ’s werelds grootste concern. Maar ook de Chips Act van de regering Biden komt aan bod. Voorts gaat het over de inhaalbeweging van de vastelandchinezen en de onbekende Europese juwelen ASML en IMEC. Hoewel Neelie Kroes opriep voor een ‘Airbus van de chips’ bleef het Europees aandeel in de wereldproductie van 2013 tot 2020 op 10%.
Digitalisering is het volgende hoofdstuk en hier miste Europa de trein. De VS creëerde het internet en de Duitser Zorn verstuurde in 1987 in China de eerste e-mail. In China heersen nu Baidu, Alibaba en Tencent en hieraan mag Bytedance worden toegevoegd. Voorts komen de tribulaties aan bod van Tiktok en Shein. WeChat wordt een voorbeeld voor Facebook en co genoemd. Hierna volgen de cashloze samenleving, slimme steden, 5G & Huawei en tenslotte de strijd om de onderzeese kabels.
Het hoofdstuk over kwantumtechnologie vertrekt van de vaststelling door het European Quantum Industry Consortium dat Europa deze ontwikkeling niet aanvoert. McKinsey stelde vast dat China met 15 miljard dollar in 2022 het meeste hieraan uitgaf. De VS leidt in kwantumcomputers, China in kwantumcommunicatie, maar op het vlak van kwantumsensoren is er geen duidelijke leider.
Energie
Het hoofdstuk Energie en Verkeer begint met de sectie ‘Dominantie in Zonne- en windenergie’. Bij de 10 grootste makers van windmolens zijn er 6 Chinese, 3 Europese en één is Amerikaans. Nog duidelijker is het overwicht in de zonne-energie. Van de 10 grootste fabrikanten van zonnecellen zijn er 7 uit China, 2 uit de VS en één uit Canada. Volgens Greenpeace-raadgever Li Shuo werd de sterke positie bewerkstelligd zowel door overheidssteun, sterk geïntegreerde leveranciersketens, moordende concurrentie, innovatie en ondernemerschap als door de voordelen van een grote markt. Overigens is China nu al bezig te onderzoeken hoe silicium in zonnepanelen kan vervangen worden door perovskiet, dat efficiënter en goedkoper is.
De volgende sectie gaat over waterstof. Om waterstof en zuurstof te scheiden, zijn energie en elektrolysers nodig. De elektrolysers uit China zouden maar één vijfde van de Europese modellen kosten, met een gelijke efficiency en kwaliteit. De 3 grootste fabrikanten wereldwijd komen volgens Bloomberg uit China. Europa is niet enkel van China afhankelijk wegens de prijs. Maar ook één derde van het benodigde nikkel wordt in China geraffineerd. Daarna volgen 3 ‘sciencefiction’ secties, namelijk over kernfusie, over de vervanging van uranium in kerncentrales door thorium en over zonnecentrales in de ruimte. Van dit laatste heeft China het meest eerzuchtige plan met tegen 2030 een eerste kleinere centrale en tegen 2035 een van 10 MW.
Volgt de sectie EVs ’Voorsprong door techniek’. De Duitse auteur bekeek de Internationale Automobil Ausstellung (IAA) van 2023 te München die een expert bestempeld als het IAA van de Chinezen. De Chinezen blijken niet enkel in software voor auto’s beter. Renault-CEO de Meo vindt dat ze in de leveranciersketen van e-auto’s concurrentieel zijn, maar qua fabricage een generatie vooropliggen. Na de Japanse en de Koreaanse golf is blijkbaar een Chinese autogolf in aantocht.
Bij e-wagens is de batterij het duurste en belangrijkste onderdeel. Benchmark Minerals verwacht dat China tot 2030 meer dan dubbel zoveel e-batterijen zal produceren dan de rest van de wereld samen. Mooiste voorbeeld is CATL dat wereldwijd een marktaandeel heeft van 30 %, met onder meer Tesla, Kia, BWM en Daimler als klanten. De marktwaarde van CATL bedraagt ondertussen die van Ford en GM samen. Het bedrijf telt 10.000 medewerkers voor O&O. De auteur stelt vast dat vroeger Duitse ingenieurs naar China trokken om er fabrieken op te richten, maar dat sinds CATL de batterijen in Duitsland kwam fabriceren de rollen omgekeerd werden.
Verkeer
Volgende sectie handelt over de spoorweg: ‘Stilstand hier, vooruitgang daar’. Op ruim een decennium heeft China 42.000 km snelspoor aangelegd of meer dan alle andere landen samen. De volgende sectie over de hyperloop valt ook eerder onder sciencefiction te catalogeren. In deze over de luchtvaart komt uiteraard het Chinese passagiersvliegtuig C919 ter sprake. CFM levert de motor en dat is een joint venture van General Electric (VS) en Safran Aircraft Engines (Frankrijk). De 1.000 bestellingen voor het vliegtuig komen praktisch alle uit China. Volgend onderwerp behandelt het vliegverkeer op lage hoogte en hier komt het bedrijf EHang aan bod dat vliegende taxi’s zonder bestuurder de lucht instuurt. Daarvan hoopt men dat deze luchttaxi’s de files zullen ontlasten. Het hoofdstuk eindigt met de droom van hypersonische passagiersvliegtuigen die op een paar uur van Shanghai naar New York kunnen vliegen.
Andere
Het wordt misschien wat eentonig, maar in het hoofdstuk biotechnologie en geneeskunde blijkt dat qua kankeronderzoek van de 30 belangrijke oncologische wetenschapsplaatsen er 20 uit China en de VS zijn en 8 uit Europa. McKinsey stelt verder vast dat China wereldwijd leidt qua celtherapie. Op het vlak van online geneeskunde staat Europa ver van zowel de Amerikaanse Amazon Clinic als van China met Ping’an Good Doctor (440 miljoen klanten), JD Health (120 miljoen) en Alibaba Health (110 miljoen). Een gebied waarop China ongetwijfeld een voordeel bezit, is de grote hoeveelheid aan gegevens, want geloofd wordt dat big data in combinatie met AI een omwenteling in de geneeskunde zou kunnen veroorzaken.
Volgt het hoofdstuk ruimtevaart. In deze viel het uw recensent op dat de media hier in april 2023 vol aandacht waren voor de ontplofte Starship-raket van SpaceX, terwijl ze stom bleven over het feit dat op dat ogenblik 2 Chinese ruimtevaarders met succes een ruimtewandeling maakten vanuit het ruimtestation. Hoofdstuk 9 handelt over patenten en standaarden. China blijkt wereldheerser in octrooien en tot voor kort heette dit meer kwantitatief dan kwalitatief te zijn. Volgens een onderzoek van Scientometrics daarentegen hebben Chinezen in wetenschappelijke topartikels de VS sinds 2019 ingehaald en de EU sinds 2015. In het tiende hoofdstuk over talenten stelt men onder meer vast dat almaar meer van oorsprong Chinese, maar in het buitenland afgestudeerde en gevestigde, wetenschappers naar hun land terugkeren. Hoofdstuk 11 handelt over militaire technologie, zoals over het inzetten van drones en mogelijk dodende robots in de oorlog.
Oproep tot samenwerking
Het twaalfde en laatste hoofdstuk heeft het over de industriële politiek. In het westen is de neoliberale periode voorbij. Sinds de financiële crisis wordt enerzijds meer naar de staat gekeken om falende banken en andere te redden. Anderzijds groeit in het westen het protectionisme. China heeft een gemengd systeem van markt en planeconomie. Het plan ‘Made in China 2025’ veroorzaakte bij zijn publicatie in mei 2015 sterke ongerustheid in het westen. Stel je voor: China wil eigen innovatie en zelfbedruipend zijn! Afgaand op dit boek lijkt dit niet verkeerd uit te pakken. De auteur besluit zijn boek met een oproep tot samenwerking in plaats van confrontatie, ook omdat Europa veel meer dan de VS afhankelijk is van uitvoer.
Bron: Wolfgang Hirn, Der Tech Krieg China gegen USA Und wo bleibt Europa? Campus, 275 pag
