Als gevolg van de westerse sancties tegen Rusland is de invoer van auto’s uit Europa en Noord-Amerika vrijwel tot nul gedaald. Dit heeft de vraag naar auto’s in Rusland zeker niet verminderd en dus zochten Russische importeurs naar nieuwe leveranciers. De sterk opkomende Chinese auto-industrie was de logische keuze, maar regelgeving noopte Chinese exporteurs tot rare sprongen.
De rij vrachtwagens met auto’s bij de grensovergang van Khorgos; foto Caijing (disclaimer)
Sterke groei
Volgens informatie uit de handelswereld heeft Rusland in de eerste 11 maanden van 2023 840,000 auto’s uit China ingevoerd. In heel 2022 waren dat er pas 160,000. Alleen al in november 2023 heeft Rusland 105,000 Chinese auto’s ingevoerd; bijna evenveel als in heel 2021. In toonzalen van BMW in Moskou staan nu Chinese voortuigen te koop. China is mede daardoor versneld de grootste auto-exporteur ter wereld geworden.
Vet vlees
Van de diverse overzeese markten was Rusland in de ogen van de Chinese handelaars ‘vet vlees’, een lucratieve markt. Rijke Russen hielden echter, net als hun Chinese tegenhangers, vooral van bekende duurdere merken als Mercedes of Lexus, liefst SUVs. Het Russisch-Oekraïense conflict en de daarmee verbonden westerse sancties hebben een tekort aan dit soort auto’s op de Russische markt veroorzaakt. Toen in 2008 de financiële crisis uitbrak, voorspelden analisten al dat Rusland Duitsland zou vervangen als de grootste automarkt van Europa. Door de westerse sancties hebben veel westerse, Japanse en Zuid-Koreaanse automerken de productie in en export naar Rusland stopgezet. Het gebrek aan aanbod zorgde ervoor dat de verkoop van nieuwe auto’s in Rusland in 2022 met 58,8% en kelderde tot 687.000. Volgens gegevens van de European Business Association daalde de eigen Russische productie van auto’s in 2022 ook tot het laagste niveau in bijna 31 jaar. Dit bood een niet te missen kans voor Chinese autobedrijven. In 2022 steeg het marktaandeel van Chinese automerken in Rusland van 9% naar 37%. Vier van de top vijf merken in Rusland dit jaar waren Chinese: Haval, Chery, Geely en Chang’an.
Prijsstijging
De onbalans tussen vraag en aanbod als gevolg van de terugtrekking van meerdere merken uit de markt heeft ook geleid tot een prijsstijging van auto’s in Rusland. De gemiddelde prijs van Lada vóór het conflict met de Oekraïne was ongeveer 50.000 yuan (de Chinese bronnen hebben Roebels al in Yuan omgerekend) en steeg in 2023 ooit tot ongeveer 100.000 yuan. De prijs van Chinese merkauto’s verdubbelde ook tot 300.000 yuan. Dit maakted Rusland wel heel interessant voor Chinese handelaren.
Tweedehands
Er was echter een regel die export naar Rusland bemoeilijkte. Voor export van nieuwe auto’s was het opzetten van een eigen verkoopinfrastructuur in Rusland verplicht. Slecht een vijftal Chinese merken hadden die grote investering in geld en tijd gemaakt. Voor gebruikte auto’s was dat niet nodig, maar dat was tot voor kort door de Chinese overheid verboden. Eind april 2019 keurden het Ministerie van Handel, het Ministerie van Openbare Veiligheid en de Chinese Douane officieel de export van tweedehands auto’s goed. In die tijd was de prijs van tweedehands benzinevoertuigen in China echter over het algemeen hoger dan die van andere landen over de hele wereld, zodat export niet gestimuleerd werd. Zoals boven uiteengezet veranderde dat in de loop van 2022.
Nieuw als oud
In dat jaar steeg de vraag naar Chinese auto’s in Rusland echter zo snel, dat de vele nieuwe Chinese handelaren die naar Xinjiang vertrokken waren om snel van de nieuwe situatie te kunnen profiteren ertoe overgingen nieuwe auto’s, met medewerking van de fabrikanten, om te laten registreren als tweedehands. Het werd openlijk als ‘parallelle export’ toegestaan, zowel door de Russische als de Chinese autoriteiten.
Opwaardering
Een manager van een autobedrijf vertrouwde Caijing toe: ‘In het verleden namen Chinese merken een kosteneffectieve route op de Russische markt. De meeste van hun producten waren low-end personenauto’s en hun grootste concurrent was het merk Lada. Met veranderingen van de afgelopen jaren zijn Chinese merken zich naar boven gaan ontwikkelen’. Top Chinese SUVs als Haval zijn in Rusland waardige opvolgers van de BMW SUVs.
Xinjiang
Grensovergangen in Xinjiang, met name Kashgar en Khorgos, zijn belangrijke exportkanalen naar Rusland geworden. Ook gaat een deel via de Kirgizische hoofdstad Bishkek. Statistieken van de Douane van Khorgos tonen aan dat sinds begin 2023 het aantal daar geëxporteerde voertuigen de 200.000 heeft overschreden, een stijging van meer dan 300% op jaarbasis. Als gevolg hiervan is Khorgos China’s grootste exportzone voor auto’s geworden. Een tweedehands auto-exporteur vertelde Caijing dat er ongeveer 400 binnenlandse ondernemingen zijn met een exportvergunning voor tweedehands auto’s, maar zo’n twee- tot drieduizend handelaren lenen de vergunningen van de bovengenoemde ondernemingen om zelf te kunnen exporteren.
EVs
De parallelle exportmodus kan ook interessant zijn voor Chinese producenten van elektronische voertuigen. In 2023 begon BYD kanalen op te zetten op de Oezbeekse markt. Toen de ‘parallel export’ naar Rusland mogelijk werd, begon BYD ook naar die grote markt te kijken. Aldus een handelaar: ’Vorig jaar exporteerde ons bedrijf slechts tientallen auto’s naar de Russische markt. Op dat moment was de vraag naar EVs in Rusland niet zo hoog. Iedereen was in een afwachtmodus. Maar in 2023 steeg de marktacceptatie plotseling en ons bedrijf alleen al verkocht dat jaar ongeveer 400 voertuigen’. Aangezien de Russische markt voor EVs nog ondoorzichtig is, is het beter parallel te exporteren dan in een eigen infrastructuur te investeren.
Nieuw beleid
Nieuw Russisch beleid inzake de invoer van auto’s heeft het enthousiasme van handelaren bekoeld. Het Russische Ministerie van Industrie en Handel heeft besloten de schrootbelasting op Russisch geïmporteerde auto’s vanaf 1 augustus 2023 te verhogen. Daarnaast heeft Rusland op 1 oktober van dat jaar het parallelle importbeleid geannuleerd. Vanaf 1 oktober 2023 moeten alle Chinese voertuigen gecertificeerd worden, voordat ze naar Rusland geëxporteerd kunnen worden. Hoewel het beleid is aangescherpt, is de parallelle importroute niet geblokkeerd. Op dit moment functioneert het betreden van de Russische markt via Kirgizië, dat een douane-unie met Rusland heeft, nog steeds normaal. De stroom vrachtwagens zal zich dus geleidelijk van Khorgos en Kashgar naar Bishkek verplaatsen.
Toekomst
Inmiddels is de inventaris van Chinese auto’s op de Russische markt flink gegroeid. Als dit het gevolg van verzadiging is, kan dat de prijzen ongunstig beïnvloeden. Zodra die tot dichtbij het prijsniveau in China dalen, zullen veel opportunistische handelaren zich uit de Ruslandhandel terugtrekken. Daarnaast zijn sommige Chinese fabrikanten zijn al bezig uit te zoeken of lokale assemblage in Rusland op de lange termijn lucratiever zal zijn dan te exporteren. De wereldwijde vraag naar Chinese EVs zit enorm in de lift en Chinese producenten zullen ook die markten niet willen missen en een kleiner deel van hun productie van nieuwe voertuigen voor parallelle export naar Rusland beschikbaar stellen.
Commentaar
Voor lezers die denken dat wij hier illegale activiteiten rapporteren: Caijing is China’s meest prestigieuze economische tijdschrift. De parallelle export van tweedehands auto’s werd openlijk toegestaan. De situatie in Rusland is het gevolg van de pogingen van het westerse blok de eigen dominantie in de wereld te behouden. China is zelf ook het slachtoffer van diverse ‘maatregelen’ om te trachten China’s vooruitgang te vertragen. China en Rusland zijn beide oprichters van BRICS. In die context is het China er niet aan gelegen kansen voor export naar Rusland te laten liggen. Inmiddels is de parallelle export direct vanuit China niet meer mogelijk, maar Chinese auto’s hebben al een flink marktaandeel van de traditionele westerse merken (hier worden Zuid-Korea en Japan ook tot de westerse landen gerekend) overgenomen. Dat aandeel zullen BMW, Lexus en soortgenoten niet makkelijk meer terug kunnen winnen.
Bron: Caijing
