De VS manipuleert Taiwan en speelt met vuur

Taiwan krijgt een goede pers voor zijn aanpak van COVID-19 en er gaan stemmen op om de banden van de WHO met het eiland te verstevigen. Al die onschuldig ogende sympathie is echter niet zonder risico.

De prestatie van Taiwan in perspectief

Je hoort of leest opvallend vaak dat Taiwan zo succesvol is bij het bestrijden van COVID-19. Des te beter natuurlijk, het is de Taiwanezen gegund, hoewel de prestatie enigszins mag worden gerelativeerd. In 28 andere Chinese provincies, waren er minder coronasterfgevallen dan in Taiwan of evenveel (7). En ook niet zonder belang: het eiland telt 24 miljoen inwoners. De Chinese provincies die het even goed of beter deden tellen er meestal veel meer. Zo vielen er in Jiangsu met zijn 78 miljoen burgers geen doden te betreuren en in Shandong overleden er evenveel mensen als in Taiwan, maar wel op een bevolking van 95 miljoen.

Twee maten, twee gewichten?

Taiwan zou ‘zonder lockdown en met meer democratische middelen’ de epidemie hebben tegengehouden. Taiwan is echter een eiland. Er was geen lockdown nodig om andere Chinese provincies of om de buurlanden te beschermen. Het volstond het binnenkomend luchtverkeer grondig te controleren en de verspreiding van de besmettingen die toch waren binnengesijpeld te blokkeren. De Taiwanese experts hebben inderdaad kundig voortgebouwd op de ervaringen met SARS. De leiders en de zorgverleners van Taipei zijn daarbij even drastisch te werk gegaan, met quarantaines (80.000 personen), grondige controles op de persoonlijke bewegingsvrijheid en de privacy als in China en andere Aziatische landen. De bevolking heeft hieraan meegewerkt vanwege culturele redenen, discipline en burgerzin, net zoals in de rest van China, in Japan of Zuid-Korea. Maar wat blijkt: als de nationale overheid dat soort maatregelen neemt en de Chinese bevolking zijn medewerking verleent, dan spreekt het Westen steevast van dictatoriale ingrepen en volgzaamheid. Wanneer het bestuur van Taiwan, of de regeringen van Zuid-Korea en Japan dit doen, dan heeft men het over een succesvol democratisch schoolvoorbeeld.

Propaganda

In westerse media wordt Taiwan naar voren geschoven als een van de alternatieven voor wat de dictatoriale aanpak heet van de Chinese staat. Dat verhaal spreekt twee groepen van het westerse publiek aan. Sommigen verzetten zich tegen de lockdowns omdat die hun persoonlijke vrijheid zouden aantasten. Anderen zien in de ‘draconische’ aanpak van Beijing een van de volgens hen wereldwijde bedreigingen op ‘ons systeem van open, democratische maatschappijen’. Het ‘voorbeeldige Taiwanverhaal’ is intussen een vast onderdeel van de propaganda tegen het Chinese systeem.

Het verdriet van Taiwan?

Maar er is meer: de leiders van Taiwan en hun supporters beweren dat het eiland het beter had kunnen doen als het niet (door Beijing) was weggehouden van de WHO. Men zou Taiwan zelfs hebben verhinderd tijdiger dan de Chinese regering de alarmklok te luiden en zijn kennis met de rest van de wereld te delen. Het tegendeel is waar en bewezen. Taiwan heeft correct kunnen reageren en zich uitstekend kunnen voorbereiden, ook omdat het zowel van de relevante instanties in China als van de WHO vanaf 31 december alle beschikbare en nodige informatie heeft ontvangen. Taiwan is immers zoals andere regio’s uit lidstaten van de WHO een International Health Regulation (IHR) Contact Point. Het eiland beschikt ook over een account bij de WHO Event Information Site. Daar verschijnt alle belangrijke informatie over ‘mondiale volksgezondheidscrisissen’ zoals pandemieën. Van begin januari tot begin mei hebben vertegenwoordigers van 16 groepen deskundigen uit de regio Taiwan 24 keer de medisch-technische conferenties van de WHO bijgewoond. De belangrijkste jurist van de WHO, Steve Solomon heeft dat tijdens een persconferentie op 4 mei uitgelegd. Ook wijst dhr. Solomon erop dat Taiwan is aangesloten bij het Program for Monitoring Emerging Diseases (ProMED), nog een internationale organisatie die vanuit Wuhan op tijd de nodige informatie kreeg. Met de tijdige en uitgebreide berichten van de WHO, de deelname aan expertenpanels en de internationale medische websites, en met de informatiestroom uit het vasteland van China heeft Taiwan zijn voordeel gedaan (iets waarvoor het overigens door de WHO terecht is geprezen).

De WHO en Taiwan

De WHO, een organisatie die afhangt van de Verenigde Naties, kan Taiwan niet als lid opnemen omdat deze provincie van China al sinds 1971 niet meer tot de VN behoort. Dat lidmaatschap als staat is aantoonbaar niet onontbeerlijk voor de bestrijding van pandemieën, net zomin als een waarnemerschap bij de WHO of bij de World Health Assembly, WHA (de jaarvergadering) ervan. Als regio van lidstaat China en als informatiecontactpunt krijgt Taiwan alle nodige kanalen om de epidemie afdoende te bestrijden en zelf bijdragen op het medische vlak te leveren. Toch probeerden sommigen onder het mom van wat Taiwan zou kunnen betekenen en de contacten die het zou missen, een uitnodiging van het eiland op de WHA voor elkaar te krijgen. Als de WHO tegen de statuten in Taiwan zou erkennen, zou dat een breekijzer worden om de Verenigde Naties te openen voor de introductie van een nieuwe lidstaat. Taipei en zijn bondgenoten, met Washington voorop, hebben beweerd dat Taiwan op 31 december, nog voor het vasteland van China, de wereld had gewaarschuwd voor de coronabesmetting van mens op mens. De WHO heeft aangetoond dat dit niet klopt. Taiwan had, net zoals vele andere regio’s en landen, uit Wuhan nieuws gekregen over onverklaarbare gevallen van longziekte en had ‘om informatie gevraagd’. De valse beweringen van president Trump hierover hebben er volgens The Guardian voor gezorgd dat het voorstel om Taiwan op de WHA uit te nodigen de agenda van de vergadering niet heeft gehaald.

Waarom is hulp vanuit de rest van China aan Taiwan, ook tijdens deze coronacrisis, vanzelfsprekend?

Voor China zijn de Taiwanezen landgenoten, ‘de eigen bevolking’. Beijing wil ervoor zorgen dat het eiland, net als zijn andere provincies, in staat is COVID-19 te verslaan. Bovendien heeft China de harten en de geesten van de bevolking op het eiland altijd vooral willen winnen met goodwill en met economische betrekkingen. Net als voor Hongkong lijkt ‘een land, twee systemen’ voor het de facto afgescheurde Taiwan de oplossing die Beijing wil en die voor de betrokken bevolkingen ook het voordeligste zou zijn. Het huidige bestuur in Taipei heeft een afkeer van dat model. In tegenstelling tot hun voorgangers weigeren zij te erkennen dat er maar 1 China is. De leider Tsai Ing-wen en haar partij stellen zich zeer provocerend op tegenover Beijing en gedragen zich, aangespoord door Washington, alsof de officiële afscheuring van Taiwan al een feit is. China heeft als reactie daarop zijn geduldige economische en politieke beleid de laatste jaren aangescherpt met diplomatieke initiatieven om de laatste 15 landen die Taiwan erkennen ertoe over te halen het eenchinaprincipe aan te nemen.

De context

De verhalen over Taiwan, COVID-19 en de World Health Assembly zijn minder onschuldig dan ze lijken. Ze maken net als de leugens en halve waarheden over de oorsprong van het coronavirus en de beweringen over nalatigheid van Beijing deel uit van de gevaarlijke tactiek die Washington toepast tegen China. Trump verwerpt de dringende oproepen die van vele kanten komen om gezamenlijk en solidair de ‘coronacrisis’ aan te pakken. Met zijn aanvallen op China lijkt hij misschien vooral een oplossing voor zijn eigen totaal mislukkende coronabeleid te zoeken. De haviken onder zijn adviseurs, figuren zoals Michael Pillsbury en Peter Navarro, vragen echter al jaren om een offensief en voorspellen zelfs dat een oorlog met China onvermijdelijk is. Hun kerngedachte is ‘dat de Chinese communisten de VS zand in de ogen hebben gestrooid, terwijl ze van plan zijn tegen 2049 de wereldheerschappij van de VS af te pakken’ China zou ‘de VS misleid hebben … door onder het mom van samenwerking wetenschappelijke en militaire geheimen van de VS te stelen’. Trumps buitenlandbeleid is de agressiefste variant van het nieuwe koudeoorlogsdenken waar sinds Hilary Clintons ‘pivot to Asia’ vele Amerikaanse politici last van hebben.

Back to the future

De huidige Amerikaanse regering lijkt met betrekking tot Taiwan echter een stuk verder te willen gaan dan de vorige. Het is alsof Washington nu wil terugkomen op de principes die tientallen jaren het Taiwanbeleid hebben bepaald: ‘er is 1 China, Taiwan maakt daar deel van uit en is dus geen onafhankelijke staat’. Als Washington de uitdrukking van die stellingen, drie communiqués over de kwestie Taiwan, ter discussie stelt, haalt het de bodem weg onder de Amerikaans-Chinese betrekkingen. Minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi heeft hier uitdrukkelijk tegen gewaarschuwd: ‘de kwestie Taiwan is de interne aangelegenheid van China. De VS moeten de grote gevoeligheid ervan erkennen en zich houden aan het één-China-principe en de drie gezamenlijke communiqués’… ’De VS moet haar illusies en politieke trucs opgeven en niet langer negeren dat het daar is dat China de grens trekt’. Wang adviseerde de VS ‘om de vastberadenheid van 1,4 miljard Chinezen om de nationale hereniging te verdedigen niet te onderschatten’. De Chinese regering en het Chinese volk zullen een officiële onafhankelijkheidsverklaring van Taipei of stappen in die richting inderdaad nooit accepteren. Dat is niet alleen een zaak van territoriale integriteit, maar ook van nationale veiligheid. China zal alles doen om te voorkomen dat het eiland als een ‘onzinkbaar vliegdekschip’ van de VS (een beruchte formule die zou zijn bedacht door generaal MacArthur) voor zijn deur komt liggen.

Risicoanalyse

Gelukkig zal zelfs Trump allicht niet zo ver willen gaan om rond Taiwan een gewapend conflict uit te lokken dat militair en geopolitiek zeer problematisch zou zijn voor de regio en de wereld. Met deze Amerikaanse president is het echter niet ondenkbaar dat er bijvoorbeeld pogingen worden ondernomen om de Taiwanese producenten van halfgeleiders onder druk te zetten om niet meer aan het vasteland van China te leveren. Halfgeleiders zijn nodig voor computers, communicatieapparatuur en netwerken, voor Internet of Things, zelfrijdende wagens, 5G en wearables voor de gezondheidszorg. Een Huawei-scenario op dit gebied is een nachtmerrie, ook voor China. De bedrijven op Taiwan maken de meeste halfgeleiders ter wereld, vooral de Taiwan Semiconductor Manufacturing Company, een chipmaker die levert aan Amerikaanse en Chinese bedrijven. China kan zelf nog niet voldoende halfgeleiders maken. De productie hiervan vereist enorme investeringen en veel onderzoek. Tegen het eind van het jaar wil het land 40% van de halfgeleiders die het nodig heeft zelf produceren en tegen 2025 moet dat 70% zijn. Ondertussen zal het vasteland van China afhankelijk zijn van Taiwan.

Ook de wapenverkopen waarmee Washington, tegen alle afspraken in, blijft doorgaan leveren een groot gevaar op. In juli 2019 kondigde de VS de verkoop aan van 2,2 miljard dollar aan gevechtstanks en grond-luchtraketten en een maand later volgde de verkoop van F-16-straaljagers voor 8 miljard dollar. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft nu, naar eigen zeggen, de mogelijke verkoop van 18 MK-48 Mod 6 Advanced Technology zwaargewicht torpedo’s goedgekeurd. Die bevatten geavanceerde sonartargeting voor onderzeeërs, samen met ondersteunende apparatuur en gerelateerde logistieke ondersteuning.

Brandpreventie

Hopelijk laat Trump het uiteindelijk uit zijn hoofd om rond Taiwan verder met vuur te spelen. Ook bij ons moeten we echter waakzaam blijven voor mogelijke brandstichters. Onlangs moest Beijing er bij Parijs op aandringen om een wapenverkoop, ter waarde van$ 26,8 miljoen, aan Taipei te annuleren. In januari stelde Rasmussen, de voormalige secretaris-generaal van de NATO, dat ‘wij de democratie van Taiwan moeten verdedigen om onze eigen democratie niet te laten afbrokkelen’. Het komt er daarom op aan de krachten te versterken die willen kiezen voor een eerlijke en rationele samenwerking met China, met respect voor de elementaire belangen van dat land.

Bronnen: statista.com, Wikipedia, The Diplomat, Egmont Instituut, De Morgen, who.int, promedmail.org, The Guardian, mofa.gv.tw (BuZa Taiwan), Xinhua, Politico.com, Global Times, South China Morning Post, bolero.be, Financial Times, CNBC.com, Die Welt, Morning Star