Het Chinese beleid in de regio Xinjiang blijft een gewild onderwerp in de westerse anti-China campagnes. Onlangs verscheen in de Neue Zürcher Zeitung een artikel van twee Duitse hoogleraren over hun ervaringen, opgedaan tijdens een eigen onderzoek, dat dit beleid in een heel andere context plaatst.
Propagandamuurschildering in Hotan; foto Neue Zürcher Zeitung (disclaimer)
Gerespecteerde academici
In de eerste plaats is het artikel geschreven door waarschijnlijk de twee meest gerespecteerde Duitse sinologen: Thomas Heberer, een professor in de Chinese politiek en samenleving aan de Universiteit van Duisburg-Essen en Helwig Schmidt-Glintzer, een professor in Chinese Studies en de directeur van het China Centrum Tübingen.
Privéreis
Ze schreven dit artikel op basis van hun eigen onderzoek verricht tijdens een door henzelf georganiseerde reis in Xinjiang in mei van dit jaar, die zij samen maakten met twee andere Duitse China-onderzoekers en een internationale advocaat.
Samenvatting
Voor degenen die moeite hebben met het oorspronkelijke Duitse artikel volgt hier een samenvatting van hun bevindingen.
- Ze bevestigen dat het huidige beleid in Xinjiang het resultaat is van ‘massale islamitische terreur tussen 2010 en 2016’ door ‘twaalf separatistisch-islamitische bewegingen’ die tegelijkertijd actief waren.
- Ze herinneren eraan dat extremistische Oeigoeren in 2016 in een ISIS-video verklaarden dat ze van plan waren om Han-Chinezen te ‘verdrinken in een zee van bloed’. En dat ze begonnen met het rekruteren van jonge Oeigoeren in het zuiden van Xinjiang, om te strijden in Afghanistan en Pakistan.
- Dit alles leidde bijna tot het verlies van controle door de centrale overheid. Als gevolg hiervan voelde Beijing zich gedwongen om te reageren met ongetwijfeld harde maatregelen om de terreur te beteugelen en de controle terug te krijgen. De interne veiligheid van heel China stond op het spel. We mogen ook niet over het hoofd zien dat de Oeigoerse bevolking zelf ook onder de terreur leed.
- De reactie van Beijing gebeurde tijdens een overgangsfase tussen 2017 en 2020 waarin Beijing gedwongen werd om de noodtoestand uit te roepen, militaire eenheden naar Xinjiang te verplaatsen en een strikt disciplineregime in te stellen.
- Sinds de nieuwe partijsecretaris Ma Xingrui in december 2021 aantrad is het doel zo snel mogelijk terug te keren naar de normaliteit. Ze schrijven dat de verschillende kampen die tijdens het hoogtepunt van de strijd tegen de terreur werden opgericht, nu grotendeels zijn ontbonden en dat de tekenen van een terugkeer naar de normaliteit duidelijk zijn. In de regio’s die de groep bezocht, zijn de straatcontroleposten van de politie duidelijk niet meer in gebruik.
- Ze schrijven dat onder de Oeigoerse bevolking de door de centrale overheid geïnitieerde moderniseringen in onderwijs, medische zorg en werkgelegenheid duidelijk merkbare sympathie krijgen. Met de invoering van vijftien jaar gratis onderwijs (kleuterschool, lagere school en beroepsopleiding) voor jonge Oeigoeren heeft de staat een nieuwe ontwikkelingsimpuls gegeven.
- Er is aanvankelijk in het zuidelijke deel van Xinjiang door de staat gesubsidieerde gezondheidszorg ingesteld.
- Dit wordt aangevuld met regionaal verdeelde en aangepaste ontwikkelingshulp en toewijzing van middelen uit de rijkere oostelijke provincies van China. Dit komt tot uiting in moderne beroepsopleidingscentra in de provincie Xinjiang. Studenten ontvangen maandelijks 200 RMB naast gratis onderwijs om hun ouders te ondersteunen.
- Door de staat gesponsorde nederzettingen van moderne takken in de landbouw- en industriële sectoren, die bijna uitsluitend Oeigoeren in dienst moeten nemen tegen nationaal geldende minimumloonnormen, zijn bedoeld om het werkgelegenheidsprobleem op te lossen.
- Ze schrijven dat hoewel het reisgezelschap geen algemene discriminatie van de Oeigoerse taal en cultuur kon vaststellen, in Xinjiang de belangrijkste voertaal op scholen vanaf secundair niveau Mandarijn is, net zoals in alle gebieden van etnische minderheden met hun taal en schrift. De moedertaal wordt altijd als vak aangeboden in de leerplicht.
- Hun conclusie: ‘als de mensenrechtensituatie aantoonbaar blijft normaliseren, moet de EU een dialoog op gang brengen en de sancties tegen China vanwege Xinjiang heroverwegen.’
Nagekomen bericht van de auteurs
Na contact van Chinasquare voegen de auteurs het volgende toe.
‘Het doel van de bijdrage was aan te geven dat er iets begint te veranderen. Er wordt aangedrongen op verdere gesprekken en contacten en er wordt geen prognose gemaakt. In feite moet echter een trend naar ‘normaliteit’, naar onderwijsondersteuning en economisch herstel en naar een ‘openstelling’ van Xinjiang worden verwelkomd – zodat Xinjiang van een potentieel betwist deel van China naar een vreedzaam en welvarend deel met een autonome status gaat. De wereldwijde kritische observatie van de omstandigheden in Xinjiang in de afgelopen jaren heeft ook bijgedragen aan het begin van deze ontwikkeling. We hebben dit standpunt niet opgegeven, maar we hebben – net als andere waarnemers in de tussentijd overigens – toch het begin gezien van een ontbinding van eerdere repressieve maatregelen.’
Tot hun spijt heeft deze dappere publicatie een enorme stroom haatmail opgeleverd.
Commentaar
Dit is een zeer gebalanceerd artikel dat het Chinese beleid niet de hemel in prijst en ook de aantijgingen jegens China van de EU en zijn lidstaten niet rechtstreeks bekritiseert. De onderzoekers laten zien dat China in feite net zo op terreur reageert als onze overheden. Het harde Chinese beleid in de beginfase van de terreurbestrijding was het gevolg van een te tolerante houding jegens de stijgende invloed van de (radicale) Islam in de regio. Toen dat uit de hand liep, bv met bomaanslagen, moest de overheid wel hard terugslaan. Veiligheid is ook een mensenrecht en het is de taak van iedere overheid de veiligheid van de eigen burgers te garanderen. Zie ook mijn artikel op Chinasquare waarin ik mijn eigen ervaring, ook opgedaan tijdens een privéreis in september 2019, uiteenzet. Mijn bevindingen sluiten naadloos bij die van de Duitse onderzoekers aan.
Wat hun nabericht betreft: Xinjiang is binnen het Chinese staatskundige stelsel al sinds jaar en dag een ‘autonome regio’. Die autonomie betekent uiteraard niet dat de Chinese wet daar niet van toepassing is. Het grote aantal haatmails bewijst helaas opnieuw dat de vrijheid van meningsuiting, die zo’n essentieel onderdeel van ons politieke stelsel heet, meer met de mond dan met het hart beleden wordt.
Bronnen: Neue Zürcher Zeitung, Twitter van Arnaud Bertrand
