Vele blikken zijn vandaag gericht op de ASEM, de tweejaarlijkse top van de Asia-Europe Meeting (ASEM), het forum voor landen uit Azië en Europa. Intussen gebeurt er in Azië zelf en dan vooral rond de hotspot van de Zuid-Chinese Zee ook een en ander. China verzorgt zijn betrekkingen met de Filippijnen, Cambodja en Vietnam. De ministers van Defensie van de ASEAN-landen zijn bijeen. De problemen rond de Zuid-Chinese Zee staan hoog op de agenda.
Die zee is een van de terreinen waarop de Verenigde Staten al langer een offensief voert om China in te perken.
De VS versus China
Onder president Obama en zijn minister van Binnenlandse Zaken Clinton maakte de VS een wending naar Azië. Een van de Amerikaanse tactieken daarbij was om de Filipijnen en Vietnam aan te sporen tot een agressieve escalatie van hun territoriale geschillen met China in de Zuid-Chinese Zee. De regering van Trump zet die lijn op een hardere manier voort. De ASEAN, tien landen in Zuidoost-Azië die rondom de zee liggen, proberen een onafhankelijke houding te handhaven tussen de VS en China. Cambodja, sinds lang een bondgenoot van China, speelt bij de bemiddelende houding van ASEAN een belangrijke rol. De betrekkingen tussen China en de Filipijnen en die tussen China en Vietnam lijken eerder te verbeteren. Langzaam maar zeker gaan ze naar een vergelijk en een goede verstandhouding.
Filipijnen
China en de Filipijnen hebben sinds kort een geregeld overleg over de Zuid-Chinese Zee. Dat Bilateral Consultation Mechanism on the South China Sea (BCM) is op donderdag 18 oktober voor de derde keer samengekomen in Beijing. Ministers en ambtenaren van de beide landen werden het eens over het belang van de BCM. Ze willen incidenten voorkomen en de dialoog en samenwerking in het gezamenlijk belang ontwikkelen. Ook stellen ze dat de verhouding tussen de Filipijnen en China meer is dan het overleg over een conflict. Wat dat betreft zijn de beide staten voor het waarborgen van het vrije verkeer en de vrije handel op zee. Ze willen allebei de internationale wetgeving en de United Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS) respecteren. Samen met ASEAN en zijn partners zullen ze werken aan de opwaardering van de bestaande Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea (DOC) uit 2002 tot een echte Code of Conduct in the South China Sea (COC). Ze gaan bekijken hoe ze visvangst, exploitatie van de bodemrijkdommen en de veiligheid in de Zuid-Chinese Zee kunnen coördineren. In de lente van 2019 vergadert de BCM opnieuw, ditmaal in Manilla.
Vietnam
Er zijn al eerder topontmoetingen geweest tussen de leiders van Vietnam en die van China. Aan de zijlijn van de 12e ASEM-top in Brussel heeft de Chinese premier Li Keqiang met zijn Vietnamese collega Nguyen Xuan Phuc gesproken. Ze zijn overeengekomen het partnerschap tussen hun landen te versterken met een ecologisch verantwoorde industrialisering en handel. Ze willen ook verder bouwen op de afspraken tussen de leiders van hun partijen en overheid, van de afgelopen maanden. Speciale aandacht willen ze geven aan het punt van de betere betrekkingen tussen hun bevolkingen. Ze streven actief naar vreedzame regelingen van hun meningsverschillen in de Zuid-Chinese Zee.
Cambodja
Li Keqiang ging in Brussel tijdens de ASEM ook apart praten met zijn Cambodjaanse ambtgenoot Hun Sen. Zij kwamen overeen om de synergie op te drijven tussen hun respectieve ontwikkelingsmodellen. Chinese bedrijven zullen grotere investeringen doen in Cambodja. China zal op de ASEM-top steun geven aan het verzoek om de volgende grote vergadering van ASEM in Cambodja te houden. Hun Sen bedankte Li Keqiang voor de steun die hij had gegeven aan de Lancang-Mekong Cooperation (LMC). De LMC is het samenwerkingsverband tussen landen waar de Mekongrivier (in China de Lancang) doorheen stroomt. Cambodja en China zijn het erover eens dat ze hun internationale en regionale politiek verder op elkaar moeten afstemmen.
ASEAN
In Singapore vergaderden de ministers van Defensie van de ASEAN-landen. Op zaterdag 20 oktober zullen de defensieministers van de zogenaamde dialoogpartners van ASEAN zich bij hen voegen. Dat zijn de landen Australië, China, India, Japan, Nieuw-Zeeland, Zuid-Korea, Rusland en de VS. Die uitgebreide vergadering heet de Asean Defence Ministers Meeting-Plus (ADDM-Plus). Het is de bedoeling dat die zich houden aan een set regels om botsingen en ongelukken tussen vliegtuigen van de luchtmacht te voorkomen in het luchtruim boven de Zuid-Chinese Zee. Dat soort regelgeving is vorig jaar aangenomen voor de marinevaartuigen. De Chinese minister van Defensie Wei Fenghe gaat met een sterke delegatie naar de Asean Defence Ministers Meeting-Plus (ADDM-Plus). De 10 ASEAN-landen zullen allen deelnemen aan oefeningen van de Chinese marine voor de kust van de zuidelijke provincie Guangdong, die ook op zaterdag beginnen.
Weer op ASEM
Afspraken om militaire botsingen en ongelukken op zee en in de lucht te voorkomen zijn zeker nuttig, zeker nu de Amerikaanse marine en luchtmacht zijn provocerende patrouilles in het gebied ‘aan de voordeur’ van China opvoert. Misschien heeft Li Keqiang de Franse president Macron kunnen overhalen om af te zien van het voornemen om daaraan mee te doen. De Chinese premier en de Franse president hadden namelijk een vruchtbaar overleg, ook alweer rond de ASEM.
fmprc.gov.cn, Xinhua, SCMP,
