Het Chinese parlement discussieert momenteel over belangrijke plannen voor administratieve hervormingen. Het is de bedoeling overlappingen, hiaten en belangentegenstellingen uit te schakelen en het bestuursproces efficiënter te laten verlopen. Er komt een nieuwe anti-corruptie-commissie en vele ministeries worden gereorganiseerd.
Blikvanger is een wetsontwerp met als doel een efficiënte controle van de ambtenarij en de politici. Het ontwerp voorziet in een nationale Commissie van Toezicht, met vertakkingen op provinciaal, stedelijk en arrondissementele niveau. Ze moet onafhankelijk zijn van de besturen, sociale organisaties en individuen. Ze zal een hogere politieke rang krijgen dan het Opperste Gerechtshof en de nationale Procureur Generaal.
Het doel is beteugeling van wandaden die met het werk te maken hebben. In klare taal omkoperij, verduistering of machtsmisbruik door corrupte ambtenaren en politici. Het bestaande toezicht was duidelijk onvoldoende. Er bestonden immers twee commissies, één voor de ambtenarij en één voor de leden van de CPC. De ene commissie had speciale regels voor partijleden, de andere regels voor de ambtenaren. Maar 80% van de ambtenaren en 95% van de hogere politici zijn partijleden. Er was dus overlapping en tegelijk bestonden ook gaten in het systeem. Sommige ambtenaren en politici werden helemaal niet gecontroleerd.
Centralisatie en duidelijker wettelijke regeling
Door alles onder één commissie te brengen zal de controle efficiënter zijn en versterkt het de positie van de CPC als leider van de anti-corruptie- campagne.
De twee commissies konden tuchtstraffen opleggen. Wanneer de overtredingen ernstig waren werd het dossier vervolgens overgemaakt aan het parket, dat de verdachte voor het gerecht kon brengen. Met de nieuwe wet zullen de bevoegde parketten fusioneren met de Commissies van Toezicht zodat het onderzoek efficiënter kan verlopen. Bij ernstige overtredingen zal de verdachte nog steeds aan het gerecht overgedragen worden.
Onder het huidige systeem kan een verdachte door de Commissie van Toezicht van de Partij gedurende het onderzoek vastgehouden worden voor ondervraging. De praktijk heet ‘shuang gui’ en heeft geen stevige juridische basis. Onder het nieuwe systeem komen er strikte wettelijke bepalingen voor formele opsluiting gedurende het onderzoek.
Het wetsontwerp bouwt verder op pilotprojecten sinds december 2016 in Beijing en de provincies Shanxi en Zhejiang. In november 2017 werden deze pilots uitgebreid tot het hele land, maar enkel op provinciaal, stedelijk en arrondissementeel niveau.
Over het wetsontwerp wordt gestemd op 20 maart, de laatste dag van de parlementsvergadering.
Betere controle van banken en verzekeringen
Het parlement bespreekt ook een plan voor administratieve stroomlijning. Blikvanger is de fusie van de toezichthoudende instellingen voor het bankwezen en de verzekeringssector.
De bevoegdheden van de regelgeving op deze twee terreinen zijn nu niet duidelijk afgebakend. Er zijn belangenconflicten. Financiële actoren kunnen daarvan profiteren om risicovolle of verboden constructies op te zetten. Banken en verzekeringen hebben een gezamenlijke omzet van 42.000 miljard dollar. China worstelt met te veel risicovolle leningen en te hoge bedrijfsschulden. Dat zal door een verenigde regelgeving beter aangepakt kunnen worden.
De nieuwe toezichthouder rapporteert rechtstreeks aan de nationale regering. Het opstellen van wetten en regels gebeurt echter niet meer door de toezichthouder maar door de centrale bank, de People’s Bank of China.
De regelgeving en controle voor de beurs blijft apart bestaan. De problematiek van banken en verzekeringen is gelijkaardig, maar verschilt van die van de beurzen.
Minder ministeries door fusies
Het aantal ministeries daalt met acht en het aantal staatssecretariaten (niveau onderministerie) met zeven. In de plaats komen zeven nieuwe fusieministeries: Grondstoffen, Leefmilieu, Noodsituaties, Landbouw en platteland, Cultuur en toerisme, Veteranenzaken en een nationale Gezondheidscommissie.
Het Ministerie voor Noodsituaties zal drie bestaande departementen centraliseren: het departement natuurlijke en menselijke rampen, het departement aardbevingen, en het departement bosbranden.
Een nieuwe Administratie voor Controle op de Markten zal voortaan kwaliteitscontrole, voedsel- en geneesmiddelenveiligheid centraliseren. Ze neemt ook de controle op misbruik van monopolie en de prijzencontrole over van de tot nu toe oppermachtige National Development and Reform Commission. Die Commissie verliest overigens ook de bevoegdheden voor rurale planning en voor opvolging van de koolstofemissies.
Een nieuw ministerie van Energie komt er, tegen de verwachtingen in, niet.
De Commissie voor Familiale Planning verdwijnt volledig.
Herschikking van bevoegdheden
Om belangenconflicten te vermijden wordt een aantal bevoegdheden overgeheveld. Klimaatverandering en bestrijding van pollutie gaan van Economische Planning naar Leefmilieu. De positie van Leefmilieu was overigens recentelijk al versterkt tegenover departementen als Industrie en Infrastructuur. Controle op tabak verhuist van Industrie naar Gezondheid. De Nationale raad van het Fonds voor de Sociale Zekerheid valt voortaan onder Financiën in plaats van rechtstreeks onder de regering.
Het is van 1998 geleden dat nog dergelijke grote administratieve veranderingen doorgevoerd zijn. In dat jaar zijn 15 ministeries en regeringscommissies afgeschaft of samengevoegd. Het parlement zal na de stemming over het plan ook de leiders voor de nieuwe departementen aanduiden.
Bronnen: Reuters, Global Times, SCMP, Xinhua
