Een vermoedelijk geval van gedwongen huwelijk van een mentaal gehandicapte vrouw geeft aanleiding tot discussie. Chinese experts benadrukken de noodzaak te luisteren naar sociale begeleiders of nabije familieleden.
Het bureel van de burgerlijke stand van de stad Ankang (Shaanxi) heeft het huwelijk geweigerd van een mentaal gehandicapt koppel omdat de vrouw volgens het bureau niet in staat was het jawoord te geven. De Chinese wet stipuleert dat beide partners moeten instemmen. Dat is pas zo sinds de tijd dat Mao Zedong de alom voorkomende gearrangeerde en gedwongen huwelijken van vrouwen afschafte.
De zaak kwam in de lokale pers en geeft intussen aanleiding tot discussie in heel het land.
Volgens Beijing News was de bruid ook niet in staat haar instemming te betuigen door woorden of daden toen vertegenwoordigers van het bureau later haar woning bezochten.
Wat zegt de wet?
De Chinese huwelijkswet voorziet dat mentaal gehandicapte personen het recht hebben om te huwen. Ze voorziet een uitzondering voor personen die ‘medisch ongeschikt zijn om te trouwen’, zonder deze categorie verder te definiëren.
Volgens Zhang Yujuan, een advocate gespecialiseerd in het verdedigen van de belangen van gehandicapte personen, betekent dit in de praktijk dat het huwelijk geweigerd wordt aan personen met ernstige overdraagbare ziekten, ernstige erfelijke ziekten, en mentale stoornissen die levensgevaarlijk kunnen zijn. Mensen met een mentale handicap mogen trouwen.
De uitzondering wegens ‘medische ongeschiktheid’ is geschrapt in het nieuwe burgerlijk wetboek dat in 2021 van kracht wordt.
Het koppel van Ankang
In Ankang gaat het om een twee personen met een niet nader omschreven mentale handicap, die beiden 27 jaar oud zijn. Volgens de vader van de man is de vrouw vier maand zwanger.
In de discussie op de Chinese sociale media blijkt een grote meerderheid het besluit van de burgerlijke stand te ondersteunen. De meesten zien het besluit als een bescherming van de mentaal gehandicapten. Sommige reacties stellen dat de vrouw, vermits ze geen toestemming kon geven, verkracht is en vragen een politieonderzoek te openen.
Experts
Peng Yujiao, een sociaal werkster van de vzw Beijing Enable Sister Center, zegt dat het recht op huwelijk van mentaal gehandicapten beschermd moet worden. Maar in dit geval is het standpunt van de bruid of van haar familie in de media niet vermeld. De vrouw is vier maanden zwanger, we weten niet of dat met haar akkoord gebeurde. Er kan hier mogelijk sprake zijn van een gedwongen huwelijk.
Peng, die zelf lijdt aan hersenverlamming, pleit voor iets als ‘ondersteunde besluitvorming’ waarbij gehandicapte personen hun keuze in het leven kunnen maken met de hulp van een groep zelfgekozen vertrouwelingen. Indien men een dergelijk concept had toegepast dan had de vrouw in Ankang met de hulp van een vertrouweling wel middelen kunnen vinden om haar mening te geven, bijvoorbeeld met een tekening of een beeld.
Feng Lu is directeur van de vzw Li Zhi in Beijing, die al twintig jaar met mentaal gehandicapten werkt. Volgens hem komen sociale werkers vaak tussen om de registratie van een huwelijk van gehandicapten te vergemakkelijken. De overheid heeft volgens hem te weinig voeling met mentaal gehandicapten. In zijn praktijk ziet hij veel dergelijke personen met de sterke wens om te trouwen en een gezin te starten.
Over het dossier in Ankang vindt hij het bemoedigend dat de ambtenaren naar het huis van de bruid gegaan zijn om uit te maken wat haar toestand was. Het zou echter nog beter geweest zijn mochten ze gesrken hebben met zijn met familie of nabije bekenden van de vrouw en niet alleen met de familie van de man. Dat kon helpen om uit te maken of het al dan niet een gedwongen huwelijk was.
Geen alleenstaand geval
De verdenking van een mogelijk gedwongen huwelijk is niet ver gezocht. Recentelijk worden nog steeds bendes opgerold die mentaal gehandicapte vrouwen ontvoeren en hen als bruid of seksslaaf verkopen. Een bende die in 2018 opgerold werd in de provincie Hunan verkocht mentaal gehandicapte bruiden voor ongeveer 30.000 yuan (bijna 4.000 euro)
Bron: Sixthtone
