Zowel het Volksdagblad als de China Daily, beiden officiële kranten, kondigen vandaag prominent het doorbreken van het monopolie van staatsbanken aan. Daarover bestaat een consensus in de leiding van de partij, aldus premier Wen tijdens zijn recent bezoek aan Fujian en Guangxi. Wat betekent dit?
Chinese Landbouwbank, de grootste in de wereld
Aan de Chinese banksector wordt verweten dat er te weinig krediet beschikbaar gesteld wordt voor (private) het midden- en kleinbedrijf en dan nog aan te hoge interesten. Aangezien men het midden- en kleinbedrijf verder wil aanmoedigen moet de banksector hervormen. Ook wordt geklaagd dat de staatsbanken gemakkelijke monopoliewinsten maken, terwijl de spaarders nauwelijks rente krijgen. De staatsbanken hebben vaste winst doordat de Centrale Bank standaardtarieven voor spaarboekjes en kredieten vastlegt met 3% premie voor de banken. De vier grote staatsbanken verdienden vorig jaar samen 100 miljard dollar. Samen verleenden ze 55% van alle kredieten. De lage rente voor de spaarders zou dan weer een oorzaak zijn van de grootschalige speculatie in de vastgoedsector en privé personen ertoe aanzetten hun geld illegaal aan privé-bedrijven uit te lenen aan hogere rentevoeten.
Opmerkelijk is overigens dat de vier grote staatsbanken allen al gedeeltelijk geprivatiseerd zijn ingevolge introducties op binnenlandse en buitenlandse beurzen. Naast de vier bestaat er een groot aantal banken van locale overheden en zelfs grote bedrijven zoals CITIC hebben hun eigen bank opgezet. Wanneer men over monopolie spreekt wordt dus blijkbaar geen bankmonopolie bedoeld, maar wel het monopolie van de staatscontrole over de sector.
Succesvolle experimenten met private financiële instellingen in Wenzhou kunnen nationaal doorgevoerd worden, sommige zelfs onmiddellijk, aldus Wen. De hervormingen in Wenzhou werden op 28 maart door de regering bekend gemaakt: ze laten toe private spaarbanken op te richten, waaronder ook dorpsbanken en plattelandscoöperatieven. Ook zullen inwoners van Wenzhou gemakkelijker hun geld in het buitenland kunnen beleggen.
Alhoewel het in Wenzhou nog maar om pilootprojecten gaat, is de huidige verbale aanval op de staatsbanken wel frontaal. Dit lijkt zowat de speerpunt van een meer algemene campagne in diverse media om de staatsbedrijven en ‘staatsmonopolies’ in het algemeen aan te vallen ten voordele van meer markt en meer privatisering. Daarbij wordt dan het gebrek aan efficiëntie en dynamiek van de staatsmonopolies breed uitgesmeerd, de regelmatig opduikende gevallen van corruptie of machtsmisbruik, en soms ook de hoge lonen in deze bedrijven in vergelijking met de migrantenlonen in de privé-sector, wat voorgesteld wordt als een geval van polarisatie tussen arm en rijk. Verzet tegen meer markt en privatisering wordt afgedaan als het beschermen van gevestigde belangen, nog iets wat moet doorbroken worden. In het algemeen wordt gesteld dat de hervormingen van de Chinese economie de voorbije tien jaar stilgevallen zijn. Alhoewel deze strekking recentelijk prominent in de media kwam, is het niet duidelijk hoeveel aanhang ze echt binnen de Communistische Partij heeft. In het oorspronkelijke verslag van het persagentschap Xinhua over de zuidelijke trip van Wen werd de passage over de banken bijvoorbeeld niet vermeld. Het vijfjaarlijkse partijcongres in oktober brengt daarover allicht meer duidelijkheid. Bij de vorige congressen van de voorbije twintig jaar was het telkens de minderheidsstrekking die zich vóór het congres meest roerde.
In hebben een probleem met privatisering. Wat is het verschil: hier en in China. Europa (en de andere Westerse landen) verkeren in een crisis. In die crisis gaan financiële elites niet meer investeren in producten, wat dat levert te weinig rendement.
Zij stappen over naar de geldeconomie. Met geld, geld maken. Sommigen noemen dat verdienen. Het merendeel van de bevolking noemt dat: diefstal.
Privatisering bij het Westen is dat de financiële elites alles inpikken dat geld oplevert en dus verkoopt de staat zijn bezittingen.
In China is er geen crisis. Daar wordt winst gemaakt. Omdat we in het Westen zo’n nare bijsmaak overhouden aan privatiseren, denken we dat er iets mis is in China. De essentie is dat het geld nu richting China gaat en niet naar het Westen. Zolang de Chinese staat de baas blijft, is er geen kapitalisme. Dat komt wanneer de rijken de macht overnemen en de staat voor zichzelf gaan gebruiken. Dat laatste gebeurt alleen in het Westen.
Reactie 2
Het is makkelijk uit te leggen dat er niets mis is met geld verdienen. Drie, twee of vier duizend jaar geleden verdienden ondernemers ook geld en niemand noemde dat kapitalisme. Duizend jaar geleden waren er ook grootverdieners over de hele wereld. Nu kijken we er merkwaardig tegenaan. Dat is goed en tegelijk is het zo dat in 1820 het toen rijkste land op Aarde: China, 21/2 keer zo rijk was als het armste land ter wereld. Dankzij het Westen is dat nu: 160:1. Dus: er is 1 remedie: afschaffen van het kapitalisme. Dat komt goed uit, want na de VS is er geen groot blank rijk meer en dus wacht iedereen buiten het Westen tot het in elkaar stort en de bevolkingen de macht overnemen. Wat een schone taak.