In onze reeks kennismakingen met diverse steden en regio’s zijn we in Centraal-China aanbeland. We bezochten en belichten de provincies Hunan en Hubei en hun respectievelijke hoofdsteden Changsha en Wuhan. In Changsha praatten we met de onderdirecteur van het pilootproject van drie steden die ecologisch meer gaan samenwerken, en in Wuhan met de manager van het op stapel staande ‘Central Business District’.
Changsha
Centraal-China: eerste kennismaking
Een blik op de inhaalbeweging in Hunan en Hubei
Centraal-China bestaat uit de provincies Henan, Hubei, Jiangxi, Hunan, Shanxi en de Autonome Regio Binnen-Mongolië. Historisch uiterst prominent in China, met onder meer Henansteden Luoyang, Kaifeng en Anyang als hoofdsteden van veel dynastieën en Jiangxi als kruispunt van de noordzuidroutes en de Yangtze, maar niet zo de laatste decennia. Op het eind van de 20e eeuw lanceerde de Chinese regering een stimuleringsprogramma voor de westelijke provincies en nadien één voor het noordoosten, en de centrale provincies voelden zich wat verweesd. In 2006 werd voor hen echter het programma ‘Ga inlandwaarts’ door de regering opgezet.
Het hulpprogramma van de regering focust op de vijf provincies van Centraal-China en op Anhui. Deze zes provincies hebben 361 miljoen bewoners op een oppervlakte van meer dan 1 miljoen km² en ze realiseren een vijfde van het BNP. In totaal hebben deze provincies 30 luchthavens, 12 binnenhavens, 400.000 km autowegen en 15.000 km spoorwegen. De afgelopen tien jaar werd sterk geïnvesteerd, met een modernisering van havens zoals Wuhan en een toename met 40% van de weg- en spoorinfrastructuur. De meerderheid van de spoorwegen heeft echter nog steeds maar één spoor, waardoor amper aan een derde van de vraag in het Yangtzegebied kan voldaan worden. Dit leidt er toe dat ondernemingen hun toevlucht moeten nemen tot duurder wegvervoer. Voor de ondernemingen (zowel binnen- als buitenlandse) die willen verhuizen uit het dure oosten naar het centrum kent de regering een BTW-reductie toe aan 8 sectoren in 26 nijverheidssteden van Centraal-China.
De traditionale sterkte van de provincie Henan ligt in de landbouw. Ze behoort tot de grootste producenten van tarwe en sesam en is de derde grootste graanproducent. Andere gewassen zijn katoen, rijst en mais. Nijverheidsproducten zijn steenkool, koelkasten, aluminium, goud, autobanden, glas, cement en kunstvezel. De provincie probeert ook haar hightechimago te verbeteren. In Hubei wil de hoofdstad Wuhan zich gezien zijn centrale ligging ontpoppen tot industriële en logistieke draaischijf en dit niet alleen van Centraal-China. Hubei heeft het voordeel een van de meest ontwikkelde binnenvaarttransportsystemen te hebben. De havens van Wuhan, Huangshi, Shashi en Yichang zijn allen open voor buitenlandse schepen. De provincie Hunan, die in het stroombekken van de Parelrivier ligt, is rijk aan mineralen. Het smelten van ijzer en non-ferro maakt 20% uit van de totale industriële productie. Van 2006 tot 2011 zal Hunan 200 miljard US $ spenderen aan infrastructuur. Een minder ontwikkelde provincie is Jiangxi, die investeerders probeert te lokken met de argumenten dat grond er maar de helft kost van in het kustgebied en energie/water een vierde. De provincie is rijk aan hout en bamboe en bezit grote voorraden koper, zilver en uranium. De provincie Shanxi is een grote speler in de mijnbouw met een derde van ’s lands steenkool- en bauxietvoorraad. Shanxi’s economie draait dan ook vooral om zware industrie als steenkool, chemie, elektriciteit, en raffinage van metaal. Jaarlijks wordt er 300.000 miljoen m³ steenkool opgedolven.
Hunan
Hunan in het stroomgebied van de Parelrivier heeft een bevolking van meer dan 68 miljoen personen, die leven op meer dan 200.000 km². Vorig jaar klom het BRP tot 100 miljard € , 14% meer dan het jaar voorheen, waardoor Hunan de negende plaats inneemt onder de provincies. De stadsbewoners zagen hun inkomen met 12% aangroeien, de plattelanders zelfs met 15%. Met haar subtropisch klimaat en veel regen en zon is de provincie de grootste rijstproducent in China, de derde theeproducent en de vierde grootste qua citrusvruchten, tabak en vlees. De primaire sector vertegenwoordigt nog 17% van het BRP een duidelijk afname, en daarvan is 40% veeteelt, behoorlijk meer dan in de jaren ‘90. Niet verwonderlijk dus dat Hunan zich ontwikkelt tot een productiebasis van zuivelproducten. Traditioneel is de industrie er niet fel uitgebouwd, omdat in het eerste vijfjarenplan geen projecten voorzien waren in de provincie. Toch is Hunan rijk aan mineralen, met onder meer lood, tin, bariet en grafiet. Met tungsteen, zink en bauxiet behoort het zelfs tot de Chinese top. De nijverheid, voor de helft geconcentreerd in de steden Changsha, Yueyan, Zhuzhou en Hengyang, komt dus voor een groot deel voort uit de rijkdom aan delfstoffen; zo maakt smelten en persen van ferro en non-ferro een vijfde uit van de industriële productie.
Hightech is een driver in Hunans economie met een toegevoegde waarde van meer dan 10 miljard €, 30% meer dan in 2007. De provincie gaat op dit domein prat op enkele primeurs op het gebied van SST, wandelende robots, intelligente werktuigen, ultrasnelle computers, … . Ook de vader van de hybride rijst en de tester van de eerste Chinese proefbuisbaby komen uit Hunan.
In de voorbije jaren werd de provincie een basis voor ondernemingen die verhuisden uit de kustgebieden. Ook de tertiaire sector nam sterk toe, tot 40% van het BRP. De televisie van Hunan is zeer populair in en buiten de provincie en op het gebied tekenfilm staat de provincie vooraan, met 26.500 minuten. Hunan exporteert vooral naar Hongkong, dat instaat voor de helft van de 2.475 miljoen US $ investeringen in de provincie. In de hoofdstad Changsha wordt een derde uitgegeven van wat de consumenten in de provincie besteden.
Changsha
Hunans provinciehoofdstad Changsha telt 6,5 miljoen inwoners op 11.000 km² en is de stad waar Mao zijn studies deed. Het is één van China’s 20 economisch geavanceerde steden en nu al maken diensten er meer uit dan de helft van het BRP, dat overigens van 2002 tot 2006 met 14% per jaar aangroeide. Er zijn diverse sleutelnijverheden. Dertig ondernemingen uit de machinebouw genereerden 2 miljard $; autoproductie was goed voor 1,1 miljard $ en ICT-productie produceerde voor 780 miljoen $. Andere sleutelsectoren zijn geavanceerde materialen, traditionele Chinese geneesmiddelen en huishoudtoestellen. In 2005 had Changsha 19 nijverheidsparken en –zones, met 1219 ondernemingen en 123.000 werknemers.
De overheidssteun voor deze ondernemingen en zones bedroeg in 2007 2 miljard $, gelijk aan de gecumuleerde waarde van de steun tussen 1986 en 1995. Met die steun wil de provincie vooral de sectoren machinebouw, elektronica/ICT en huishoudtoestellen stimuleren, die reeds een derde van de productie door grote bedrijven vertegenwoordigen. De laatste jaren verhuisden tien ondernemingen die auto-onderdelen produceren naar Changsha en die genereren een productie van 150 miljoen $. Tweeënveertig ondernemingen uit ’s werelds top-500 hebben een stek in de stad. De voorbije vijf jaar werd voor meer dan 10 miljard $ aan buitenlandse investeringen aangetrokken, met een jaarlijkse vooruitgang van meer dan een kwart.
Ook de staatsondernemingen hebben een vernieuwbeurt ondergaan: in 2000 kenden 150 van de 199 staatsondernemingen problemen. Tegen 2005 waren er 173 geherstructureerd. Uit een recent onderzoek bij 44 van hen bleek dat 70% nu gezond draait, en dat de activa na de hervorming met meer dan de helft stegen. Ook de arbeiders zagen hun inkomen na de hervorming verhoogd met gemiddeld 6000 RMB per jaar. Volgens Cheng Jun, vicedirecteur van de lokale SASAC (staatsholding), werd één derde van de werknemers uit de voormalige staatsondernemingen opnieuw tewerkgesteld in de hervormde ondernemingen. Een ander derde betrof personen die beschermd werden (bijv. omdat ze boven de veertig jaren waren en recht hadden op een uitkering), en de rest vond werk in een andere sector.
Samenwerkingsverband
Hunan landelijk
De Chinese regering heeft eind vorig jaar de steden Changsha, Zhuzhou en Xiangtan aangeduid als pilootzone om samen te werken inzake duurzame ontwikkeling en energiebesparing. De drie steden produceren 40% van het BRP en zitten met een nogal traditionele (lees: vervuilende) industrie, en het doel van dit samenwerkingsverband is een nieuw mechanisme te ontwikkelen op het vlak van milieubeleid en duurzame ontwikkeling. Bovendien is het de bedoeling dat cityclusters worden gecultiveerd en de provincie heeft voorgesteld het project uit te breiden met nog vijf andere steden, alles samen goed voor 79% van de provinciale productie. Eigenlijk wil de regering met de pilootzones een nieuwe vorm van industrialisatie creëren en ook een nieuwe vorm van verstedelijking. Het geheel verloopt in drie fasen. Van 2008 tot eind 2010 wordt voornamelijk de infrastructuur voorbereid. Van 2010 tot 2015 ligt de klemtoon op een doorbraak in het minder verbruiken van energie. In de slotfase, die loopt van 2016 tot 2020, moet dan een nieuw alomvattend systeem van ontwikkeling bereikt zijn.
Dertien miljard € zal besteed worden voor de aanleg van 1000 km (metro)spoorweg tussen en in de steden. Daarnaast is er een driejarenplan uitgevaardigd waarbij meer dan 600 vervuilers (vooral papierfabrieken) tijdelijk hun productie hebben moeten opschorten totdat schonere productiemethodes worden gebruikt. De vervuilers bevinden zich meestal stroomopwaarts de Xiangrivier. Aan die gebieden zullen ook tegemoetkomingen worden toegekend. De Xiang zelf moet een hub worden voor vervoer langs het water, het water dat vervuild wordt door de steden zal worden gezuiverd en ten slotte zal de Xiang worden gebruikt voor de opwekking van elektriciteit. Ook het Dongtingmeer krijgt een schoonmaakbeurt. Daarnaast wil Hunan de leiding nemen in het onderzoek naar zonne- en windenergie en hybride auto’s worden eveneens ingezet in het streven naar meer duurzame ontwikkeling. Voorts wordt binnen de twee jaar een markt geschapen waar ondernemingen die te veel vervuilen hun quotum kunnen ruilen met zij die minder vervuilen. Voor het herstel van het leefmilieu en de waterzuivering wordt op vijf jaar gerekend.
Zeshonderd projecten vragen een enorme investering en die zal hoofdzakelijk van de overheid komen. Wat de taakverdeling tussen de drie steden betreft, wil Changsha vooral blijven focussen op nieuwe materialen en ook op hightech, waarvoor het reeds een erkenning kreeg van de regering. In Zhuzhou wordt vooral burgerluchtvaart benadrukt en van Xiangtan wordt verwacht dat het zich specialiseert in de ontwikkeling van nieuwe energie.
Hubei
De provincie Hubei heeft 60 miljoen inwoners op 185.000 km². De vruchtbare Jianghanvlakte is één van de grote landbouw- en aquacultuurbases in China, met graan, katoen, oliehoudende gewassen, vis en groenten. De provincie is verder rijk aan grondstoffen: fosfaat, zout, silicium, graniet, … . De provinciehoofdstad Wuhan is traditioneel, behalve een centrum van zware nijverheid, ook een handelscentrum. Er lopen namelijk veel spoorlijnen en de stad is een van de belangrijkste binnenhavens langs de Yangtze. In Hubeis elfde vijfjarenplan wordt, naast traditionele nijverheden als auto’s, staal en petrochemie, gefocust op hightech zoals telecommunicatie, biotechniek en optische elektronica. Textiel wordt eveneens gemoderniseerd. In de voorbije twee decennia groeide de tertiaire sector het meest: van 18% in 1980 tot 42% in 2007. Dit belet niet dat in de nijverheid zware industrie blijft instaan voor drie vierden van de productie. Hubei heeft dan ook een tamelijk complete industrieketen inzake ijzer en staal, met de ‘Wuhan IJzer en Staal Corporatie’ als één van de staalgroten in China.
De provinciale productie van auto’s bedroeg in 2007 770.000 wagens met onder meer Dongfeng en Peugeot. Ook zijn er honderden producenten van auto-onderdelen. De textiel- en kledingfilière kent eveneens een uitgebreid gamma en onderging een omvorming tot en met de productie van bijvoorbeeld afdekkingsbescherming voor in de auto. Hightech groeide sterk en Wuhan ambieert een nationaal centrum te worden voor optische elektronica en laserproducten. Net zoals Changsha werd Wuhan door de regering aangewezen voor een samenwerkingsverband met andere steden op het gebied van duurzame ontwikkeling en milieuvriendelijke nijverheid. Het project met Wuhan als piloot is een samenwerking met acht steden die binnen een straal van 100 km liggen en samen met Wuhan goed zijn voor 61% van het BRP
Wuhan
In de hoofdstad Wuhan, de rurale kantons inbegrepen, leven 8 miljoen mensen. Wuhan is eigenlijk een samenvoeging van de drie delen Hankou, Wuchang en Hanyang die van elkaar afgescheiden waren door de Yangtze en de Han-zijrivier. Wuhan ligt strategisch: vele provinciehoofdsteden, bv. Nanjing en Xian, liggen binnen een straal van 1200 km, en de stad ligt op het kruispunt van het spoorwegnetwerk en van de snelwegen Peking-Zhuhai en Shanghai-Chengdu. De stad wil zowel een knooppunt zijn van spoor, weg, luchtvaart en binnenvaart. De haven zal volgend jaar volgens specialisten 100 miljoen ton cargo aankunnen. Het ‘Bestuur van de burgerluchtvaart’ steunt Wuhan in het streven om ‘s lands vierde grootste luchtvaarthub te worden, cargo incluis. Op het vlak van onderwijs en technologie komt Wuhan op de derde plaats, na Peking en Shanghai, met 35 hogescholen en meer dan 700 onderzoeksinstituten.
Wuhan is niet enkel de grootste stad van Centraal-China, het is ook een van de snelst ontwikkelende. Van 2000 tot 2007 verdrievoudigde de economie tot 46 miljard $. Autobouwers als Dongfeng-Peugeot-Citroën, Dongfeng-Honda en Dongfeng-Nissan vestigden er zich in de nabijheid van de ijzer-en staalfilière. Een nieuwe filière duikt dan weer op in de ‘Wuhan Optical Valley’. Gezien z’n functie als distributiecentrum trok de stad ook groten aan uit de groot- en detailhandel, waaronder Gome, Suning en New World uit Hongkong, Trust-Mart en Chiconey uit Taiwan, het Thaise Ekchor Lotus, het Britse B&Q, het Franse Carrefour, het Duitse Metro en het Amerikaanse Wal-Mart. Van Franse zijde wordt er prat op gegaan dat 60% van de buitenlandse investeringen in de stad Frans zijn. Wuhan komt dan ook op de vierde plaats wat Franse aanwezigheid in China betreft, met meer dan 70 ondernemingen. Naast Carrefour en Peugeot-Citroën zijn dat onder meer Renault, Alstom, Total, Société Générale en Valeo. En een Franse ontwikkelingszone is in de maak om nog meer Franse ondernemingen aan te trekken.
Tegen 2010 moet de groenoppervlakte verhogen van 30 tot 40% en tegen 2020 tot 50%. Hoewel de stad geen tekort heeft aan water, zal tegen 2010 een kwart van het afvalwater worden gezuiverd en tegen 2020 de helft. Er wordt tegen 2010 gestreefd naar een dekking van aardgas voor 90% van de energiebehoeften. Een andere doel is het verhogen van het aantal openbare toiletten tot 1500 à 1700, van het aantal huisvuilwagens tot 1300 en van de overslagstortplaatsen tot 176 in 2010. Ook de metro wordt uitgebouwd, met in een eerste fase drie lijnen met een lengte van 70 km en op termijn zes lijnen met 132 km.
Wuhan CBD
CBD; afgedankt vliegveld
Reeds in 2001 opperde burgemeester Li Xiansheng het idee om het voormalig militair vliegveld in Wangjiadun om te vormen tot een ‘Central Business District’ (CBD). Dit domein van 7,4 km² ligt in de binnenstad tussen de kleine ring en de middenring en in de nabijheid van het Hankouspoorwegstation, de financiële straat en op weg naar het vliegveld. Bedoeling is tot een modern zakencentrum te komen met als kernactiviteiten financiën, verzekeringen, handel, informatie en consultancy. Op de tweede plaats komen juridische en boekhoudkundige diensten, publiciteit en verder tentoonstellingen, kleinhandel en hotels. Het moet een allesomvattend en 24u/24 stedelijk centrum worden met efficiënt transport en waarbij 40% van de werknemers er effectief woont. Wuhan wijst er potentiële investeerders enerzijds op dat de lonen en de huurprijzen er de helft lager liggen dan in Peking en Shanghai en anderzijds dat Wuhan beschikt over een enorme pool aan goed opgeleid talent.
Enkele grote lokale ondernemingen hebben samen de holding opgericht die de planning en realisatie van het CBD tot een goed einde moet brengen. Algemeen manager Meng Wei legde ons uit dat het huidige ruimtelijk plan werd opgesteld na ettelijke consultaties met Chinese instituten en ook van westerse bureaus, waaronder McKinsey, Pricewaterhouse Coopers, SOM, Jones Lang LaSalle.
Het uiteindelijke plan voorziet “één centrum, twee assen en vier functionele gebieden”. Het centrum verwijst naar het centrale gebied van 1 km². De twee assen zijn het verkeerskruispunt en het handelskruispunt die op een verschillende plaats liggen. De vier functionele gebieden omvatten het zakencentrum, de levende stad, het alomvattend zakengebied en de residentiële ruimte. Binnen het centrale gebied van 100 ha ligt een centraal plantsoen, met daarrond bureeltorens, een verkeersvrije straat en nog vier speciale dienstenstraten. De levende stad van 63 ha, gesitueerd in het noordoosten, integreert voornamelijk exporuimte, zaken en wonen in één, en moet het geheel stimuleren. De alomvattende businesszone van 65 ha ligt in het westen en maakt een brug tussen het nieuwe district en de oude stad: hierin een vermenging van zakengebouwen, appartementen en een klein aantal bureelgebouwen. Het residentiële deel bestaat uit 280 ha, en biedt ruimte aan 200.000 personen.
CBD Toekomstmaquette
Van buitenuit zal het CBD bediend worden door 6 metrostations en binnenin is er een scheiding tussen het voetgangers- en wegverkeer. Qua energie leeft de stad van aardgas aangevoerd uit Sichuan. Alle gebouwen zullen conform zijn aan China’s normen inzake energiebesparing. Het gebied krijgt ook een kunstmeer en elf parken, wat neerkomt op een groene ruimte van meer dan 17%. Tegen 2019 zouden in het CBD 150.000 to 200.000 personen wonen. Alles bijeen zou 1,3 miljoen km² bureelruimte worden gebouwd. Gezien Wuhans avant-garde in optische elektronica spreekt het vanzelf dat ook de “digitale stad” geen ijdel begrip zal zijn. Benieuwd of dit plan even succesvol zal blijken als Shanghais Pudongplannen waar we in 1993 gewag van maakten. Aan visie en ambitie ontbreekt het zeker niet. Of buitenlandse investeerders waarop gemikt wordt, nog zo happig zullen zijn nu in de westerse wereld de crisis hevig woedt, is de vraag. In elk geval boomt China nog altijd.
Selecte bibliografie
Changsha economy on fast track, Sharon Lee, China Daily, 11/10/2006
Hope for Central China, The cities surrounding Changsha and Wuhan in the middle reaches of the Yangtze River will ally to form a new pilot zone to boost regional economic development, Beijing Review, Tan Wei, 6/12/2007
Growth dream for city cluster in Hubei Province, Gong Zhengzheng, China Daily, 30/09/2008
Eric Arndt, Critical Eye on Wuhan, Central Hub, The rise of central China gives a boost to its leading city
Developing Central China: A New Regional Programme, Hongyi Lai China: An International Journal 5.1 (2007) 109‑128
Hunan city cluster to be green test bed, China Daily, 17/12/2007
China speeds up development in central region to cope with financial crisis,
www.chinaview.cn, 25/04/2009
Business Guide to Central China, China Briefing, Dezan Shira & Associates, 2008 Hong Kong
2009 Hunan China, Information Office Hunan Province, Changsha, 2009
Zie ook CCTV over Wuhan over Hunan over Hubei
