Op 1 juli 1997 heeft het Verenigd Koninkrijk het gebied van Hongkong overgedragen, beter gezegd teruggegeven, aan China. Hongkong werd een Speciale Bestuurlijke Regio, de Hong Kong Special Administrative Region (HKSAR). Voor de twintigste verjaardag van die Handover bracht ChinaSquare een serie artikelen over Hongkong, verleden, heden en toekomst. Wij hebben die artikelen nu opgeslagen in drie dossiers. Het eerste is economisch.
1.1 De economische integratie van Hongkong met het vasteland
De vervlechting van de economie te Hongkong met die op het vasteland is gedurende de afgelopen 20 jaar almaar groter geworden. Behalve voordelen brengt dit ook uitdagingen met zich zoals het lot van de haven en luchthaven bewijst. Met het oog op de toekomst wordt veel verwacht van de brug over de Parelrivierdelta en van de nieuwe zijderoutes.
Groei bnp Hongkong
Hongkong is er trots op wereldwijd erkenning te genieten als de meest vrije economie. Ook is het de economie in de wereld met het grootste aandeel aan diensten. Die maken namelijk 90% van het bnp uit. In Azië ontvangt Hongkong ook de meeste investeringen uit het buitenland. Voor wat de eigen investeringen in het buitenland betreft, staat het derde in Azië na Japan en China.
De diensteneconomie van Hongkong rust op 4 pijlers: handel en logistiek zijn goed voor 22% van het bnp; financiële diensten voor 17,6%, productiediensten 12,3% en toerisme voor 5%. Hongkong vindt verder dat het over voordelen beschikt in 6 sectoren die in 2015 goed waren voor 8,9% van het bnp: de culturele en creatieve sector, medische diensten, onderwijs, innovatie & technologie, testen en certificatie en milieuzorg.
Het vasteland en Hongkong tekenden al in juni 2003 het ‘Closer Economic Partnership Arrangement’ dat gedurende de jaren daarna tussen beide een verdere liberalisering te weeg bracht. Momenteel kunnen alle goederen uit Hongkong zonder tarieven in het vasteland worden ingevoerd. De leveranciers van diensten uit Hongkong genieten tevens van een voorkeursbehandeling op vele gebieden. Het akkoord met buurtprovincie Guangdong ‘Agreement on Achieving Basic Liberalization of Trade in Services in Guangdong’ dat van kracht werd op 1 maart 2015 ging nog verder. Vanaf 1 juni 2016 werd de geografische toepassing van dit akkoord uitgebreid tot het volledig grondgebied van de Volksrepubliek.
Relatie met vasteland China
Volgens de douane van Hongkong is de Speciale Administratieve Regio de op een grootste handelspartner van vasteland China na de VS. Het vasteland is de grootste handelspartner van Hongkong sinds 1985. Tussen 1978 en 2016 steeg het aandeel van China in de handel van Hongkong van 9% naar 50%. Ook qua import zit China zowat aan de helft van Hongkongs invoer. Deze handel heeft hoofdzakelijk te maken met verwerking voor het buitenland. Immers veel bedrijven uit Hongkong hebben hun fabricage in de buurprovincie Guangdong, met name in het oostelijk gedeelte van de Parelrivierdelta. Vorig jaar was 59% van de heruitvoer afkomstig uit China en 54% waren er voor bestemd. Hongkong is dus ook de belangrijkste opslagplaats van het vasteland.
Hongkong is de grootste bron van ‘externe’ directe investeringen in het vasteland. Tot en met eind 2016 waren van alle investeringen die China ontving 44 % van de projecten verbonden met Hongkong. Het cumulatief verstrekt kapitaal beliep 913 miljard dollar of 51% van het totaal. Overweldigend dus. Het is Hongkong dat samen met Taiwan en de overzeese Chinezen zorgt voor het leeuwenaandeel van de externe investeringen in China.
Anderzijds is het vasteland een vooraanstaand investeerder in Hongkong. In 2015 droegen Chinese investeerders een kwart bij van het totaal aan beursinvesteringen dat Hongkong ontving. Eind december werd aan elf Chinese banken in Hongkong een vergunning verleend. Ook waren eind vorig jaar meer dan duizend firma’s op het vasteland genoteerd op de beurs van Hongkong. Ze hebben een marktkapitalisatie van meer dan 2000 miljard dollar of 63% van de markt. In november 2014 werd een verbinding ingesteld tussen de beurzen van Shanghai en die uit Hongkong voor het kopen en verkopen van aandelen. Eind vorig jaar volgde een analoge verbinding tussen de beurs van Shenzhen en Hongkong. Aan een verbinding voor obligaties wordt nog gewerkt.
Recent
De protestbeweging die Hongkong vorig jaar meemaakte, had een rampzalig gevolg voor de economie. Het aantal bezoekers uit het vasteland daalde vorig jaar met 6,7%, het totaal aantal toeristen boerde achteruit met 4,5%. De kleinhandel tuimelde in 2016 met 8% naar beneden en bereikte zo een dieptepunt sinds 17 jaar. Volgens directeur Louis Tse Ming-kwong van VC Brokerage, lag de oorzaak van de zwakte in de kleinhandel bij de daling van het aantal bezoekers uit het vasteland. Dit jaar verbetert de toestand en voor de rest van het jaar wordt eveneens een beter economisch klimaat in het buitenland verwacht. Het aantal toeristen (ook van die uit het vasteland) steeg eveneens terug na de terugval vorig jaar. De omzet van het toerisme daalde vorig jaar immers met 10%.
Hongkong is er trots op een populaire plaats te zijn voor de regionale hoofdkwartieren van multinationals. Uit een regeringsonderzoek van juni 2016 bleek dat er 3731 regionale hoofdkwartieren geteld werden. Van deze bedrijven waren 77% verantwoordelijk voor zaken doen met het vasteland. Vooral de sectoren van internationale-, groot- en kleinhandel domineren en dit wordt gevolgd door zaken- en onderwijsdiensten en financiën/banken. Hongkong is de zesde grootste uitvoerder van goederen en de vijftiende uitvoerder van commerciële diensten.
Hongkong is een belangrijk banken- en financieel centrum in Azië/Pacific. Eind 2016 werden er 195 vergunningen aan instellingen en 54 aan vertegenwoordigingskantoren verleend. Volgens de ‘Bank for International Settlements’ heeft Hongkong de op een na grootste wisselmarkt in Azië en de vierde grootste ter wereld. De wisselvolume van de renminbi in Hongkong vertegenwoordigt 70% van ’s werelds totaal wisselvolume in renminbi. De deposito’s in Chinese munt bedroegen vorig jaar 628 miljard renminbi of meer dan tien maal het niveau van medio 2009. De beurs was qua kapitalisatie de vierde grootste in Azië en de achtste grootste ter wereld. Sinds 2011 is de kapitalisatie van de Shanghai Stock Exchange groter dan die in Hongkong, en sinds 2015 ook de beurs van Shenzhen. Er zijn 1973 bedrijven beursgenoteerd. Toch is de ‘Growth Enterprise Market’ geen succes. Thompson Reuters maakte vorige week bekend dat tijdens het eerste halfjaar qua nieuwe introducties Hongkong wereldwijd pas op de derde plaats komt na New York en Shanghai.
Infrastructuur
In 2009 werd begonnen met de brug tussen Hong Kong-Zhuhai-Macao die eind dit jaar afgewerkt zal zijn. Deze brug zal de reistijd naar het westelijk deel van de Parelrivierdelta (PRD) van 3 uur tot 30 minuten verminderen. Het westelijk gedeelte van de PRD is minder volgebouwd dan het oostelijke en is ook groener gebleven. Een ander stuk infrastructuur in aanbouw is het 26 km lang Hongkongse traject van de snelle lijn Guangzhou-Shenzhen-Hong Kong. Het wordt een deel van het Chinese hsl-net dat 16.000 km telt. De reistijd van Hongkong naar Beijing en Shanghai wordt respectievelijk ingekort tot 10 en 8 uur. Op de voormalige Kai Tak luchthaven wordt een toeristische zone gepland met cruise terminal en twee dokken voor mega-cruisers. De regering heeft bepaald dat op de voormalige luchthaven 55% voor handel bestemd mag zijn, 40% voor toerisme en 5% voor transport. Er moet echter ook 30% groene oppervlakte zijn. Omdat de Hong Kong International Airport binnenkort zijn maximumcapaciteit benadert, startte vorig jaar de bouw van een derde landingsbaan die in 2024 klaar zal zijn.
Hongkong en buurstad Shenzhen hebben begin dit jaar een MOU ondertekend om op een niemandsland moeras tussen de beide steden, de 87 ha grote ‘Lok Ma Chau Loop‘ te gaan ontwikkelen als een gemeenschappelijke ‘Innovatie en Technologiezone’. Die wordt vier maal groter dan het bestaande wetenschapspark in ShaTin. Shenzhen heeft erkend dat de Loop zich op grondgebied van Hongkong bevindt. Het Bestuur van Hongkong zal de basisinfrastructuur aanleggen. De vennootschap ‘Hong Kong Science and Technology Parks Corporation’ die al de ShaTin-zone bestuurt, zal de superstructuur bouwen en de nieuwe zone beheren. De vloeroppervlakte bedraagt 1,2 miljoen m². Er wordt een nieuw bestuurscomité gevormd, met vertegenwoordigers van Shenzhen en Hongkong. Met de bouw waarvan de prijs niet werd meegedeeld, zal zo spoedig mogelijk gestart worden. De zone moet het sluitstuk van samenwerking qua technologie en innovatie vormen tussen Hongkong en Shenzhen.
Chinese opkomst
Twintig jaar geleden werd de economie van Hongkong gedomineerd door eigen tycoons zoals Li Ka–Hsing en koloniale conglomeraten als ‘Jardine Matheson Holdings’. Terwijl Li en zijn collega’s nog actief altijd zijn, taant hun invloed ten voordele van Chinese bedrijven. Vooral op het vlak van financiën, vastgoed en telecom laat dit zich gelden. In de stad waar financiën zowat 18% van de bnp uitmaken, zijn de Chinese vennootschappen nu overal. Terwijl in 1995 de Chinese gangmakers van beursintroducties niet eens in de top-10 voorkwamen, domineren nu de ‘China Construction Bank’, ’Haitong Securities’ en anderen als tenoren van de beurs in Hongkong. Ze haalden dit jaar al 5 miljard dollar op terwijl het bedrag in geheel 1997 nog maar 3,4 miljard dollar bedroeg. In 1997 behoorden Morgan Stanley, HSBC Holdings en Merrill Lynch tot de top 10 van lokale of wereldwijde corporaties die er een beursgang afsloten. Nu zijn negen op de tien Chinees met aan de top ‘China Construction Bank’, ‘Haitong Securities’ en de Agricultural Bank of China Ltd. Nu komen praktische alle nieuwe beursintroducties uit China. Nogal een verschil met 6 jaar geleden toen bijvoorbeeld Prada en Samsonite aangetrokken werden.
Ontwikkelaars uit het vasteland zijn begonnen met het overbieden van de lokale vastgoed miljardairs. Dit jaar gingen ze lopen met alle woongebieden, nog sterker dan vorig jaar toen ze de helft van de grondenverkoop binnen haalden. De groep HNA heeft de voorbije maanden 3,5 miljard dollar neergeteld voor voormalige regeringssites aan de ex-luchthaven Kai Tak. HNA gaf daarmee 19 andere lokale ontwikkelaars als ‘Henderson Land Development’ het nakijken. In de toekomst wordt nog een meer uitgesproken Chinese aanwezigheid verwacht. In 160 steden van het vasteland probeert de regering de astronomische stijging van huizenprijzen onder controle te krijgen. Gevreesd wordt dat de strakkere Chinese politiek in het vastgoed tot drie jaar zou kunnen duren. Naast deze voor Chinese promotoren beperkende maatregelen op eigen terrein is de prijs van de gronden in Hongkong bovendien proportioneel goedkoper dan in het vasteland. In grote Chinese steden kan de grondprijs tot 70 % oplopen van de totale bouwkosten terwijl in Hongkong dit de helft van een project bedraagt. De omzet van de Chinese vastgoedpromotoren in Hongkong steeg vorig jaar al met een kwart tot 14,7 miljard yuan.
In de media is de gedegen ‘South China Morning Post’ al in handen van de Chinese e-commerce tycoon Jack Ma. In de telecomsector bezit China Telecom, dat in 2006 in Hongkong startte, via zijn lokale filiaal al een vijfde van de mobiele telefonie. China Unicom is al 15 jaar aanwezig en China Mobile is van plan om er in juni mobiele telefonie aan te bieden. Lokale ondernemingen gaan echter meer en meer hun heil zoeken in het buitenland. Hutchison Whampoa van Li Ka Hsing verwezenlijkte in 1997 nog 69% van zijn omzet in Hongkong. Vorig jaar incasseerde zijn vlaggenschip CK Hutchison nauwelijks 3% van de inkomsten in Hongkong.
1.2 Uitdagingen en mogelijkheden van de integratie met China
Een van de belangrijkste redenen van Hongkongs welstand gedurende de voorbije 5 decennia is de opkomst van de container. Daarop zette de haven van Hongkong al in vanaf 1972. Het containerverkeer groeide almaar aan tot in de jaren 90 Hongkong de grootste containerhaven ter wereld werd. Het kon deze status tien jaar aanhouden precies omdat Hongkong voor buitenlandse schepen de toegangspoort voor China was.
In 2013 liet de vrijhandelszone in Shanghai echter cabotage toe en werd hierin gevolgd door de havens van Qingdao, Shenzhen en Nansha. Dit komt er op neer dat deze havens hetzelfde kunnen doen als Hongkong en voor buitenlandse schepen kunnen fungeren als centrale overslaghaven voor kleinere Chinese havens. Voordien mochten enkel Chinese schepen vracht vervoeren tussen Chinese havens. In 2015 was Hongkong al teruggevallen tot de vijfde grootste containerhaven. In 2014 vertegenwoordigde de haven en logistiek 3,4% van het bnp en waren die sectoren goed voor 5% van de tewerkstelling. De indirecte waarde van het maritieme dienstencluster (verzekeringen, financiering; recht…) reikt echter veel verder en vertegenwoordigt 23% van het bnp en 20% van de tewerkstelling.
De Chinese havens uit de Parelrivier zaten evenmin stil en moderniseerden. Zij beschikken over het voordeel zich dichter bij de klant-onderneming te bevinden. Gevolg is dat het aandeel van Hongkongs containeroverslag in de Parelrivierdelta van 2001 tot 2015 daalde van 77,8% tot 45,3%. Toch realiseert Hongkong nog altijd het dubbele van de overslag in de haven in Hamburg. Toegegeven wordt dat het cijfer elk jaar met ongeveer 2% daalt. Een rapport van de Deutsche Bank is echter pessimistischer. Dit rapport voorspelt dat de haven van Hongkong de komende tien jaar met de helft zal inkrimpen. De haven beschikt ook niet over meer grond om uit te breiden. Ze vraagt terrein aan het bestuur opdat ze ook de nieuwste generatie van supergrote schepen zou aankunnen. Die schepen zijn 400 meter lang en kunnen 19.000 containers vervoeren.
Voorzitter Jessie Chung van ‘Hong Kong Container Terminal Operators Association’ merkt eveneens op dat in tegenstelling tot de havens van Singapore en Shenzhen die met een inklaringssysteem werken met één venster, er in Hongkong nog een hele papierwinkel ingevuld moet worden. De vrachtdocumentatie bij de concurrentie kan op een online platform ingevuld. Dit is minstens voor de eerstvolgende 8 jaar niet in Hongkong te verwachten. Kortom, Dr. Collin Wong Wai-hung die medeauteur is van een rapport van het Hang Seng Management College over de haven, besluit dat Hongkong als een centrale containerhaven ernstig gevaar loopt.
Optimisten repliceren hierop dat Hongkong het voorbeeld van Londen kan nemen dat zich specialiseerde in scheepsdiensten zoals financiën, management en verzekeringen. Ook scheepsdienstengigant Orient Overseas Container Line deelt die mening. Een andere mogelijke aanpak is de ontwikkeling van technologisch geavanceerde delen van schepen of van de software zoals die van Hongkong International Terminals, die wereldwijd gebruikt wordt. Er circuleert zelfs al een plan om de 4 km² van de containerhaven Kwai Chung om te vormen tot een vastgoedproject met honderdduizenden woningen zoals luxewoningen langs het waterfront maar ook met daarnaast sociale woningen.
Luchthaven
Een analoog probleem doet zich voor in de luchtvaart. Hongkong was vorig jaar de grootste vrachtluchthaven in de wereld met 4,5 miljoen ton vracht. De China Civil Airports Association voorspelt dat de luchtvracht in de regio die vorig jaar 8 miljoen ton bedroeg, tegen 2020 zal stijgen tot 10 miljoen ton. De vereniging verwacht dat het aantal passagiers in de Parelrivierdelta dat vorig jaar 175 miljoen bedroeg, tegen 2020 tot 223 miljoen zou stijgen. Daardoor zou het gebied al boven andere belangrijke regio’s als Los Angeles, New York en Tokio uitstijgen. De regio rond Tokio met zijn 43 miljoen inwoners werd in 2015 door 112 miljoen passagiers aangedaan. In de wereld staat de luchthaven van Hongkong op de vijfde plaats terwijl Singapore al vier jaar aan de top staat.
Hoewel de luchthaven van Hongkong belangrijk zal blijven, voorspelt de in Guangzhou werkende onderzoeker Peng Peng dat de luchthaven van Guangzhou (Kanton) binnen 10 jaar deze uit Hongkong zal overvleugelen. Hoewel drie vierden van de 200 Chinese luchthavens met verlies draaien wordt in de Parelrivierdelta een snelle groei verwacht van de 5 luchthavens en dit zowel qua passagiers als qua vracht. Vooral Hongkong, Guangzhou en Shenzhen zouden naar verwachting het best presteren. In het verleden maakte buurprovincie Guangdong vooral van Hongkong gebruik als poort naar het buitenland. De in de delta vervaardigde hoogwaardige producten werden op de vrachtwagen geplaatst die ze vervoerde naar de luchthaven van Hongkong. Sinds de nieuwe luchthaven te Guangzhou in 2006 en in Shenzhen uit 2013 is dit patroon wel veranderd.
De luchthavens over de grens lanceren nu ook meer lange afstandsvluchten voor passagiers. De leidende Hong Kong International Airport verwerkte vorig jaar 70 miljoen passagiers of 2,9% meer; de luchthaven te Guangzhou telde er 59 miljoen of 8,2% meer; Shenzhen had er 42 miljoen of plus 5,6%. De luchthavens van Zhuhai en van Macau zijn van minder belang. De terminal 1 van Guangzhou ’s Baiyun International Airport was ontworpen voor 35 miljoen passagiers per jaar en een tweede, grotere terminal zal volgend jaar worden geopend. De nieuwe terminal die ontworpen is voor 45 miljoen bijkomende passagiers kost 19 miljard yuan. Ook de vier jaar oude luchthaven van Shenzhen heeft een bijkomende capaciteit van 3 miljoen passagiers en plant een nieuwe terminal. Shenzhen koestert eveneens plannen voor een derde landingsbaan en Guangzhou tegen 2025 zelfs voor een vierde en vijfde. Hongkong wil tegen 2023 een derde landingsbaan om de capaciteit uit te breiden tot 100 miljoen passagiers per jaar. Het aantal Chinese toeristen dat naar het buitenland vertrekt, verdriedubbelde op tien jaar tijd.
De Chinese luchtvaartmaatschappijen kochten overigens vorig jaar 164 Boeings of een vierde van Boeings totaal. Harde concurrenten voor Hongkong dus. Vroeger was een nachtje doorbrengen in Hongkong standaard na het nemen van een internationale vlucht. Nu blijkt een vlucht uit het vasteland naar New York goedkoper via Beijing. En voor de internationale passagiers verschaffen heel wat steden met grote luchthavens op het vasteland transitvisa van 72 uur. Om de uitdagingen waarvoor de luchthaven van Hongkong staat compleet te maken, vermelden we de mededeling van Hu Chunhua, partijsecretaris in Guangdong, dat tegen 2022 in het district Gaoming in Foshan een nieuwe luchthaven gepland wordt die 35 miljard zal kosten en ontworpen is voor 30 miljoen passagiers. Wellicht van en naar het westelijk deel van de Parelrivierdelta.
Fin-Tech
Op technologisch vlak kent Hongkong het ‘Hong Kong Science Park’ dat 600 technologische bedrijven huisvest met 13.000 personeelsleden. Cyberport dat digitale starters stimuleert, is een volledig overheidsinitiatief met 800 banen. Vorig jaar voerde Hongkong voor 264 miljard dollar hoogtechnologische goederen uit en die maken 57% uit van de goederenexport. Het gaat om 100.000 kleine bedrijfjes waarin bijna een half miljoen personen werken en die in 2015 goed waren voor 18% van het bnp. Vorig jaar daalde de goederenuitvoer ‘maar’ met 0,7% na een val met 3% in 2015.
Niettegenstaande de bombarie rond Hongkong als technologische en financiële hub kent een op de drie bedrijven er een tekort aan technologisch gevormd talent. Outsourcing ook naar China is een oplossing. Minister van Financiën Chan Ka-keung geeft toe dat Hongkong qua mobiel betalen achter ligt op China. Hij wijt dat aan het sterk ingeburgerde kredietkaartsysteem. Chan ontkent dat Hongkong achterblijft qua fintech. Hij belooft een inhaalbeweging voor het innovatie- en technologisch ecosysteem waarvoor hij omgerekend twee miljard euro uittrekt. Hij beweert dat fintech voor hem een prioriteit is en noemt elektronisch gamen als een sector met grote mogelijkheden evenals biometrische authenticatie.
Het weinig dynamische overheidsgedoe staat nogal in schril contrast met het doortastend optreden van bijvoorbeeld Alibaba in Hongkong. Ant Financial heeft eveneens voor de verbruikers in Hongkong een smartphone portemonnee, namelijk AlipayHK, opgezet waarbij in 8000 winkels al kan worden betaald via een QR code die gekoppeld is aan de kredietkaart. Overigens is ook WeChat Wallet in Hongkong aanwezig en in tegenstelling tot Alipay laat TenPay wel peer-to-peer transfers toe. Ten tweede heeft Alibaba de opslagruimte van zijn servers in Hongkong in de cloud verdubbeld. Ten derde heeft Alibaba starter Qupital uitgekozen als eerste investering in fintech in Hongkong. Qupital brengt ondernemingen bijeen met kapitaalverschaffers die financiën toekennen op basis van de ontvangsten die online geverifieerd worden. De nieuwe Chef Executive Carrie Lam is dan ook van plan om Jack Ma aan te stellen als adviseur.
Kortom, het is ons inziens wachten tot de loop tussen Shenzhen en Hongkong klaar is om te zien of er de gewenste kruisbestuiving tot stand kan komen tussen het ecosysteem van uitvinders en producenten dat zich in Shenzhen ontwikkeld heeft en de meer geïnstitutionaliseerde vorm van technologie en uitvinden te Hongkong.
Zijderoutes
Carrie Lam herinnerde bij de voorstelling van haar regeerprogramma dat het bnp van Hongkong nu 81% hoger ligt dan in 1997. Ze schrijft dit toe aan het feit dat Hongkong heeft kunnen meeprofiteren van de Chinese economische groei. Voor de toekomst hoopt ze nogal op mogelijkheden die het Chinese ‘Belt & Road’ initiatief biedt als regionaal dienstencentrum. Ook voormalig Reuters-man C. P. Ho, die nu voorzitter is van de ngo International Social Service in Genève gelooft dat de door de Chinese regering geplande zijderoutes een oplossing kunnen bieden voor de problemen die Hongkong kent. Voormalig Chief Executive Leung vond eveneens dat Hongkong hiervoor bij uitstek geplaatst is als knooppunt. Hij herinnerde er aan dat vele Chinese bedrijven hun eerste werkervaring opdoen in Hongkong vooraleer ze naar het buitenland trekken. Ze vinden er ook nieuwe partners. Langs de zijderoute over land en over zee bevinden zich 65 landen. Gezien de verwachting dat de buitenlandse handel van Europa en de VS zal afnemen ten voordele van handel vanuit ASEAN meent Hongkong bijgevolg goed geplaatst te zijn op middellange termijn. ASEAN is al de tweede grootste handelspartner van Hongkong. Daarbij heeft Vietnam al Singapore overvleugeld als Hongkongs grootste ASEAN-uitvoerland. Overigens onderhandelt Hongkong met de organisatie een vrijhandelsakkoord.
Op korte termijn wordt eind dit jaar de brug in dienst genomen over de Parelrivier. Ontegenzeggelijk zal dit de integratie van de westoever bevorderen. De Parelrivierdelta (PRD) ziet zich met zijn drie wereldsteden Hongkong, Shenzhen en Guangzhou als de vierde wereldregio na Tokio, San Francisco en New York. Vooral de sectoren vastgoed, transport en toerisme zullen door het in werking treden van de nieuwe brug aan belang winnen. De brug tussen Hongkong, Zhuhai en Macau reduceert de afstand tussen de steden drastisch. Experts hebben nagerekend dat elk procent vermindering in de reisafstand zal leiden tot 0,2% meer buitenlandse investeringen in het maakwerk en tot 0,7% winst in de diensten. Gezien het westelijk deel van de PRD minder volgebouwd en meer groen is dan het oostelijke deel, biedt dit eveneens kansen voor Hongkongs consultancy’s. De voorbije twintig jaar had Hongkong veel te danken aan de integratie met de Volksrepubliek. Voor de komende twintig jaar lijkt dit met de brug en met de geplande zijderoutes niet minder te zullen worden.
Bronnen: HKTDC, de research van de Hong Kong Trade Development Council voor de economische statistieken/ de onafhankelijke krant South China Morning Post: sectie haven, sectie luchthaven
