In de Chinese regering zijn deze week drie ministers vervangen. Vooral de aanstelling van een nieuwe minister van financiën geeft aanleiding tot commentaar.
Vorige (l) en nieuwe (r) minister van financiën
Het parlement heeft maandag drie ministers vervangen: die van financiën, van staatsveiligheid en van burgerzaken.
De minister van financiën is de belangrijkste van de drie. In de huidige hervormingen spelen de monetaire politiek en de fiscale politiek een cruciale rol. Monetaire politiek bepaalt hoeveel geld er in de economie gepompt wordt. Fiscale politiek beslist hoeveel belastingen worden geïnd en wie moet ze betalen. Bovendien zit China in het proces van internationalisering van de Chinese munt. De vorige minister, Lou Jiwei, in functie sinds 2013, is ook internationaal bekend van zijn optreden op de G20.
Westerse media speculeren over de reden waarom hij vertrekt. Sommigen zien er politiek gemanoeuvreer in als voorbereiding op het partijcongres volgend jaar. Anderen denken dat president Xi niet helemaal tevreden is over het beleid van Lou. Voor geen van die veronderstellingen geven de bedenkers ervan concrete argumenten.
Wel vermeldt de staatskrant China Daily dat er rond Lou eerder dit jaar een controverse was rond de Wet op de Arbeidscontracten. Hij gaf in het publiek kritiek op de wet waarvan hij vindt dat ze teveel de werknemers beschermt en zo de werkgevers ontmoedigt om meer banen te scheppen. De krant schrijft verder dat Lou 66 jaar is, en de pensioenleeftijd voor ministers is 65 jaar. Zijn vertrek is dus logisch.
Continuïteit maar meer nadruk op fiscale maatregelen
Xiao Jie, de opvolger van Lou Jiwei, is 59 en nu nog hoofd van de Chinese fiscus. Hij heeft er al een lange carrière als viceminister financiën opzitten en is ook tweede algemeen secretaris van de regering. In 1987 viel hij al op door een artikel over belastinghervormingen, geschreven samen met zijn voorganger Lou. China Daily citeert experts die denken dat de nieuwe minister geen grote veranderingen zal aanbrengen in het beleid van zijn voorganger. Zij zien als grootste uitdagingen het onder controle houden van de (lokale) overheidsschuld en het tegengaan van muntontwaarding.
Xiao Jie zal waarschijnlijk de huidige voorzichtige fiscale politiek van Lou voortzetten. Dat betekent onder meer het strikt controleren dat lokale regeringen zich niet verder in de schuld steken.
Lou heeft een aantal hervormingen doorgevoerd in de inkomensbelasting en pilotprojecten opgezet voor belasting op onroerend goed. Dit jaar werd de inkomensbelasting nog bijgestuurd om rekening te houden met alle vormen van inkomen en lasten. Voorbeelden van die lasten zijn de afbetaling op een woning, onderwijs voor de kinderen en zorg voor de ouders. Xiao zal die hervormingen nu eerst degelijk moeten doorvoeren eerder dan aan verdere wijzigingen te denken. Lou heeft ook inspanningen gedaan om de belasting op onroerend goed op de rails te krijgen. Maar dit langlopend project ondervindt tegenwind omdat de vastgoedmarkt door lokale overheden gebruikt gebruikt wordt om de economie te stimuleren. Er is bovendien ook nog geen volledig kadaster. Xiao zal de inspanningen van Lou moeten voortzetten, want de voorheffing op onroerend goed is een door de hoogste partijtop gesteund project.
Aangezien Xiao van de fiscus komt denken experts dat hij meer dan zijn voorganger belastingmaatregelen zal gebruiken om de economie te stimuleren. Lou werkte liever met monetaire maatregelen zoals het stimuleren van bankkredieten.
Nog meer wissels
Er zijn nog twee wissels doorgevoerd. De minister van staatsveiligheid Geng Huichang is 65 jaar en pensioengerechtigd en wordt door een jongere vervangen. De 63-jarige minister van burgerzaken Li Liguo wordt vervangen door de 62-jarige Huang Shuxian die voordien al een ministerpost had. Wat Li nog gaat doen tot zijn pensioen is niet bekend. De twee nieuwe ministers hebben voordien lang gewerkt voor de Centrale Commissie voor Inspectie van de Discipline, de organisatie die de corruptie binnen de CPC moet bestrijden.
Bronnen: China Daily, People’s Daily, South China Morning Post
