China is begonnen aan het jaar van de tijger. Een goed moment om aandacht te schenken aan de echte tijgers die het recentelijk beter doen in het land.
Tijgers in China waren lang zoiets als draken, of als leeuwen in Vlaanderen. Alom aanwezig in symbolen en andere culturele uitingen, maar (quasi) verdwenen uit het reële leven. Dat veranderde twintig jaar geleden.
Wereldwijd waren er negen soorten tijgers. De Javaanse, Kaspische en Bali tijgers waren eind 20ste eeuw uitgestorven. De Zuid-Chinese tijger overleeft alleen nog in gevangenis. In het wild leven nog Bengaalse, Sumatraanse, Siberische, Indochinese en Maleisische tijgers, in totaal zowat 4.000 exemplaren; in een eeuw tijd is hun aantal met 95% verminderd. Enkel de Bengaalse en de Siberische tijger zijn niet met uitsterven bedreigd.
In 1949, bij de stichting van de Chinese Volksrepubliek, waren er naar schatting nog 4.000 Zuid-Chinese tijgers. Verder waren er populaties van Siberische, Bengaalse en Indochinese tijgers. Door aantasting van hun habitat en bejaging waren tegen de eeuwwisseling de Zuid-Chinese en Siberische tijgers zo goed als uitgestorven en de Bengaalse en Indochinese zeer ernstig bedreigd.
Na de eeuwwisseling nam het milieubewustzijn snel toe in China. Ook de belangstelling voor tijgers groeide. De efficiënte bescherming van de Siberische tijger is een voorbeeld voor de nieuwe aanpak van ecosystemen.
Nationaal park voor tijgers
Na tien jaar veldonderzoek met onder meer 3.000 infraroodcamera’s besloot een team van de Beijing Normal University in 2015 dat er in Hunchun, een grensstreek met Rusland in de noordoostelijke provincie Jilin, nog 27 Siberische tijgers en 42 Amoer luipaarden in het wild rondliepen. Prompt werd de bouw van een weg in de regio stopgezet en het traject van de HSL trein tussen Hunchun en Vladivostok omgeleid. In 2016 werd in de regio het ‘Noordoostelijk tijger en luipaard nationaal park’ opgericht.
Het park is 14.000 km² groot, ongeveer een derde van België. Er is een monitoring platform geïnstalleerd dat beelden van satellieten, vliegtuigen en 20.000 infraroodcamera’s op de grond combineert. De real time verwerking van de beelden gebeurt met krachtige artificiële intelligentie software. Het is het eerste natuurpark van die grootte ter wereld dat met dergelijke gesofistikeerde technologie opgevolgd wordt.
Ook elders hoop
Ook op andere plaatsen langs de Russisch-Chinese grens worden soms Siberische tijgers opgemerkt. In 2014 stak een mannelijke tijger vanuit de Joodse Autonome Oblast in Rusland de grens over naar het Chinese gebied van de Lage Khingan bergen, in de provincie Heilongjiang. Het was de eerste waarneming sinds 1976. In het nationaal natuurreservaat Taipinggou in dezelfde bergregio zijn in 2020 vier Siberische tijgers gespot, waaronder een moeder met welp.
In 2021 werd een rondzwervende tijger gevangen in een verlaten woning in een dorp in Heilongjiang. Het dier werd veilig terug vrijgelaten in de wildernis.
Ook de evolutie van de overblijvende populaties van Bengaalse en Indochinese tijgers wordt van dichtbij met cameranetwerken gevolgd. Uit deze monitoring blijkt dat de populaties in het zuiden van China klein en verspreid zijn maar er toch in slagen te overleven. Zo werden in 2019 voor het eerst beelden gemaakt van Bengaalse tijgers in het arrondissement Medog in het oosten van Tibet, nabij de Indische grens.
Niet evident
Het beschermen van tijgerpopulaties is niet evident. Er zijn conflicten met boeren waarvan het vee gedood wordt. Ook mensen kunnen slachtoffer worden. De rondzwervende tijger in Heilongjiang verwondde twee personen en beschadigde een auto toen hij ontdekt werd.
Toch is de Chinese overheid er van overtuigd dat in een gezond ecosysteem ook plaats moet zijn voor toppredatoren zoals tijgers en luipaarden.
Naast het beschermen van het habitat voor de tijgers zullen verdere maatregelen nodig zijn, zoals verzekeringen of compensaties voor geleden schade, campagnes voor bewustmaking, en verhuizen van mensen uit zones met een hoog risico op conflict tussen roofdier en mens.
Bron: Sixthtone
