Veel Europeanen die het leven van Chinese gemeenschappen in Afrika van binnenuit meemaken zullen er nog niet zijn. Daarom alleen al zijn de belevenissen van Vincent Robin-Gazsity relevant. De auteur bekijkt het leven in China en Afrika bovendien met een open geest, oordeelt niet maar probeert vooral te begrijpen hoe het komt dat mensen zich gedragen zoals ze doen. Voeg daarbij een vlotte stijl die het boek laat lezen als een roman.
Je bent een jonge Fransman, raakt geïnteresseerd in het verre mysterieuze China, studeert Chinese taal maar begrijpt het land nog altijd niet, en besluit dan een tijd in China zelf te gaan leven. Je raakt verliefd op een Chinese studente die je bij haar afstuderen meedeelt dat ze op avontuur in de wereld wil gaan. En waar is dat voor een moderne ambitieuze Chinese anders dan in Afrika?
Een snel huwelijk en een ietwat hilarische sollicitatieprocedure later belandt je samen met je echtgenote als werknemers van een groot Chinees bouwbedrijf in Libreville, Gabon.
De auteur beschrijft op een meestal humoristische manier de gebeurtenissen in China en de peripetieën van het koppel in Gabon. Het uitgangspunt blijft hetzelfde dat hem ooit naar China bracht: begrijpen hoe Chinezen (en Afrikanen) leven en denken. Een voorbeeldje: bij aankomst dreigt het koppel meteen voor zes maanden gescheiden te worden; de grootste bouwwerf ligt namelijk op 600 kilometer van het kantoor; niemand had er vooraf aan gedacht dat dit een probleem kon zijn! Zoals niet zelden in China wordt er een mouw aan gepast.
Leven in een kleine Chinese gemeenschap biedt een onvergelijkbare inkijk in de Chinese ziel. Even leerrijk is de confrontatie met Afrika als ‘Chinese’ Europeaan buiten de postkoloniale context.
De auteur beschrijft uiteraard ook de interactie tussen Chinezen en Afrikanen, die elkaar veel beter begrijpen dan hij verwacht. Typisch is de anekdote waarbij hij als vertaler ontdekt hoe een Chinese en een Afrikaanse ingenieur over de taalbarrière heen rechtstreeks communiceren. Maar even goed komt het op clichés steunend wederzijdse wantrouwen aan bod.
De auteur heeft duidelijk sympathie voor zowel China als Afrika. Hij beschrijft, probeert te begrijpen, veroordeelt nooit. Soms gaat hij verrassend diep in de analyse. Dat gebeurt bijvoorbeeld in de passages waarin hij de etymologie van woorden in westerse talen vergelijkt met die in het Chinees en daaruit typische denkwijzen afleidt. Of nog, wanneer hij zich laat inwijden in Afrikaanse voodoo rituelen.
Verwacht geen grote analyses over de rol van China in Afrika. Hier worden gewone mensen opgevoerd in hun dagelijkse bezigheden. Daarvan heeft de auteur een boeiend boek gemaakt, dat het midden houdt tussen een roman en een documentaire. Het is geschreven in spreektaal zodat het ook leesbaar wordt voor wie minder beslagen is in de Franse litteraire stijl. Een leerzame én ontspannende aanrader.
Vincent Robin-Gazsity, Un Français en Chinafrique, 246 blzn., Max Milo , Paris 2021, ISBN: 978-2-315-00999-2
