De 24ste EU-China top is voorbij. In het Europese verslag lijkt het een dialoog van doven.De Chinese commentaar benadrukt het nut van praten en het zoeken naar punten van overeenkomst.
De wil om te praten en op één of andere manier samen te werken blijkt er wel te zijn, maar het water tussen de twee partijen lijkt diep.
In een vorig artikel gingen we in op het gesprek van president Xi met de Europese leiders. Daarbij werden van de twee zijden heel wat positieve intenties uitgesproken. We gaven ook een overzicht van de belangrijke wrijvingspunten. Hierna gaan we in op de verslaggeving van de twee kanten; een gemeenschappelijke verklaring was er zoals verwacht niet.
Het officiële Europese verslag
Dit verslag begint veelzeggend: ‘We onderhandelden om onze waarden en onze belangen (cursief Chinasquare) te verdedigen’. Het verslag bevat een opsomming van alle reeds bekende klachten en eisen die de EU naar voor bracht, zowel economisch als geopolitiek. Het lijkt alsof China geen enkele inbreng had in de ontmoeting.
We halen er enkel de punten van overeenstemming uit:
Economie
De EU en China zijn het erover eens dat de handelsrelaties evenwichtiger moeten zijn. De EU koppelt hier een reeks eisen aan vast; het verslag maakt geen melding van Chinese tegenvoorstellen.
De EU bevestigt het plan voor ‘derisking’ maar belooft dat volledig in overeenstemming met de regels van de Wereldhandelsorganisatie te doen.
De EU en China zijn beiden voorstander van een werkbaar multilateraal op regels gebaseerd handelssysteem dat de middelen heeft om de belangrijkste uitdagingen van onze tijd aan te pakken.
Beide partijen willen vermijden dat normen voor informatie- en telecommunicatietechnologie internationaal gefragmenteerd geraken.
De partijen noteren dat er recentelijk akkoorden afgesloten zijn voor het opstarten van werkgroepen rond financiële regels, cosmetica, uitvoercontroles en wijnen en likeuren. Ze noteren ook de vooruitgang van de besprekingen over douane en intellectuele eigendomsrechten, voedselveiligheid en veiligheid van producten aangeboden op internet, en geografische merkaanduidingen. De High-Level People-to-People Dialogue zal in 2024 heropstarten. De EU zou het systeem om grensoverschrijdende datastromen te vergemakkelijken zo snel mogelijk willen opgestart zien.
Geopolitiek
In verband met het Russisch-Oekraïens conflict eist de EU onder meer dat China ‘zich verder onthoudt van het leveren van dodelijke wapens aan Rusland’. De EU erkent hierdoor dat China nog geen wapens aan Rusland levert.
Voor het Midden-Oosten bevestigt de EU haar onvoorwaardelijke steun aan Israël. Maar ‘de partijen zijn het eens over het belang van het verzekeren van de veiligheid van alle burgers, van het verbeteren van de ellendige humanitaire situatie in Gaza en van het uitvoeren van de resolutie van de VN-Veiligheidsraad 2712 (over de bescherming van burgers en de vrijlating van gijzelaars) .’ Zowel de EU als China blijven zich inzetten voor een oplossing met twee staten.
Klimaat, mensenrechten en Taiwan
De partijen zijn tevreden met het verderzetten van de samenwerking voor het klimaat en het leefmilieu, met als voorbeeld recente akkoorden over emissiehandel en circulaire economie.
De EU erkent dat China recentelijk vooruitgang maakt bij de expansie van hernieuwbare energie en dat het de intentie heeft de methaanuitstoot aan te pakken. Daaraan koppelt het de oproep aan China om veel meer te doen.
De EU verwelkomt het heropstarten van de Human Rights Dialogue in februari 2023 en kijkt uit naar de volgende dialoog in 2024. Tegelijk herneemt het verslag de lijst van EU-klachten over vermeende schendingen van de mensenrechten.
De EU herbevestigt haar politiek van ‘Eén China’. Tegelijk herneemt het verslag de – van de VS overgenomen – eisen betreffende de aanpak van Taiwan door de regering in Beijing
Het verslag maakt geen melding van enig Chinees standpunt, eis of voorstel.
Wat Xi en Li vertelden
Volgens het officiële persagentschap Xinhua benadrukte president Xi Jinping dat China en de EU partners zouden moeten zijn en streven naar wederzijds voordelige samenwerking, het wederzijdse vertrouwen vergroten, strategische eensgezindheid opbouwen, werken aan gemeenschappelijke belangen, buitenlandse (Amerikaanse) tussenkomst in de bilaterale relatie uitsluitenen en samen de grote problemen van de wereld aanpakken.
Xi ziet de relatie positief evolueren, en verwijst naar gesprekken op hoog niveau over handel, milieu en digitale economie die positieve resultaten opgeleverd hebben.
Volgens Xi ziet er belangrijke gelijkenissen: beiden zijn voorstanders van multipolariteit, ondersteunen globalisering, en zijn voorstander van diversiteit. ‘Beide partijen zetten zich in voor meer stabiliteit in de wereld en voor een snellere ontwikkeling’
Na het gesprek met Xi hadden de Europese leiders een ontmoeting met premier Li Qiang. Die deed in de lijn van Xi een oproep voor samenwerking en het opzij schuiven van meningsverschillen.
Premier Li zei dat China zich verzet tegen het politiseren van economische- of handelsgeschillen. Hij hoopt dat de EU voorzichtig zal zijn bij het invoeren van economische- of handelsbeperkingen (bijvoorbeeld op elektrische voertuigen).
Officiële en officieuze commentaren
Het verslag van het Chinese Ministerie van Buitenlandse Zaken vermeldt dat de Europese leiders zegden veel belang te hechten aan de relatie met China, en niet willen ontkoppelen van China.
China vindt het belangrijk dat de Europese leiders de dialoog willen verder zetten, verbreden en versterken. Het verslag gaat hier uitvoerig op in.
Woordvoerder Wang Wenbin zei dat de top een positief signaal geeft om met gezamenlijke inspanningen de relaties verder te ontwikkelen.
De krant Global Times laat Zhang Jian, vice president van het China Institutes of Contemporary International Relations de verwachting uitspreken dat de EU nu terug in de richting van meer samenwerking en wederzijds voordeel zal evolueren.
Feng Zhongping, directeur van het Institute of European Studies aan de Chinese Academy of Social Sciences verwacht dat de top meer stabiliteit in de relaties tussen China en de EU zal brengen door de problemen te benoemen en naar oplossingen te zoeken. Dat is volgens hem een positieve doorbraak.
Global Times vergelijkt de top met de ontmoeting Xi-Biden in San Francisco die eveneens de spanning deed afnemen.
De krant maakt ook melding van de persconferentie van Michel en von der Leyden na de top. Daar vermeldden ze ‘op een heldere en open manier’ de belangrijkste wrijvingspunten, zoals het EU- handelstekort en de Oekraïense crisis. Maar ze bevestigden ook dat er geen sprake is van ‘ontkoppeling van China’ en dat ze samenwerking voor het klimaat en groene energie naar waarde schatten.
Wie krijgt gelijk?
Global Times noteert dat de afwezigheid van een gezamenlijke verklaring (wat men op voorhand wist) westerse media zoals AFP en Reuters doet besluiten dat de top niets opgeleverd heeft. Maar het is een illusie te denken dat problemen rond economische globalisering en internationale veiligheid tijdens één gesprek kunnen opgelost worden. Belangrijk is dat beide partijen de wil uitdrukken om de problemen aan te pakken.
Global Times citeert in dit verband zelfs een X-post van von der Leyen: ‘ We gingen diep in op onze economische- en handelsrelaties. Samen zullen we werken om onze handelsrelaties terug in evenwicht te krijgen en wrijvingen op te lossen’.
De krant besluit dat sommige Westerse media in het kader van de strategische rivaliteit tussen de VS en China graag zouden hebben dat Europa meegesleurd wordt op het spoor van confrontatie. Maar hun wensen zullen geen werkelijkheid worden.
Bronnen: Xinhua, Global Times, persdienst EU.
