Vijftig jaar geleden kreeg de Volksrepubliek China zijn wettige zetel bij de VN terug. De People’s Daily bekijkt de periode die daarop volgde als volgt:
‘Gedurende de afgelopen 50 jaar heeft het land zich altijd ingezet voor wereldvrede. De Volksrepubliek heeft bijgedragen aan de mondiale ontwikkeling, was een verdediger van de internationale orde en creëerde publieke goederen (zoals zijn Covidvaccins). In de afgelopen 50 jaar heeft China een wonderbaarlijk hoofdstuk geschreven in de menselijke vooruitgang met zijn eigen nationale ontwikkeling. Nog steeds en meer en meer levert China bijdragen aan de bevordering van wereldvrede en ontwikkeling. De afgelopen 50 jaar, een korte tijdspanne in de wereldgeschiedenis, hebben veel meer betekend dan iemand ooit had kunnen voorzien’.
VIDEO Fifty years ago, the People’s Republic of China had its lawful seat restored at the UN. – YouTube
Op 25 oktober 1971 nam de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties Resolutie nr. 2758 aan waarmee De Volksrepubliek de enige vertegenwoordiger van China in de VN en in de Veiligheidsraad werd. Vijftig jaar oud, maar verrassend actueel.
De resolutie hield een verklaring in waarmee de VN besloot ‘De Volksrepubliek China in al haar rechten te herstellen en de vertegenwoordigers van haar regering te erkennen als de enige legitieme vertegenwoordigers van China bij de Verenigde Naties, en om de vertegenwoordigers van Tsjang Kai-shek onverwijld te verwijderen van de plaats die zij onwettig innemen bij de Verenigde Naties en in alle organisaties die daarmee verband houden.’
Historisch
In overeenstemming met artikel 18 van het VN-Handvest nam de Vergadering vervolgens deze Resolutie, met het nummer 2758, aan. Er waren 76 landen die voor en 35 landen die tegen stemden. Verder waren er 17 landen die zich onthielden. Drie landen waren afwezig en brachten dus geen stem uit. Van de 76 landen die de resolutie steunden waren er 26 uit Afrika. Het besluit kreeg de steun van de socialistische landen en niet-gebonden ontwikkelingslanden zoals India. Ook enkele NAVO-bondgenoten, onder andere het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, België en Nederland, lieten zich niet door de Verenigde Staten overhalen om de wettige regering van China uit de VN weg te houden.
Gerechtigheid na 2 decennia
Op 15 november nam de delegatie van de Volksrepubliek China voor het eerst deel aan de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. De Chinese diplomaten werden begroet met een donderend minutenlang applaus. De hele dag volgden er toespraken uit 57 landen (waaronder de Verenigde Staten, Japan en de Sovjet-Unie). Na de welkomstwoorden hield het hoofd van de Chinese delegatie Qiao Guanhua een toespraak, alweer onder grote bijval.
De Verenigde Staten hadden van 1949 tot 1971 macht en invloed aangewend om de Volksrepubliek haar rechtmatige plaats in de VN te ontzeggen. Het was een onderdeel van het koude oorlogsbeleid om de ‘Republiek China’, die Tsjang Kai-shek in Taiwan had uitgeroepen (met vooral militaire macht) te laten voortbestaan en zelfs als ‘ware vertegenwoordiger van China’ te laten erkennen.
Wat voorafging
Japan had Taiwan tientallen jaren bezet gehouden, maar moest het eiland in 1945, na de nederlaag in de Tweede Wereldoorlog, teruggeven aan China. De regering van Tsjang Kai-shek mocht na de oorlog de VN mee oprichten en kreeg onder de naam ‘Republiek China’ een permanente zetel in de VN-Veiligheidsraad. De corrupte uiterst rechts-nationalistische regering van Tsjang verloor echter de burgeroorlog tegen de Communistische Partij en haar bondgenoten. Tsjang en zijn vrienden vluchtten naar het eiland voor de kust van het vasteland en wilden van daaruit terugkeren om China te heroveren, een project dat vanaf het begin tot mislukken gedoemd was, onder andere omdat de rechtse nationalisten alle steun onder de bevolking hadden kwijtgespeeld. De Verenigde Staten zorgde er met zijn marine voor dat Taiwan in de praktijk als afgescheurde provincie kon voortbestaan. Zo werd het voor Washington in het kader van de Koude Oorlog een soort bolwerk tegen het socialistische vasteland China.
Consequentie van de erkenning
De verhoudingen in de wereld waren tegen 1971 aan het verschuiven: vroegere kolonies, in Afrika bijvoorbeeld, hadden hun onafhankelijkheid veroverd en Washington zocht om economische en geopolitieke redenen toenadering tot Beijing. Zo ontstond tegen het najaar van 1971 een draagvlak voor eisen waar derdewereldlanden en landen die niet-gebonden waren aan NAVO of aan Oostblok tientallen jaren voor geijverd hadden: de terugkeer van de wettige regering van China in de Verenigde Naties en de erkenning dat er maar 1 China is, namelijk De Volksrepubliek. Dat laatste principe betekende per definitie dat de opstandige ‘regering’ op de eilandprovincie niet langer erkend kon worden en dat het eiland niet langer als een onafhankelijke staat werd beschouwd, wat nog steeds geldt. Dat is overigens de reden waarom Taiwan (dat zich nog steeds officieel tooit met de naam ‘Republiek China’) geen lid kan en mag zijn van internationale instellingen die enkel onafhankelijke staten verenigen, zoals de Wereldgezondheidsorganisatie.
Nog een ommekeer
De Verenigde Staten probeerden in 1971 nog met juridische spitsvondigheden zowel De Volksrepubliek als de zogenaamde Republiek China (Taiwan) in de VN te houden, maar kreeg daar geen meerderheid voor. Na de jaren zeventig van vorige eeuw verbeterden de betrekkingen tussen Amerika en China. Het kwam tot een samenwerking die in het voordeel van beide partijen was. Sinds 2010 begrepen delen van de politieke elite in de VS echter dat hun voorspellingen over de onvermijdelijke neergang van het socialistische China niet zouden uitkomen en dat de wederopstanding van China een van de aspecten was van het einde van de Amerikaanse alleenheerschappij.
Taiwan als oorlogswapen
Vooral Trump en de zijnen trokken daaruit het besluit dat als Washington het één-China principe op losse schroeven zet, dit een krachtig wapen is om de Volksrepubliek uit te dagen, te ondermijnen en aan te vallen. Biden gaat hiermee verder en maakt van de Straat van Taiwan, die het eiland van het vasteland scheidt, weer een zone waar een koude oorlog zou kunnen omslaan in een waarachtig gewapend conflict. Veel westerse politici en opiniemakers scharen zich achter deze gevaarlijke politiek door het voor te stellen alsof de Chinese visie dat de provincie Taiwan die naar het moederland moet terugkeren, slechts een gril van een op macht belust Beijing zou zijn.
Acualiteit
De herdenking van 50 jaar wettige terugkeer van China naar de Verenigde Naties en de Veiligheidsraad wordt in de Volksrepubliek terecht met de nodige luister gevierd. Vandaag heeft die viering echter een extra dimensie, omdat velen in het Westen die geschiedenis niet (meer) kennen of er een misleidend discours over ophangen. Het is nodig opnieuw licht te werpen op wat de kern is van de gebeurtenissen in het najaar van 1971: de wereldwijde erkenning dat er maar 1 China is waar Taiwan deel van uitmaakt.
Bronnen: Xinhua, Global Times, China Daily, Wikipedia
