Het Europees Parlement heeft met 599 stemmen voor, 30 tegen en 58 onthoudingen besloten het investeringsakkoord met China te blokkeren omdat China tegen een aantal EU personen en instellingen sancties had getroffen als tegenmaatregel tegen Europese inmenging in intern Chinese zaken zoals Hongkong en Xinjiang.
Na zeven jaar onderhandelen ondertekenden de EU en China op het eindejaar de EU-China Comprehensive Agreement on Investment (CAI) waardoor Europese bedrijven meer markttoegang kregen in het land. Dit akkoord was van meet af aan een doorn in het oog van anti-China krachten hoewel het bedrijfsleven achter de overeenkomst stond en blijft staan. Ondertussen kondigde de EU een reisverbod en bevriezing van activa aan bij een aantal personen die zich volgens de EU mensenrechten in het gedrang zou hebben gebracht. China reageerde op deze aantasting van de Chinese soevereiniteit met eigen sancties tegenover personen en instellingen die zich volgens Beijing hadden schuldig gemaakt aan het bekladden van China.
Deze sancties waren binnen het Europees parlement de aanleiding om een motie in te dienen die de verdere afhandeling van het CAI wil bevriezen. De ratificatie door het Europarlement is een tussenstap vooraleer de overeenkomst van kracht wordt. De motie werd met bijna 600 stemmen aangenomen. Ze vraagt de Commissie om het debat rond het investeringsverdrag te gebruiken als hefboom om de mensenrechten in China te verbeteren. In het Europees parlement wordt gezegd dat China met de sancties zijn eigen ruiten ingooit.
Reacties
De woordvoerder Zhao Lijian van BuZa zei hierover op zijn reguliere persconferentie dat de Chinese tegenmaatregelen een noodzakelijk antwoord waren op de EU sancties tegen China. Hij vroeg de wederzijdse verstandhouding te verbeteren door dialoog en zo de verschillen te beheersen. Ook wordt opgemerkt dat er tussen China en 26 EU-landen bilaterale handelsverdragen bestaan die onverkort blijven gelden.
Het blad Global Times vindt dat China enerzijds moet vasthouden aan zijn principes, maar tezelfdertijd de samenwerking en interactie versterken met de rationele Europese krachten zodat er meer ruimte komt voor economische en handelssamenwerking tussen de twee kanten. De CAI is in het algemeen belang van de EU die zich meer strategisch autonoom wil opstellen in het wereldgebeuren, zo heet het. De krant meent dat de VS conflicten tussen China en het westen uitlokt over mensenrechten. ‘De VS heeft als strategisch doel de opgang van China in bedwang te houden om zo de eigen hegemonie te behouden’. Het blad gaat verder: ‘Door te dansen op de tonen van de VS vernietigt de EU zijn belangrijkste economisch samenwerkingsakkoord met China’.
Chinese deskundigen werpen op dat de EU zich in een kritische fase bevindt van economisch herstel. De EU blijft van Chinese handel afhankelijk om zijn economie uit het Covid-slop te halen. Van januari tot april steeg de Chinese uitvoer naar de EU met 36% terwijl de invoer toenam met 26%. Valt nu te bezien of de EU deze tak wil afzagen waarop het zich bevindt.
Global Times, Financial Times
Er is eind 2020 niets ondertekend. Er is in principe politieke overeenstemming bereikt op hoofdlijnen die verder uitgewerkt zouden worden door juristen van beide partijen; daarna vertaald in alle talen van de EU landen en in het Chinees. Vervolgens zou het CAI besproken worden door de EU Raad en het EU Parlement en tenslotte zou het goedgekeurd moeten worden en geratificeerd moeten worden door datzelfde parlement. Dat gaat zoals we inmiddels weten voorlopig niet gebeuren en somber gestemde analisten denken zelfs nooit.
Tussen 26 EU landen en China bestaan geen bilaterale handelsverdragen, zoals wordt gesteld.
Er bestaan wèl 25 bilaterale investeringsverdragen tussen 27 lidstaten en China. België en Luxemburg hebben er samen één en tussen Ierland en China bestaat geen investeringsakkoord.