Rodrigo Duterte wordt de nieuwe president van de Filipijnen. Chinese waarnemers hopen dat hij de betrekkingen met China zal verbeteren.
De nieuwe president
De Chinezen hebben hoop en twijfel bij de nieuwe president van de Filipijnen Zo betwijfelen waarnemers of het uitroeien van de endemische corruptie en misdaad zoals Duterte beloofd heeft kan lukken. Voor de buitenlandse politiek hopen ze dat de president tegen de druk van de VS in zijn intentie om over de conflicten in de Zuid-Chinese zee met China te onderhandelen zal doorzetten.
Chinese waarnemers beklemtonen dat Aquino, de vorige president, aanstuurde op confrontatie met Beijing en helemaal voor rekening reed van de Amerikanen. Die willen graag de controle over de Chinese achtertuin in de Zuid-Chinese zee behouden. Hoeveel vrijheid Duterte van de Amerikanen kan krijgen is onduidelijk.
Duterte heeft direct na zijn verkiezingsoverwinning verklaard dat hij over de Zuid-Chinese zee rond de tafel wil gaan zitten, met China, de VS en Japan. Dat is niet echt naar de zin van Beijing, dat aandringt op exclusieve gesprekken tussen China en de Filipijnen, zonder externe bemoeienissen zoals de VS en Japan. Maar Duterte heeft al voor de verkiezingen een deur op een kier geopend: indien de multilaterale besprekingen binnen de twee jaren niets opleveren, dan wil hij de zaak met China alleen uitklaren. Daarmee zit hij op een totaal andere lijn dan de vorige president.
De vorige president, Aquino, verkoos immers de confrontatie met China. Op de bijeenkomsten van Asean, een organisatie van tien landen uit de regio die een vrijhandelsverdrag met China heeft, probeerde hij tevergeefs China te laten veroordelen voor incidenten in de Zuid-Chinese zee. Hij legde de geschillen in de Zuid-Chinese zee voor aan een arbitragecommissie van Unclos; maar Unclos is een organisatie voor het afbakenen van zeegrenzen en -rechten, en dus volgens de Chinezen onbevoegd om over historische territoriale claims te oordelen. De Filipijnen hebben zich na de val van dictator Marcos militair losgemaakt van de VS, de vroegere kolonisator van de eilandengroep, maar Aquino heeft de militaire banden weer volop aangehaald.
Duterte is even nationalistisch als Aquino, maar ook pragmatisch. Hij heeft duidelijk gesteld dat een (militaire) confrontatie aangaan met China voor de Filipijnen. geen zin heeft. Hij is bereid te praten. De Chinezen van hun kant hebben al eerder laten verstaan dat ze onwrikbaar blijven op het vlak van soevereiniteit over de Zuid-Chinese zee. In ruil daarvoor zijn ze bereid tot economische toegevingen, zoals het gezamenlijk exploiteren van de visserij en de bodemschatten van de regio.
Vorige week verklaarde Hong Lei, woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken dat China hoopt dat de nieuwe Filipijnse regering “het geschil in de Zuid-Chinese zee correct zal aanpakken” en “ de betrekkingen met China door concrete actie zal verbeteren”.
Bronnen: China daily, People’s Daily, Global Times
Voor een algemener overzicht van de problematiek in de Zuid-Chinese zee, en een lijst met interessante links , zie hier
