De Filippijnen hebben internationale firma’s gevraagd offertes te maken voor exploratieboringen naar olie en gas in 15 offshore blokken; twee daarvan liggen echter in een deel van de Zuidchinese Zee dat door China geclaimd wordt. Ze verklaarden wel dat ook Chinese firma’s mogen meedingen, maar dan onder de Fillippijnse wet. Deze beslissing drijft opnieuw de spanning in de vermoedelijk olie- en gasrijke zeeregio op. Tien jaar geleden hebben alle landen die bij overlappende territoriale claims in de Zuid-Chinese Zee betrokken zijn de Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea ondertekent; daarin engageert men zich geen dingen te ondernemen die van aard zijn de spanningen op te drijven.Vorig jaar in juli zijn alle partijen overeengekomen over de richtlijnen voor de toepassing van die ‘declaration’. Doch vooral met de Filippijnen en Vietnam, beiden in hun claims aangemoedigd door de VS, zijn er de laatste jaren incidenten op zee geweest De VS plannen in maart militaire oefeningen samen met de Filippijnen nabij de betwiste gebieden.
Met Vietnam zijn einde 2011 de plooien wat gladgestreken en hebben beide regeringen beloofd onder mekaar naar een faire oplossing te zoeken Het Chinese Ministeire van buitenlandse Zaken heeft al kritiek gegeven op de nieuwste Filippijnse beslisisngen die alleen maar de panningen kunnen aanwakkeren.China zal de noodzakelijke maatregelen nemen om te beletten dat er naar olie of gas gezocht wordt zonder zijn toelating. Over het algemeen was de toon van de woordvoerder van Buitenlandse Zaken Hong Lei echter voorzichtig.China wil met alle direct betrokken partijen door besprekingen in vrede een faire oplossing zoeken in overeenstemming met de historische feiten en de internationale wet. Dat laatste is belangrijk, want terwijl China zich vooral op historische claims baseert, gaan de Filippijnen uit van hedendaagse regels over verdeling van de economische zones, zonder rekening te houden met historische claims. Hong Lei
beklemtoonde ook dat China niet de volledige Zuidchinese Zee opeist, zoals sommigen nogal eens durven beweren. China zegt alleen dat op historische gronden de Paracelsus eilanden en de Spratly eilanden een deel van China zijn, en het heeft een claim op de territoriale wateren rond deze eilanden. Hij liet verstaan dat China niet wil toegeven op de souvereinitiet van de eilanden, maar dat er wel kan gediscussieerd worden over de afbakening van betwiste zones van de zee. Alhoewel China de souvereiniteit claimt, is het bereid te onderhandelen over een soort verdeling van de economische opbrengst van de betwiste gebieden met de vier ander landen die overlappende claims hebben.
In Chinese nationalistische kringen die aan het woord komen in de Engelstalige “Global times” gaan stemmen op om de Chinese CNOOC onverwijld zelf in de betwiste blokken te laten boren; anderen hebben het over het sturen van militaire schepen; er is ook een roep naar sancties tegen buitenlandse bedrijven die zouden deelnemen aan de Filippijnse boringen.
