De gerechtshoven in China zijn bezig over te schakelen op een systeem met internetvoorzieningen. Het is de bedoeling om justitie toegankelijker en transparanter te maken. Het image van het gerecht moet aantrekkelijker worden.
In bepaalde provincies en ook over het hele land lopen er allerlei voorhoedeprojecten
Shanghai, Jilin, Guangdong
Shanghai loopt voorop. Wie daar een zaak aanhangig wil maken, logt in op de website van het hooggerechtshof daar (Shanghai Higher People’s Court), gaat naar de pagina ‘rechtszaken aanspannen’ en kiest een hof in zijn administratieve entiteit waar dat moet gebeuren. Op een online formulier kan je dan de identificatie van de klager invullen, de persoonlijke informatie van de partijen, het verzoek, het bewijsmateriaal en dit vervolgens aan het hof voorleggen. Het gerechtshof moet nagaan of het verzoek ontvankelijk is en binnen een redelijke termijn hierover uitsluitsel geven. De aanvrager kan de procedure bijhouden (net zoals je, bij een online aankoop van een product kunt volgen in hoever er aan je bestelling is gewerkt). De noordoostelijke provincie Jilin stelde als eerste een provinciaal e-court in. De leiding van het hof had zich laten inspireren door de aanpak in de Zuid-Korea en had daarheen een studiereis ondernomen. Zo bleek dat het aanspannen van een rechtszaak op tien minuten rond was, iets wat Chinese burger een hele dag kost. Het proces zelf duurde een uur. De helft van de processen volgens het burgerlijk recht loopt online in Zuid-Korea. Het e-court in Jilin zorgt nu voor alle procedures, behalve het proces zelf. In Guangdong kan het publiek bepaalde kwesties bij rechter aanhangig maken via internet. De diensten worden stap voor stap ingevoerd in alle 157 gerechtshoven van deze welvarende zuidelijke provincie van China.
Big database
Alle gerechtshoven, behalve de krijgsraden van het leger, zijn intussen verbonden met een centrale database waar ze informatie kunnen uploaden over processen, uitspraken en de tenuitvoerlegging van gerechtelijke beslissingen. Het Hooggerechtshof (Supreme People’s Court, SPC) is in juni 2014 begonnen met het aanleggen van de betreffende gegevensbank. Er is op dit vlak samenwerking met overheidsinstellingen en banken. Het SPC maakt het met dit middel onder meer gemakkelijker om informatie in te winnen over personen of organisaties met een veroordeling en desnoods banktegoeden te bevriezen van wie in gebreke is gebleven om zich te schikken naar een justitiële beslissing. Op dit moment zijn er 3261 hoven met een accounts op Sina Weibo, de Chinese tegenhanger van Twitter. De account van het SPC heeft 13 miljoen volgers. Het hooggerechtshof werkt ook met WeChat. Het heeft zijn eigen app om via gsm gerechtelijk nieuws te verspreiden en opnamen van processen live uit te zenden.
Bescherming advocaten
In Beijing krijgt de bescherming van de rechten van de advocaten sinds enkele dagen de speciale aandacht via een decreet van het Hoog Gerechtshof van de hoofdstad. Hier kunnen pleiters materiaal voor een zaak nu via internet ophalen. Zij hebben ook een aparte ruimte gekregen in het gerechtsgebouw, waar ze zich hiervoor kunnen terugtrekken en waar ze ook een pauze kunnen nemen. Advocaten kunnen nu ook in het gebouw naar binnen door een ‘groene ingang’, waar ze niet onderworpen worden aan de strenge veiligheidscontrole die voor andere burgers geldt. Op eenvoudig vertoon van hun licentie en van hun identiteitskaart krijgen ze toegang tot het gebouw. Het hof moet hen binnen de drie dagen na aanvraag voorzien van de nodige stukken om een proces voor te bereiden. De persoonlijke veiligheid van de advocaten, vooral tijdens de procesgang, moet worden gegarandeerd door het hof zelf. Dat zal optreden als er sprake is van bedreigingen of aanvallen.
Gerecht nader tot de burger
China wil alle gerechtshoven ‘digitaliseren’ tegen eind 2017 en de gang van zaken verder blijven moderniseren. Een proces live op de tablet volgen, een geding aanspannen via je computer of rechtskundige kosten via je gsm betalen: in dat soort diensten wordt in hoog tempo voorzien. In elk geval kunnen burgers nu al veel tijd en geld sparen, wat hen zal aanmoedigen om hun rechten te beschermen en hun gelijk te halen via wettelijke weg. Dat wordt ook in de hand gewerkt als de advocaten beter kunnen werken en meer bescherming krijgen. De gerechtshoven steunen zich voor hun proefprojecten en moderniseringen op de eisen die de leiding van het land in 2013 heeft gesteld aan de hervorming van het gerecht. Het doel daarvan was om de geloofwaardigheid van justitie te verhogen en het gerecht dichter bij de burger te brengen.
Xinhua, China Daily
