Van Ari van der Steenhoven* ontving de redactie het volgende artikel dat persoonlijke ervaringen in China weergeeft, die verband houden met de recente actualiteit. Wij plaatsen het met zijn toestemming en danken hem ervoor.
Ik woon nu al meer dan 30 jaar in China en heb 3 Chinese kinderen. Ik heb mijn eerste Chinese vrouw hier verloren en heb enige begrafenissen moeten regelen de laatste jaren, en begrijp dus wel iets van het leven hier.
Ik heb in het verleden ook contact gehad met vele journalisten die mij vertelden dat hun stukken niet geplaatst werden in de westerse media als die te positief over China waren.
Ik denk dat een goed onderzoek naar de Chinese gewoonten voor sterven in het ziekenhuis, crematie en daarna begrafenis wel heel nuttig zou zijn. Als je die begrijpt dan ontstaan er direct allerlei vragen over de journalistieke berichtgeving over Covid in China in de westerse media.
Het probleem met cijfers over Covid
Na de eerste ontdekking van SARS-2 in Wuhan eind december 2019 en het grote aantal doden heeft de Chinese gezondheidszorg toen al besloten alleen die doden te tellen als Covid die bevestigd waren niet alleen door het ziektebeeld maar ook door een CT-scan. In de eerste paar maanden van 2020 zijn er wellicht 20.000 gestorven mede door Covid en maar bijna 5.000 aan Covid volgens deze Chinese definitie. De WHO heeft zich uitgesproken tegen deze definitie, die echter ook in enkele andere landen gehanteerd werd. Gezien Covid juist dodelijke slachtoffers maakt onder diegenen die al een ziekte hebben die hun afweer verlaagt is deze definitie, die door China gehanteerd wordt, moeilijk te volgen. Ook landen in het Westen, onder andere het VK, gebruiken een definitie die afwijkt van het WHO, en dus zijn de statistieken moeilijker te vergelijken.
Veiligheid en vaccinatie
Zeker is dat na Wuhan er in China weinig mensen aan Covid zijn gestorven, dus 3 jaar lang is het relatief veilig geweest in China. De draconische maatregelen in China bestaan uit het dragen van een mondmasker en het werken van huis. De meeste mensen dragen nog steeds mondmaskers, maar nu vrijwillig en bedrijven in de hele wereld hebben het niet makkelijk om al hun personeel weer terug te krijgen naar het kantoor.
Het verhaal dat de overheid meer had moeten doen om de ouderen te dwingen zich te vaccineren, is m.i. ook een onderzoek waard. Ouderen werd door de Chinese artsen vaak aangeraden geen vaccinatie te nemen omdat ouderen in China comparatief fragiel zijn, zij hebben de Culturele Revolutie meegemaakt, vele jaren van heel moeilijke arbeidsomstandigheden en een tekort aan voedsel.
Gezondheidszorg succesvol, maar anders
Ondanks dat alles is de gemiddelde leeftijdsverwachting in China nu 78 jaar, ook mede door de goede gezondheidszorg. Gedurende de vorige lockdown in Shanghai waren er ca. 600 doden (allen geinfecteerd met Covid) voor ongeveer 600.000 positieve gevallen. In Shanghai stierf 0.1% door Covid. In het hele land is de verwachting 1.0 miljoen tot 1.4 millioen additionele Covid-doden dit jaar.
Onder de ouderen boven 80 jaar stierf ca.7% en onder de 70 tot 80 jarigen was dat ca.1%. Deze cijfers zijn voldoende om een crisis te veroorzaken wanneer het allemaal tegelijk gebeurt, want de medische hulpverleners in de ziekenhuizen waren de eersten die ziek werden (net zoals in België en Nederland). De ICU’s waren 2 of 3 keer uitgebreid in de laatste 3 jaar. 1-2 miljoen doden in een periode van 3 maanden is een groot aantal, maar geen permanent probleem. Ziekenhuizen zijn vaker overvol gedurende epidemieën, dat komt ook omdat China het systeem van huisartsen niet kent, mensen in China gaan naar een kliniek of ziekenhuis als zij medische hulp nodig hebben. In Shanghai alleen al zijn er na het het loslaten van de regels voor Covid, 2300 extra klinieken geopend. Ik heb geen enkele kliniek gezien die te vol was in Shanghai, maar China is een groot land en het is niet overal hetzelfde. De foto’s van overvolle klinieken kunnen echt zijn, maar de meeste steden hebben deze situatie niet of weinig gezien. Mensen dragen maskers, vanwege de vrees om ouderen te besmetten, vele gezinnen leven samen met ouders en grootouders.
Overlijden en rouw
Jammer genoeg heb ik nogal wat ervaring met crematoria, als je het kunt betalen wordt er een ceremonie gehouden. De dode wordt opgeslagen in een gekoelde ruimte en op de dag van de crematie wordt de dode opgebaard in een zaal van het crematorium. Gewoonlijk is de tijd dat het lichaam in deze ruimte verblijft 1 dag. Nadat er afscheid is genomen en toespraken zijn gehouden wordt de dode weggereden en naar een opslag gebracht en wordt dan gecremeerd door het personeel van het crematorium. De as wordt dan enige weken later opgehaald door de familie en overgebracht naar een mooi uitgesneden houten kistje. Dit kistje wordt opgeslagen in een speciaal gebouw op een begraafplaats en op een geschikte datum (volgens de Chinese maankalender) naar de begraafplaats gedragen door de familie en bijgezet in een tweede ritueel, waar de beste vrienden en familie ook aanwezig zijn. Er worden wellicht weer toespraken gehouden en indien de dode Boeddhist is zal er een monnik rituelen uitvoeren.
De CNN and BBC beschrijvingen van de overvolle ziekenhuizen en crematoria kloppen niet helemaal met hoe dit normaal zou plaatsvinden, maar ook crematoria kunnen een tekort hebben aan personeel in deze tijd, waardoor er meer tijdelijke opslag nodig is. Chinezen hebben net zoveel verdriet als Europeanen bij het onverwacht sterven van een familielid, maar het langer moeten wachten totdat de crematie plaats vindt is vergelijkbaar met hoe dat in Europa wordt gevoeld.
*Ari van der Steenhoven is gepensioneerd en is na zijn pensionering in China gebleven. Hij was General Manager voor een groot Nederlands bedrijf en heeft daarna gewerkt als adviseur voor het vestigen van nieuwe bedrijven in China en het opzetten van joint ventures.
