De beursgang van Ant Group moest de grootste ooit worden. Op de valreep is alles opgeschort. Nieuwe Chinese regels om risicovolle leningen te beperken vragen een bijsturing van het businessmodel. Kritiek van voorzitter Ma dat de bestaande financiële controles zijn innovatief bedrijf afremmen kan een katalysator geweest zijn.
Ant Group ontstond uit Alipay, het betaalplatform van het e-commerce platform Alibaba. Met het geld op de rekening van kopers en verkopers begon het online microkredieten aan particulieren en kleine bedrijven te verlenen. De rekeninghouders krijgen een relatief hoge rente op die kredieten en Ant een fikse commissie. Door het enorme succes groeide het in geen tijd uit tot het grootste online financieel bedrijf ter wereld. De gelijktijdige beursgang in Hongkong en Shanghai, gepland voor 5 november, zou bijna 40 miljard dollar opbrengen. Nooit was er een grotere.
Technologiebedrijf of bankier?
Ant Group omschrijft zichzelf consequent als technologiebedrijf, niet als bankier. Het treedt immers alleen op als brug tussen uitlener en lener, zonder eigen verantwoordelijkheid. Daardoor hoopt het regels te omzeilen die gelden voor de kredietverlening door klassieke banken.
Maar op 2 november is stichter Jack Ma samen met voorzitter van de Bestuursraad en de CEO uitgenodigd op een vergadering met de controleurs van het Chinese bank-, beurs- en verzekeringswezen, de centrale bank en het bureau dat de wisselkoers bewaakt. Daar kregen ze te horen dat er strengere regels in de maak zijn op het verstrekken van online leningen. Ant Group zal ook behandeld worden als bank, zodat het voor elke toegekende lening een kapitaalbuffer van 30% moet aanhouden. Dat zal gevolgen hebben voor het meest winstgevende deel van hun activiteiten. Ant Group verklaarde dat het alle aanbevelingen strikt zal uitvoeren.
Meteen klopten een aantal optimistische vooruitzichten uit de prospectus voor de beursgang niet meer. Er bleef niets anders over dan de beurzen van Shanghai en Hongkong te verzoeken de beursgang uit te stellen. Ant Group is meteen fors in waarde gedaald. Het aandeel van Alibaba, na Jack Ma de grootste aandeelhouder van Ant, verloor 9,7% op de beurs van New-York
Waarom de Chinese overheid op het laatste moment ingreep is nog voer voor speculatie.
Evenwicht tussen stabiliteit en innovatie
De overheid was al een tijdje ongerust dat technologieplatformen zoals Ant die niet aan strenge regels onderworpen zijn als tussenschakel kunnen dienen voor banken en andere financiële instellingen om dubieuze leningen tegen hoge interesten te verlenen aan kleine bedrijven en particulieren. Daardoor daalt de kwaliteit van de activa van deze banken en verhoogt de kans op een schuldencrisis.
Op een bijeenkomst van financiële experts op 24 oktober in Shanghai hekelde Jack Ma op een nogal arrogante manier de grote staatsbanken die een ‘kruideniersmentaliteit’ hebben. Wat China echt nodig heeft zijn stoutmoedige nieuwe spelers zoals Ant, die zonder veel regels krediet kunnen verlenen aan innovatieve maar arme bedrijven of individuen. De belangrijkste spreker op die vergadering was echter vicepresident Wang Qishan, en die had een andere boodschap. Hij benadrukte de noodzaak van stabiliteit en streeft naar ‘een delicaat evenwicht tussen financiële innovatie, aanmoedigen van de markt, het open stellen van de financiële sector voor het privé- en buitenlands kapitaal, en het uitbouwen van adequate controlesystemen.’ ‘Veiligheid komt altijd eerst’.
Eerder had Ma de Chinese staatsbankiers al ‘een club oude mannen’ die geen risico durven nemen genoemd en gebluft dat ‘indien de banken niet willen veranderen wij ze zullen veranderen’.
Minder onveilige leningen
De Chinese (staats)banken en andere grote financiële instellingen klagen al langer dat zij onderworpen zijn aan strikte regels terwijl digitale nieuwkomers mogen doen wat ze willen. Alhoewel Ant Group ongetwijfeld geruststellende gesprekken gehad heeft met de verschillende controleurs vooraleer de beursgang te plannen, is er binnen deze organisaties altijd een strekking geweest die de opkomst van nauwelijks gereglementeerde digitale spelers wantrouwde.
Er was al enige tijd sprake van striktere reglementen voor online financiële bedrijven en in september zijn al regels uitgevaardigd. Ant Group had dit in zijn prospectus vermeld en de grote investeerders hadden dit al verrekend in de geboden prijs voor de aandelen van Ant Group.
De recente uitspraken van Jack Ma hebben blijkbaar de lichten op rood doen springen en versneld verdere maatregelen uitgelokt vooraleer de beursgang een feit was. De nu aangekondigde regels hebben tot doel het bedrag van online leningen te beperken tot een derde van het jaarinkomen van de ontvanger en maximum ongeveer 37.500 euro. Het zou ook moeilijker worden leningen te verstrekken in andere provincies dan die waar het kapitaal verzameld is. Aangezien een aanzienlijk deel van de winst van Ant bestaat uit commissies op dit soort leningen hebben de nieuwe regels een ernstige impact op het bedrijf.
Verdere opening en stabiliteit
De nieuwe regels moeten het kredietsysteem veiliger maken. Tegelijk bestaat er ook een risico dat kleine innovatieve bedrijven moeilijker aan het noodzakelijke kapitaal geraken en in de klauwen van woekeraars terecht komen.
Het uitstellen van een beursgang op het laatste nippertje is nooit eerder vertoond. Het is een slag voor het prestige van Ma en van de overheid. De ervaring van Ant kan ook andere bedrijven afschrikken van een beursgang op één van de Chinese beurzen.
De gebeurtenis maakt wel duidelijk dat de Chinese overheid ondanks allerlei plannen om de financiële wereld verder te openen voor privé – en buitenlands kapitaal, in laatste instantie toch de macht behoudt om de maatregelen te nemen die nodig zijn voor de financiële stabiliteit.
Het zeer laattijdige optreden wijst dan weer op intense interne discussie en uiteenlopende meningen over hoe de financiële wereld er moet uitzien in een ‘socialisme op zijn Chinees’.
Bronnen: Reuters, South China Morning Post, Financial Times, Bloomberg.
