De organisatie Friends of Socialist China (FoSC) organiseerde op 19 maart de webinar ‘21st Century Socialism – China and Latin America on the Frontline’. Een van de vele belangrijke sprekers was Dilma Rousseff, voormalig president van Brazilië.
Dilma Rousseff van de linkse Arbeiderspartij, was president van Brazilië van 2011 tot augustus 2016. Ze werd afgezet door rechtse politici via een controversiële juridische procedure, in feite een geweldloze coup.
Hier volgt een samenvatting van de gedeelten van haar toespraak die specifiek over China en Latijns-Amerika gingen. De VIDEO van de hele webinar staat op YouTube (2u50 min.). De bijdragen van Ma Hui, de ambassadeur van China in Cuba en Carlos Miguel Pereira Hernández, de ambassadeur van Cuba in China, vatten we later voor u samen.
Faire partner
Volgens Rousseff heeft China een belangrijke rol gespeeld bij het in evenwicht brengen van de politieke en economische relaties van Latijns-Amerika met andere regio’s. Latijns-Amerika wordt nu minder gedomineerd door Washington. ‘China is de grootste handelspartner van Brazilië en voor veel andere landen in de regio’, merkte ze op. Naast de vele economische mogelijkheden is er het Belt and Road-initiative dat kansen biedt om onafhankelijker te worden. Rousseff benadrukte verder het belang van instellingen zoals de BRICS, het raamwerk waarin Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika samenwerken. Ook de BRICS proberen de oneerlijke wanverhoudingen te verminderen ‘die het gevolg zijn van de invloed van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Wereldbank, instellingen waarin de Verenigde Staten en de landen uit het Noorden oppermachtig zijn’. ‘Vergeleken met de VS heeft China meer respect voor de rol die internationale organisaties spelen’, voegde zij daaraan toe, want Beijing ‘komt op voor multilateralisme’. ‘In tegenstelling tot de Verenigde Staten’, betoogde voormalig president Rousseff, ‘is China een faire partner’.
Latijns-Amerika voor de Latijns-Amerikanen
‘Wij willen Latijns-Amerika voor de Latijns-Amerikanen’, zei ze, ‘en willen breken met de Monroe doctrine, want die filosofie komt neer op Latijns-Amerika voor de Noord-Amerikanen, precies het tegenovergestelde’. Latijns-Amerika moet ook zijn afhankelijkheid van de export van grondstoffen verminderen, en ‘op zoek naar een nieuw soort her-industrialisatie’, om deel te nemen aan de technologische revolutie van onze tijd. Immers, ‘wie slechts een importeur van technologie is zal in de periferie blijven, onderworpen en ondergeschikt aan buitenlandse belangen en beleid.’ In die zin is China behalve een eerlijke, ook een interessante partner, aldus Rousseff. China is een nieuwe leider op het gebied van wetenschap en technologie geworden, dankzij de zware publieke investeringen en het staatsleiderschap. Dat leidde zelfs tot een ‘technologische lockdown’ die Washington op Beijing toepast. Rousseff gaf als voorbeelden de aanhoudende ‘oorlog rond computerchips’ betreffende de controle over halfgeleiders en de kwestie Huawei. De wereld weet dat het Chinese bedrijf Huawei de beste 5G-technologie heeft en bovendien goedkoper is dan zijn Amerikaanse concurrenten. ‘De VS proberen echter te voorkomen dat andere landen Chinese 5G-technologie gebruiken, ook al hebben ze zelf geen alternatieven’.
Basis voor technologische revolutie
Ondertussen heeft het neoliberalisme geleid tot technologische stagnatie, aldus de voormalige Braziliaanse leider, omdat ‘bedrijven alleen maar snel geld willen en kunnen verdienen, waardoor ze hun R&D-activiteiten beperken’. Progressieve regeringen in Latijns-Amerika moeten zelf ook zorgen voor meer ‘aanwezigheid van de staat in de economie’ en ‘voor de verdediging van de soevereiniteit van naties en democratie, en een open geopolitieke relatie’. Dus is het zaak zich te laten inspireren door de aanpak van China en niet bang te zijn om toenadering te zoeken tot het groeiende strategische partnerschap van China met Rusland.
Twee systemen
Rousseff sprak ook over de toenemende tweestrijd tussen de Verenigde Staten en China, niet als een geschil tussen twee staten, maar als ‘een rivaliteit van twee systemen’: het door de VS geleide neoliberale kapitalisme versus socialisme met Chinese kenmerken. ‘Er zijn drie ernstige problemen veroorzaakt door het neoliberalisme’, betoogde ze: ‘de financialisering van de economie, de toename van inkomens- en welvaartsongelijkheid en de uitholling van de democratie. En deze kwalen komen voor in alle kapitalistische landen’. De voormalige Braziliaanse president prees China voor het creëren van een ‘nieuw ontwikkelingsparadigma’ gebaseerd op ‘gedeelde ontwikkeling’ en ‘gemeenschappelijke welvaart’. ‘De kracht van China ligt in het nastreven van het pad van het socialisme met Chinese kenmerken, volgens haar. ‘Het volgt de wet van de markt, maar hecht strategisch belang aan de rol van de staat.’ ‘Het marktmechanisme en de macroregulering vullen elkaar in China aan. Het staat open voor binnenlandse en buitenlandse particuliere investeringen en heeft de verstoringen van oligopolie en speculatie in toenemende mate onder controle gekregen.’ Chinese ‘regulering van economische activiteit dient om de concurrentie in stand te houden en financiële zeepbellen en marktverstoringen te voorkomen, terwijl de staat zorgt voor stabiliteit met nauwere controle over onroerend goed en tutorialdiensten’. Geen wonder dat leiders in het Zuiden daarom volgens Rousseff steeds vaker ‘kijken naar Beijing voor ideeën over hoe ze hun eigen land kunnen ontwikkelen’.
De bovenstaande korte samenvatting is gebaseerd op de Engelse vertaling van Mevrouw Rousseff’s (Portugese) speech op de website van FoSC.
Andere bronnen: Solidair, Wikipedia
