ça plane pour Li
Li Keqiang is terug van zijn eerste reis als premier. Een terechte vraag aan iemand die behoort tot een nieuwe leiding die stelt dat reisjes, ook van de hoge heren, wel degelijk functioneel moeten zijn: ‘en…heeft het nog wat opgeleverd?’
Li heeft zowel in Azië als in Europa twee zorgvuldig uitgekozen landen bezocht en er de absolute politieke topfiguren ontmoet. De nieuwe minister-president van China voerde een charmeoffensief. Hij zag zakenlui, bankiers en andere burgers. In elk land had hij daarnaast een bewuste en aangepaste keuze gemaakt voor opvallende activiteiten die zijn gastheren en -vrouwen voor hem moesten innemen. In India was hij bij de familie van een dokter die zich solidair had opgesteld met de Chinezen in hun verzet tegen de Japanse bezetters in W.O.II, koos hij voor de vegetarische optie bij het diner, had het over de dichter Tagore en over een knappe Bollywood-film. Voor hij naar Pakistan ging had hij zich uitgebreid laten interviewen door de pers daar. In Zwitserland liet hij een door hem ondertekend opiniestuk plaatsen in de Neue Zürcher Zeitung en bezocht het Einsteinhaus in Bern en een familieboerderij waarbij hij zich feestelijk liet onthalen met alpenhoorns, vendelzwaaien en gejodel. In Duitsland keek hij met de hele bevolking mee naar de integraal Duitse finale van de Champions league voetbal, maar zocht hij ook oud-kanselier Helmut Schmidt op, altijd al een kampioen van de Duits-Chinese betrekkingen. Deze attente benadering is in de diverse landen over het algemeen erg gewaardeerd. Dat was zijn eerste concrete resultaat.
Heeft de trip ook nog wat opgebracht in de hard power-sfeer?
Dit is het lijstje per land.
India
Li heeft bijgedragen aan het wederzijds vertrouwen en een overtuigend pleidooi gehouden voor samenwerking, liever dan rivaliteit.Over de nog bestaande grensgeschillen hebben beide partijen tevreden geconstateerd dat er van de twee kanten inspanningen zijn om de vrede en rust te bewaren. Keer op keer herhaalde Li dat in het belang van de regio, van Azië en eigenlijk van de hele wereld, China en India moeten zien dat ze complementaire economieën hebben. In 2012 bedroeg de handel 66,5 miljard dollar. China is de tweede handelspartner van India.Voor China is India de grootste partner in Zuid-Azië. De afgesproken doelstellingen: 100 miljard dollar handel halen tegen 2015 en de handelsbalans in evenwicht brengen. Beide landen willen dat er een eind komt aan het surplus van China. Het plan is: investeren in en beroep doen op elkaars sterke sectoren.Voor India is dat IT, voor China de infrastructuurbedrijven. China en India zullen aan de buurlanden voorstellen om een economische corridor aan te leggen tussen China, India, Myanmar en Bangladesh. China zal zich op het westen (van zijn land en op zijn buurlanden) richten en India op het oosten. Ze willen Oost-Azië en Zuid-Azië verbinden en een nieuwe stimulans geven aan de integratie van Azië en de mondiale groei.
Pakistan
China en Pakistan hebben op dit moment handelsbetrekkingen ter waarde van 12 miljard dollar en de onderhandelingen over een vrijhandelsakkoord gaan een tweede fase in. Li heeft tegenover zijn Pakistaanse gesprekspartners het belang van economische ontwikkeling benadrukt: zonder ontwikkeling geen vrede onder de bevolking en geen veiligheid. Energie-opwekking is daarbij een prioriteit: de stroomonderbrekingen maken de mensen woedend en de economie machteloos. China heeft op dat vlak hulp aangeboden. Met Pakistan is verder vooral gepraat over samenwerking in de strijd tegen terrorisme en separatisme en wat beide landen kunnen doen om bij te dragen aan een vredesproces in Afghanistan, ‘voor en door de Afghanen’. Pakistan en China bevestigen hun visie dat de East Turkestan Islamic Movement (ETIM) een terroristische organisatie is die voor hun allebei bedreigingen inhoudt. Ook hier duikt het idee op van een economische corridor: de bevestiging van wat al een tijd geleden besloten is. De corridor zal vertrekken in de oliehaven van Gwadar aan de Arabische Zee en via de Karakoramsnelweg naar China lopen. Daardoor krijgt het land een betere toegang tot een deel van de Indische Oceaan tussen het Arabisch Schiereiland en Pakistan en eigenlijk ook tot de Golf van Oman en de Perzische Golf. China had onlangs de controle over de strategische haven Gwadar verworven, toen een Singaporees havenbedrijf met goedkeuring van het Pakistaanse kabinet is overgegaan in de handen van het staatsbedrijf China Overseas Port Holdings Limited. Olie en gas uit Afrika en het Midden Oosten zijn opeens een stuk minder ver weg. Op zee en in de ruimte gaan ze samenwerken om ‘niet-traditionele’ risico’s voor de nationale veiligheid en de handelsroutes aan te pakken. Er komt een gezamenlijk onderzoekscentrum van de oceaan en Pakistan zal gebruik gaan maken van het Beidou (‘Grote Beer’)-navigatiesysteem, een alternatief voor het door de VS geïntroduceerde en beheerde GPS-systeem. Er zijn ook uitwisselingen afgesproken, taalcursussen, de opening van Confucius–Instituten en dat 2015 het Jaar van de Chinees-Pakistaanse Vriendschap wordt.
Zwitserland
Zowel het gastland als de bezoekers (met een totale handel van 26,3 miljard dollar, waarbij de balans dit keer doorslaat naar het Europese land) zijn opgetogen over het vrijhandelsakkoord en de bijbehorende samenwerkingsovereenkomst, door hen nu afgesloten. De Zwitserse media noemden het zelfs een van de belangrijkste internationale overeenkomsten van de afgelopen 40 jaar. Zwitserland is de eerste staat uit de top 20 van de wereldeconomieën die een vrijhandelsakkoord met China afsluit. De landen zullen ook een mechanisme ontwerpen voor financieel overleg. Li hoopt op technologische samenwerking tussen de Zwitserse en Chinese bedrijven die de innovatie een boost moet geven. In zijn opiniestuk in een grote Zwitserse krant zei Li onomwonden dat het vrijhandelsakkoord met Zwitserland, geen EU-lid, het goede voorbeeld kon geven aan de EU. Dat was een niet mis te verstane uithaal naar de protectionistische neigingen waar sommige Europese politici en commissarissen last van lijken te hebben.
Duitsland
In het enige EU-land op zijn reisprogramma heeft Premier Li Keqiang duidelijk gemaakt hoeveel belang China hecht aan zijn partnerschap met Duitsland en aan zijn rol bij de oplossing van de economische en financiële problemen waarin de EU verstrikt zit. China en Duitsland gaan nog meer samenwerken en de beide regeringen hebben een afspraak voor een volgende consultatie-ronde in 2014. Hun bilaterale handel was 161 miljard dollar waard in 2012. Zowel Duitse als Chinese analisten menen dat China meer en beter overleg heeft met Duitsland dan met welk ander westers land ook. Directe investeringen van Duitsland in China vormen een kwart van het Europese totaal. Duitsland krijgt een Chinese Kamer van Koophandel en Chinese bedrijven wordt gevraagd om te investeren en banen te scheppen in Duitsland. Of het nu gaat om zonnepanelen of om mobiele telecommunicatie, de boodschap van Berlijn en Beijing samen is: dialoog en overleg voor win-win resultaten. Kanselier Angela Merkel heeft zelfs openlijk gezegd dat Duitsland zich hevig zal verzetten tegen een (vijandig) onderzoek naar de import van Chinese mobiele telecommunicatieproducten.
Allemaal niet slecht, eigenlijk.
Bronnen: Xinhua, SCMP, BBC, Guardian, FT
