De VS gebruiken technologiesancties om de ontwikkeling van de Chinese hoogtechnologische economie af te remmen. Focus is China de toegang tot de meest gesofistikeerde chips te ontzeggen. Hoe kan dat en wat zijn de kansen op langere termijn?
Dit is de samenvatting van een artikel van Prabir Purkayastha. Hij is de stichter van Newsclick.in en activist voor wetenschappen en vrije toegang tot software.
Hét voorbeeld van de chipoorlog is het lot van Huawei. Sinds de sancties waardoor het geen toegang meer krijgt tot sommige noodzakelijke chips en de nieuwste android software verloor het Chinese bedrijf zijn leiderspositie in de wereld als leverancier van gsm’s en is het nu nummer zeven. Volgens sommigen vecht het voor zijn overleven, alhoewel het nog steeds veruit wereldleider is in telecommunicatie-uitrusting en 50 miljard dollar winst boekte in het eerste semester van 2021. Maar het ontbreken van Chinese producenten voor de meest gesofistikeerde chips hangt als het zwaard van Damocles boven het bedrijf.
Gaan de Amerikaanse sancties leiden tot een technologische ontkoppeling in de chipsector, met twee aparte productieketens?
De lange arm van de Amerikaanse overheid
De sector is tegelijk erg kapitaalsintensief in de productie en tegelijk erg intensief in onderzoek in ontwikkeling. Dat maakt hem uniek. Het Nederlandse ASML ( een nazaat van Philips) heeft door de hoge kost van O&O het wereldmonopolie op de vervaardiging van de machines die de laatste nieuwe chips kunnen etsen. En slechts twee fabrikanten in de wereld, Het Taiwanese TSMC en het Koreaanse Samsung, zijn in staat de nieuwste chips te produceren. Een nieuwe fabriek kost 20 miljard dollar.
In de spitsdomeinen van de elektronica, waarop de VS en China concurreren, zoals artificiële intelligentie, computers, mobiele netwerken en telefoons is de beschikbaarheid van zo fijn mogelijk geëtste chips belangrijk. De meeste fabrikanten kunnen etsen tussen 180 en 28 nm (nanometer). Alleen TSMC en Samsung kunnen onder de 10 nm duiken, met de machines van ASML. Momenteel maken die ultrafijne chips 2% van het totaal uit. De derde fabrikant in de wereld, het Chinese SMIC heeft nog maar onlangs de sprong van 28 naar 14 nm gemaakt. SMIC krijgt Chinese overheidssteun om te proberen nog verder te gaan. De historische marktleider Intel zit ook vast op 14 nm maar heeft plannen voor een doorbraak.
De Chinese markt voor chips is ongeveer even groot als de Amerikaanse, maar sommige basistechnologieën voor ontwerp en productie zitten nog in handen van de VS of hun bondgenoten. De VS gebruikt een zwarte lijst van momenteel al 250 Chinese bedrijven die een speciale vergunning moeten vragen om componenten of machines te mogen importeren waar Amerikaanse onderdelen of software inzit. Er is geen totaalverbod, elk geval wordt apart door de Amerikaanse overheid beoordeeld. De lange arm van de VS reikt wereldwijd, want zelfs buitenlandse bedrijven die in het buitenland produceren, hebben een vergunning nodig om aan de Chinese bedrijven te mogen leveren wanneer in hun product Amerikaanse hard- of software verwerkt is.
Een concreet voorbeeld: Het Nederlandse ASML kan zijn machines voor de productie van 7nm chips – die 150 miljoen dollar per stuk kosten- niet leveren aan het Chinese SMIC omdat er software van een Amerikaans filiaal van ASML in zit.
Zichzelf in de voet schieten?
Een en ander is vastgelegd in de Amerikaanse Export Control Reform Act van 2018 die er naar streeft China toegang te beletten tot basistechnologieën.
De vraag is of het met deze strategie zal lukken de technologische voorsprong van de VS langer te behouden.
De VS met zijn onderzoeksinstellingen aan universiteiten leidt nog altijd in het onderzoek naar chips. Op termijn is er wel een probleem: de onderzoekers zijn in meerderheid buitenlanders uit ontwikkelingslanden, met chinezen als grootste groep. Veel daarvan blijven na hun studies in de VS hangen. Maar in het huidige klimaat waarin Chinezen gemakkelijk als spionnen verdacht worden, zullen meer briljante Chinese wetenschappers een baan in China verkiezen; des te meer omdat daar nu budgetten zijn voor onderzoek én voor toepassing in de bedrijven. Tegenwoordig studeren in China meer doctors in de wetenschappen af dan in de VS.
China is de grootste markt voor Amerikaanse ontwerpen van chips en van software om chips te ontwerpen. Daar komen nog de designs bij voor de gesofistikeerde chips die voor Amerikaanse bedrijven als Qualcomm en Nvidia in Taiwan door TSMC gemaakt worden voor de Chinese markt. Het geheel of gedeeltelijk verbieden van die markten schept problemen voor China maar verzwakt ook de Amerikaanse bedrijven in de sector. Die kunnen op hun onderzoeksbudgetten gaan beknibbelen en op termijn hun leidende positie ondergraven.
Het is ook de vraag hoelang China nodig zal hebben om zijn achterstand op de VS in te lopen en zelf alle basistechnologieën te beheersen. Consultancy bedrijf Analysys Mason schrijft in een rapport van mei 2021 dat China zelfbedruipend kan worden in chips in drie of vier jaar.
De Boston Consulting Group en de Semiconductor Industry Association hebben de impact bekeken van een wereldwijde ontkoppeling van de leverketens voor chips. Zelfs in dat geval zal de VS het leiderschap aan China verliezen. Voor de Association is er maar één strategie om zolang mogelijk de leiding te houden: mikken op uitvoer van alles wat niet militair strategisch is. Met de winsten op die uitvoer kan het onderzoek naar een nieuwe generatie technologieën betaald worden. Indien de uitvoer van gesofistikeerde producten naar China ingeperkt wordt dan zal de Amerikaanse regering de onderzoeksbudgetten met grote subsidies moeten aanvullen.
De VS kunnen slechts wereldleider in technologie blijven door te investeren in de ontwikkeling van nieuwe technologie, niet door te proberen China tegen te werken. Dat ze dat toch doet is een symptoom van kapitalisme dat zijn beste tijd gehad heeft.
Bron: Newsclick.in
https://www.newsclick.in/chip-war-can-us-really-gain-chinas-pain
