Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne regent het westerse sanctierondes tegen Rusland. Toch lijkt het land daar niet erg onder te lijden. Professor Ding trekt er lessen uit om meer mogelijke sancties van het Westen tegen China te counteren.
Professor Ding Yifan is kaderlid van het Onderzoekscentrum voor Ontwikkeling van de Chinese Staatsraad en van het Taihe instituut. Hij deelt zijn conclusies op de website van The China Academy.
Toen de oorlog begon kwam de Russische economie in de problemen, onder meer door een scherpe koersdaling van de roebel en de massale vlucht van (buitenlands) kapitaal. Maar tegen de verwachtingen van de westerse politici en media in kende ze een stevig herstel. Ding vermeldt terloops dat in 2023 het Russische bbp in koopkrachtpariteit Duitsland voorbijstak als grootste van Europa en vijfde in de wereld.
Wat kan China daaruit leren?
Eerste les: Volg uw eigen originele strategie
De Russische reactie op de daling van de wisselkoers van de roebel en de massale (buitenlandse) kapitaalsvlucht illustreren dit. Volgens de westerse theorie zou men de rente moeten verhogen, de koers op peil houden door de deviezenreserves te gebruiken en proberen kapitaalvlucht in te perken. Maar wat deed Rusland?
Rusland verplichtte landen die sancties uitvaardigden voortaan hun aankopen van Russisch gas en olie te betalen in roebels. Zo moesten die roebels kopen op de internationale markt, waardoor de koers van de roebel snel herstelde zonder inzet van de deviezenreserves. Wanneer ooit de wisselkoers van de Chinese yuan zou ondergraven worden, kan China gelijkaardige originele strategieën toepassen.
Als antwoord op de vlucht van buitenlands kapitaal vaardigde Rusland regels uit om de overname van westerse bedrijven door Russische en bevriende buitenlandse ondernemingen (waaronder Chinese) te vergemakkelijken. Zo slaagde het erin zijn economie snel weer op kruissnelheid te krijgen ondanks het vertrek van westerse multinationals en toonde het aan dat westerse sancties niet onoverkomelijk zijn.
Tweede les: Industriële infrastructuur en leverketens zijn cruciaal, zeker in een oorlogseconomie
Toen de oorlog begon was Rusland slecht uitgerust om wapens te produceren; het had al snel te kampen met tekorten. Maar dankzij zijn industriële infrastructuur is het er op korte termijn in geslaagd zijn wapenproductie op te schalen, zodat het nu vijf keer meer granaten beschikbaar heeft dan Oekraïne en niet afhankelijk is van buitenlandse leveranciers. Tegelijk bleven het normale leven van de burgers, de economische activiteiten en de bevoorrading van de steden normaal verdergaan.
Dit toont aan hoe belangrijk het is eigen robuuste industriële infrastructuren en leverketens te hebben.
Derde les: Maak vrienden en breid uw handelsrelaties uit met niet-westerse landen
Bij de aanvang van de oorlog veroordeelden vele landen in de VN de Russische militaire operaties. Maar toen het op sancties aankwam, was er niet één land uit het globale Zuiden dat volgde. Zo kon Rusland probleemloos zijn buitenlandse handel verderzetten.
Een in het oog springend voorbeeld is India. Het voert grote hoeveelheden Russische olie met korting in, raffineert die in recentelijk uitgebreide raffinaderijen en verkoopt de hoogwaardige producten aan Europa en de VS. Dat levert India enorme winsten op. Er zijn nog heel wat andere landen die als draaischijf voor de wederuitvoer van Russische importproducten fungeren.
Ook China streeft naar zoveel mogelijk handel met landen buiten het Westen. De voorbije jaren is de Chinese uitvoer naar het Westen door ‘ontkoppeling’ en ‘derisking’ vrij sterk gedaald. Maar dat werd meer dan gecompenseerd door de uitvoer naar de rest van de wereld. Sinds 2019 hebben de ASEAN-landen (de tien landen van Zuidoost-Azië) de EU onttroond als eerste handelspartner. De handel met de VS, Europa en Japan samen maakt nu minder dan de helft van de totale Chinese buitenlandse handel uit.
Vierde les: Zorg dat je zonder dollars verder kan
Het is cruciaal om handelsverrichtingen te kunnen betalen zonder de verplichting met dollars of euro’s te werken. Rusland is uit het westerse betalingscircuit gebannen; het kan geen transacties in dollars of euro’s meer doen. Maar het slaagt erin voor een groot deel van zijn buitenlandse handel andere munten te gebruiken. Die handel nam zelfs toe tussen 2022 en 2023. Alleen al met China werd in 2023 voor 200 miljard dollar verhandeld via betaling in eigen munten. Een bijkomend voordeel van dit systeem is een meer stabiele eigen munt.
Hier blijkt ook het belang van de BRICS. Op de vergadering van 2023 was ‘dedollarisering’ een belangrijk onderwerp van discussie. De verwachting is dat op termijn de handel tussen de BRICS-landen vooral via andere munten dan de dollar zal lopen. Uitgedrukt in koopkrachtpariteit is het gezamenlijk bbp van de BRICS nu al hoger dan dat van de G7. En de BRICS werken aan uitbreiding: op termijn is het de bedoeling dat heel het mondiale Zuiden transacties kan uitvoeren in andere munten dan dollars en euro’s.
Mocht China in de toekomst geconfronteerd worden met meer westerse financiële of economische sancties dan kan het uit de ervaringen van Rusland meer weerbaarheid en zelfvertrouwen putten.
Bron: The China Academy
