Het ministerie van Arbeid en Sociale Zekerheid heeft zijn deel van het veertiende vijfjarenplan (2021-25) uitgewerkt. Blikvanger is de aankondiging dat een hogere pensioenleeftijd op komst is.
Het document van 40 pagina’s in het Chinees zet zes hoofdtaken voorop tijdens het 14de vijfjarenplan (2021-25). Een meer volledige tewerkstelling wordt nagestreefd. Werken moet kwaliteitsvoller. De sociale zekerheid moet verbeterd worden. De ‘vernieuwende vitaliteit van talent’ zal gestimuleerd worden. De inkomensverdeling moet beter om de verschillen te verkleinen. En de publieke verlening van basisdiensten moet verbeteren.
De zes klemtonen liggen in de lijn van de evolutie van China van socialistisch land met een middelhoog inkomen naar een met een hoog inkomen, een drempel die het normaal tijdens het 14de vijfjarenplan zal bereiken.
Pensioenhervorming
Wat het meest de aandacht trekt zijn de plannen in verband met de pensioenen. Het aantal gepensioneerden stijgt snel, het aantal actieven daalt sinds 2012 en die daling versnelt. Het nationaal fonds voor de sociale zekerheid, waar de provinciale fondsen die het basispensioen beheren een belangrijk deel van uitmaken, gaf vorig jaar voor het eerst meer uit dan het ontving.
De overheid is van plan het basispensioen verder te veralgemenen. Sinds 2014 zijn de systemen voor het basispensioen in de stad en op het platteland samengebracht in één nationaal systeem waar in 2018 523 miljoen personen bij aangesloten waren. Vooral op het platteland zijn nog niet alle actieve personen aangesloten. In 2018 ontvingen 129 miljoen mensen een uitkering.
Daarnaast wil de overheid de tweede pensioenpijler (groepsverzekering) en de derde pijler (individueel pensioensparen) aanmoedigen.
Later op pensioen
Het verhogen van de wettelijke pensioenleeftijd staat nu officieel op het programma. Details daarover of een tijdschema staan niet in vermeld in de planning. Over de mogelijke verhoging van de pensioenleeftijd wordt al twintig jaar gepraat. De maatregel is onpopulair maar lijkt onvermijdelijk aangezien de huidige pensioenleeftijd in China internationaal erg laag ligt. De wettelijke pensioenleeftijd is 60 jaar voor mannen en 55 voor vrouwen. In de zware beroepen gaat men op 55 respectievelijk 50 jaar met pensioen.
De tekst van het ministerie stelt dat ‘De duurzame ontwikkeling van het systeem van sociale zekerheid zal onder druk komen te staan’. Tot 2025 komen er 40 miljoen nieuwe gepensioneerden bij. Tegelijk daalt de actieve bevolking met 35 miljoen. In 2020 was er voor het eerst een jaarlijks tekort in de pensioenkassen. Verwacht wordt dat dit verder zal oplopen. De Insurance Association of China schatte in 2020 dat het tekort over de komende vijf tot tien jaar in totaal wel tot 10.000 miljard yuan ( 1.250 miljard euro) zou kunnen oplopen (zowat 100 euro per Chinees per jaar)
Drie pijlers
China heeft een pensioen met drie pijlers. De eerste pijler, het basispensioen, is het belangrijkste. In 2018 maakten de fondsen voor het basispensioen 74,7% uit van alle fondsen. De uitkeringen garanderen een basis leefniveau. Om een volledige uitkering te krijgen moet men minstens 15 jaar de basisbijdrage betaald hebben .
De tweede pijler telde in 2018 voor 25,3% van alle pensioenfondsen. Deze pijler bestaat uit bijdragen evenredig met het inkomen en uitkeringen die berekend worden op die individuele bijdragen. De overheid stimuleert de ontwikkeling van deze pijler, zodat een stijging van 3.600 miljard naar 4.000 miljard yuan tijdens het vijfjarenplan voorzien wordt. De derde pijler – individueel pensioensparen – is nog zeer klein. De overheid moedigt die aan door belastingvrijstelling. Sinds 2018 zijn pilot projecten gelanceerd in Suzhou, Shanghai en Fujian. In december is aangekondigd dat de pensioenfondsen voortaan ook in aandelen mogen beleggen om een hoger rendement te halen.
Verbeteringen aan het pensioensysteem
Het ministerie is van plan het basispensioen verder te veralgemenen voor werknemers. Nu zijn er nog interne migranten werknemers en zelfstandigen in de stad met een domicilie op het platteland. Velen sluiten niet aan bij het pensioensysteem van de stad waar ze tijdelijk werken omdat de pensioenrechten moeilijk overdraagbaar zijn. Voor hen wordt het gemakkelijker hun domicilie te veranderen.
Verder komen er steunmaatregelen voor mensen die het moeilijk hebben pensioenbijdragen te betalen en zullen alle boeren die onteigend worden opgenomen worden in het pensioensysteem.
Alhoewel het beheer van de pensioenfondsen provinciaal blijft, gaat het ministerie de regels en procedures meer uniform maken. Dat gaat over de hoogte van de bijdragen, het bedrag van de uitkeringen, de controlesystemen en het risicobeheer, de verantwoordelijkheid van de lokale besturen en het evaluatiesysteem door de centrale overheid.
Bron: Caixin
