In Chongqing is onverwachts een machtig maar controversieel politicus opzij geschoven. In de Westerse media maar ook op Chinese internetsites wordt volop gespeculeerd over de politieke betekenis daarvan.
Wang Lijun is vice-burgemeester van Chongqing en was belast met de politie. Vorige week verloor hij plotseling zijn bevoegdheid daarover. Deze week begaf hij zich in onduidelijke omstandigheden naar het Amerikaanse consulaat in Chengdu – vermoedelijk in een poging asiel te krijgen. Zowel Beijing als Washington hebben laten weten dat Wang het gebouw uit vrije wil had verlaten. De woordvoerders van beide weigeren uitspraken te doen over de speculaties betreffende een aanvraag om asiel. Intussen liet de overheid van de stadsprovincie weten dat Wang ten gevolge van een burn-out naar Beijing was afgevoerd voor rust en behandeling. De nationale overheid heeft verklaard dat ‘de politie het incident onderzoekt waarbij Wang Lijun het Amerikaanse consulaat een dag lang bezocht had’. Sommige bronnen bij de Chinese media en bij de politie van Chongqing beweren dat de zaak loopt bij een werkgroep van de Centrale Commissie voor Discipline. Cui Tiankai, de onderminister voor de betrekkingen met Noord-Amerika heeft gezegd dat de kwestie op een vrijwel probleemloze manier is opgelost en dat ze geen impact zou hebben op het bezoek dat Xi Jinping binnenkort aan de VS en Canada brengt.
Bo onderhandelt met stakende taxichauffeurs
De carrière van Wang, een politicoloog en beroepspoliticus van Mongoolse nationaliteit en tijdens de culturele revolutie actief onder de jonge intellectuelen die naar het platteland trokken, is verweven met die van Bo Xilai, de partijsecretaris van Chongqing, en dat geeft de zaak politiek gewicht. Hij werkte al voor Bo toen die provinciegouverneur was van Liaoning, en werd door hem naar Chongqing gehaald om daar tussen 2008 en 2010 een grootscheepse campagne tegen corruptie en georganiseerde misdaad te voeren, waarbij de toenmalige politiechef, enkele miljonairs en een groot aantal medeplichtigen vervolgd werden. Zowel Bo als Wang werden er nationaal populair door en Wang promoveerde tot vice-burgemeester. Maar de campagne was ook controversieel omwille van de gebruikte methoden, die niet altijd klopten met het streven van de regering om alles meer volgens de wettelijke regels te laten verlopen. Met het verdwijnen van Wang komt een stortvloed van kritiek daarop los. Op de dag ‘dat Wang naar Chengdu ging’ publiceerden de officiële media van Chongqing op de voorpagina een artikel waarin de grote en gunstige resultaten van de campagne tegen gangsterpraktijken werden opgesomd en waarin erop werd gewezen dat de overgrote meerderheid van de burgers in de stadsprovincie zich nu veilig voelt. De landelijke staatsmedia hebben naar dat artikel verwezen. De publiciteit voor de campagne tegen de misdaad kan bijna geen toeval zijn, maar waarnemers met tegengestelde analyses maken ook zeer uiteenlopende gissingen naar de betekenis ervan: toch nog steun voor Wang om zijn verdiensten? loskoppelen van de figuur van Wang en de campagne, mogelijks om Bo Xilai uit de wind te zetten?
Tegelijk begint inderdaad ook de kritiek op Bo, alhoewel die zich onmiddelijk van wang gedistantieerd zou hebben. Bo Xilai heeft in Chongqing allerlei originele maatregelen genomen. Meest bekend is hij voor zijn pogingen de socialistische cultuur te bevorderen. Reclame op televisie werd beperkt en programma’s van laag allooi verboden. Er kwamen programma’s over de Chinese cultuur en geschiedenis, over de revolutie en het socialisme. Daarmee maakt hij zich veel vrienden maar ook vijanden. Bo doet echter meer. Hij maakte van Chongqing een economisch succes , door de staatssector te versterken en rendabel te maken, en door privé-investeringen –ook buitenlandse- aan te trekken gebaseerd op de goede ligging en infrastructuur aan de Yangtze in combinatie met de lage lonen van het binnenland. Op die stevige economische basis experimenteert hij met regulering van de vastgoedsector en sociale woningbouw, en met versnelde integratie van interne migranten in de stad, problemen waar alle grootsteden in China zwaar mee worstelen. Chongqing heeft zo de ambitie op verschillende domeinen een modelstad voor het Chinese socialisme te zijn.
Wang Lijun (foto China Vitae)
Waarom Wang vorige week plots zijn bevoegdheid verloor is nog onduidelijk . Aanvankelijk was er zelfs speculatie dat hij zou bevorderd worden. Volgens de laatste berichten loopt tegen Wang een onderzoek betreffende corruptie in Tieling, in de provincie Liaoning. Daar werden eind vorig jaar een vice-burgemeester en de chef van de politie aangehouden. Wang was daar vroeger zelf politiechef en speelde een doorslaggevende rol in de bevordering van de twee arrestanten. In de hudige zaak zou een spoor naar hem leiden: er wordt onderzocht of hij zelf betrokken was in corruptie en marteling gedurende ondervragingen.
Men mag ervan uitgaan dat politieke tegenstanders van Bo de zaak Wang zullen willen uitspelen om Bo’s politiek in vraag te stellen. Er wordt ook gespeculeerd dat Wang in een laatste poging om zijn vel te redden aan het Amerikaans consulaat bezwarend materiaal betreffende Bo zou bezorgd hebben. Bovendien gaat binnen acht maanden het vijfjaarlijkse nationale Partijcongres door waar Bo als lid van het 25-koppig politbureau een belangrijke positie inneemt en eventueel kan gepromoveerd worden tot lid van het Permanent Bureau.
Bronnen: Xinhua, BBC, SCMP, www.chinavitae.com
