Het Amerikaanse Congres heeft een wet goedgekeurd die neerkomt op openlijke interventie in Hongkong. Regeringsleider Lam brengt intussen plannen voor een meer sociaal beleid naar de Legco (parlement) maar wordt door de oppositie het spreken belet.
Het Amerikaans Congres heeft met steun van de Democraten en de Republikeinen de Hong Kong Human Rights and Democracy Act goedgekeurd. De wet legt de VS-regering op de politieke situatie van Hongkong te beoordelen en op die basis te besluiten of Hongkong nog langer als een aparte douane-eenheid mag beschouwd worden.
Een weigering om het speciale douanestatuut nog langer te erkennen zou betekenen dat Hongkong niet langer zijn functie als bevoorrechte toegangspoort tot China kan uitoefenen. Het is een economisch doodvonnis voor de stad die leeft van de handel met China.
Het aparte douanestatuut van Hongkong is erkend door de Wereldhandelsorganisatie en andere internationale instellingen. Het Congres plaatst dus de Amerikaanse wet boven het internationaal recht.
Democraten en Republikeinen eensgezind in afkeer voor China
Het wetsvoorstel moet nu nog naar de Amerikaanse senaat waar het naar verwachting door beide partijen met grote meerderheid zal goedgekeurd worden. De laatste stap is de goedkeuring door de president die eventueel zijn veto kan uitspreken. Dat veto kan enkel door een tweederdemeerderheid in het Congres en de senaat ongedaan gemaakt worden.
De wet voorziet ook de mogelijkheid van sancties tegen Chinese ambtenaren. Een apart goedgekeurd wetsvoorstel streeft naar het verbod op levering van politiemateriaal zoals traangas aan Hongkong. Het Congres keurde ook een resolutie goed die de speciale relatie tussen Hongkong en de VS in de verf zet en ‘de tussenkomst van de Volksrepubliek in Hongkong’ veroordeelt.
De democratische speaker van het Congres, Nancy Pelosi, veroordeelde diegenen die tegen het voorstel stemden. Ze doen dat volgens haar alleen omdat ze winstbejag boven principes stellen.
De regering van Hongkong betreurt de Amerikaanse actie. De regering in Beijing is radicaal in het veroordelen van de inmenging van de VS in de binnenlandse aangelegenheden van Hongkong, dus in die van China. Ze spreekt over ‘een sinister plan om Hongkong te vernietigen en de vooruitgang van China af te remmen’. Volgens Beijing kan dit niet zonder gevolgen blijven. Welke tegenmaatregelen genomen kunnen worden is niet meteen duidelijk maar de ‘fase 1’ van een handelsakkoord tussen China en de VS, waarover enkele dagen geleden een principieel akkoord bereikt is, wordt momenteel concreet uitgewerkt.
Oppositie belet Lam het parlement toe te spreken
Woensdag wilde de Hongkong regeringsleider Lam de Legco toespreken voor haar jaarlijkse beleidsverklaring bij het begin van het parlementaire jaar. Ze werd echter door enkele tientallen leden van de ‘pandemocratische’ en van de radicale oppositie tweemaal belet te spreken. Haar toespraak werd dan maar verspreid via een vooraf opgenomen video. In een persconferentie achteraf riep ze op tot dialoog.
In de toespraak had Lam het over concrete maatregelen om het leven van de gewone burgers te verbeteren. De oppositie pikte dat niet en wilde uitsluitend praten over hun ‘vijf eisen’. Maar drie daarvan zijn volgens de regering onbespreekbaar (de politie blameren voor het geweld en gewelddadige betogers vrijpleiten). Een vierde eis is in het huidige gepolariseerde klimaat niet realiseerbaar (volledig open verkiezingen voor de regeringsleider). De vijfde eis, intrekking van het controversiële wetsontwerp over uitlevering, werd al eerder beloofd en zal volgende week geformaliseerd worden nu het parlement terug is uit reces.
Lam had het vooral over sociale thema’s die ze wil aanpakken. Dat moet niet alleen onmiddellijke verbetering brengen maar op termijn de voornaamste voedingsbodem van het ongenoegen en het protest wegnemen.
Honderden hectare privéterreinen zullen onteigend worden om er sociale woningen te bouwen. Privé bouwprojecten krijgen voordelen indien ze voldoende sociale woningen voorzien. Mensen die een huis willen kopen krijgen gemakkelijker een lening.
Voor gezinnen met een laag inkomen die geen steun ontvangen of geen sociale woning hebben komt er een eenmalige belangrijke premie. Mensen die gaan werken krijgen een hogere transportvergoeding en grotere kortingen op het openbaar vervoer.
Tolgelden voor de tunnels dalen of verdwijnen helemaal. De regering gaat het openbaar vervoer meer ondersteunen.
900.000 studenten zullen kunnen genieten van een nieuwe jaarlijkse subsidie van 2500 HK dollar. Er komen nieuwe steunmaatregelen voor kleuterscholen waarvan er tekort zijn.
De budgetten voor gezondheid en sociale maatregelen stegen de laatste jaren al gemiddeld met 29% per jaar en zullen verder stijgen.
Voor bedrijven die lijden onder de recessie worden nog maatregelen uitgewerkt. Daarvoor wordt steun gevraagd aan de nationale regering.
Weinig directe impact?
In de stad zelf flakkert de onrust elk weekend opnieuw op. Het aantal personen dat opduikt voor vreedzame manifestaties schrompelt stilaan weg, terwijl kleine goed georganiseerde benden amokmakers steeds driester geweld gebruiken tegen gebouwen en andere infrastructuur onder meer van de metro, en tegen politie en personen of bedrijven die openlijk regeringsgezind zijn.
Maandag was er nog een toegelaten betoging om het Amerikaanse Congres te vragen de wet tegen Hongkong goed te keuren; daaraan namen volgens de South China Morning Post ‘tienduizenden’ deel.
De oppositie reageert negatief op de toespraak van Lam. Zij willen uitsluitend praten over hun vijf eisen. De oppositiepartijen zijn stuk voor stuk (ultra)liberaal, sociale maatregelen zijn niet aan hen besteed.
Maar ook in regeringsgezinde kringen is het enthousiasme niet onverdeeld. Sommigen merken op dat de huidige politieke crisis andere maatregelen vereist dan die om op langere termijn de voedingsbodem voor onrust weg te nemen.
De grootste regeringsgezinde partij, de Democratische Alliantie voor een Betere Toekomst en Vooruitgang is ontgoocheld over de toespraak van Lam. Ze verwijt Lam dat ze er niet in slaagt de orde en rust in de stad te herstellen. Het is geweten dat sommigen in pro-regeringskringen Lam verwijten te zacht op te treden tegenover de betogers wanneer die een spoor van vernieling achterlaten.
Bronnen: SCMP, Reuters, Global Times
