Op nieuwjaarsdag waren er in Hongkong grote demonstraties met tegengestelde eisenprogramma’s. De voorstanders van een westerse democratie hadden bevolkingsgroepen met uiteenlopende grieven gemobiliseerd rond een schandaal over de nieuwe gouverneur van de regio. De voorstanders van een goede verstandhouding met Beijing riepen in hun tegenbetoging op om de gouverneur te laten regeren.
Hongkong heeft sinds 1997, toen het ophield een kolonie te zijn en door Groot Brittannië aan China werd ‘teruggegeven’, een aparte status. Het principe van ‘één land, twee systemen’ betekent dat in Hongkong het kapitalisme minder streng door de overheid wordt gecontroleerd. Er zijn ook meer burgerlijke vrijheden, meer echte competitie tussen politieke partijen en vrijwel geen ingrepen van de censuur. Op de aanduiding van de regering in de autonome administratieve regio oefent Beijing echter grote invloed uit, maar er ligt een belofte om in 2017 de gouverneur rechtstreeks te laten verkiezen. Sommige burgers en politici willen een snellere invoering van nog meer individuele politieke vrijheden en zijn in wezen uit op een verdere verwijdering van de rest van China. Zij grijpen alle vormen van onvrede en de grotere vrijheid om te protesteren aan om voor hun programma op te komen. Zo is er het feit dat de nieuwe gouverneur Leung Chun-ying op onregelmatige wijze gebouwen aan zijn eigendom heeft toegevoegd, iets wat in het door woningnood geplaagde Hongkong hoog wordt opgenomen. Leung heeft zich verontschuldigd voor zijn ‘onachtzaamheid’ een trage, onhandige aanpak van de kwestie. Er wordt al wekenlang campagne tegen hem gevoerd hierom. Op 1 januari verzamelden verschillende partijen grote groepen ontevreden burgers voor een meeting en demonstraties waar het aftreden van Leung werd geëist en ‘algemeen stemrecht’. Journalisten van de South China Morning Post vroegen actievoerders naar hun motivatie en kregen allerlei antwoorden gaande van grote bezwaren tegen een woningbouwproject over te lage pensioenen tot gelijke rechten voor homo’s. Blijkbaar geloven deze burgers dat met minder of zelfs helemaal geen bemoeienis van de nationale overheid hun moeilijkheden kunnen worden opgelost. Volgens de organisatoren trok de actie 130.000 deelnemers, volgens de politie waren er 26.000. Een beweging die tegen de eerste strekking opkomt, zegt de stilzwijgende meerderheid van Hongkongers te vertegenwoordigen, maar slaagde er slechts in 60.000 mensen te verzamelen, volgens de politie 8.500. Zij willen vooral dat de huidige regering een kans krijgt om te laten zien dat ze economische en sociale problemen kan aanpakken en dat de samenwerking met de nationale regering niet in gevaar komt.
De verdeeldheid in de maatschappij van Hongkong neemt toe, daarover zijn alle waarnemers het eens. Hoe scherp de tegenstellingen zijn laten de beweringen zien van de stroming voor een westerse democratie, als zouden hun tegenstanders tegen betaling hebben gedemonstreerd. Beijing steunt Leung Chun-ying nog steeds, maar in de komende maanden zal hij allicht moeten bewijzen dat hij ook het vertrouwen van de burgers van zijn stad kan herwinnen, onder andere om die steun niet kwijt te spelen. Tot nog toe beschouwt Beijing het beleid van ‘één land, twee systemen’ als een succes, maar het is duidelijk dat voor de nationale regering de speciale administratieve regio eerder beter moet worden geïntegreerd in het grotere geheel dan omgekeerd. Beijing zit met toestanden zoals deze verdeeldheid verveeld. Xinhua zou in eerste instantie over de acties hebben bericht volgens de SCMP, maar dat artikel is op dit moment niet terug te vinden in de officiële pers.
Bronnen: BBC, SCMP
