Ambtenaren die de kandidaturen voor de parlementsverkiezingen in Hongkong moeten controleren hebben twaalf oppositiekandidaten geweigerd. Dat gebeurt op basis van hun eerdere uitspraken of daden die ingaan tegen de minigrondwet van Hongkong; sommigen hebben zich daar intussen tevergeefs formeel van gedistantieerd om toch kandidaat te kunnen zijn. Overigens is bevestigd dat de verkiezingen met een jaar uitgesteld worden omwille van de coronacrisis.
Twaalf kandidaten voor de parlementsverkiezingen in Hongkong op 6 september zien hun kandidatuur afgewezen. Bij de twaalf zijn er vier zittende parlementsleden, drie van de Civic Party en één vertegenwoordiger van de boekhouders (de helft van de parlementsleden wordt namelijk door het middenveld verkozen). Vier kandidaten zijn lid van de lokale districtsraden. Vier zijn bekende straatactivisten.
Sommigen kwamen op voor afscheiding van Hongkong, al dan niet vermomd als ‘zelfbestuur’, anderen vroegen aan buitenlandse mogendheden sancties te nemen tegen Hongkong, verwierpen de nieuwe nationale veiligheidswet of maakten plannen bekend om het regeringswerk onmogelijk te maken indien ze een meerderheid zouden halen.
Het oordelen over de kandidaturen gebeurt door ambtenaren, die aangeduid worden door de Kiescommissie. De ambtenaren moeten op basis van de ‘Verordening over het Parlement’, nagaan of de kandidaten voldoen aan formele vereisten zoals leeftijd en nationaliteit, en of ze eerlijk een verklaring hebben ondertekend waarin ze zich engageren de minigrondwet te respecteren en trouw te zijn aan de Speciale Administratieve Regio Hongkong.
Nationale veiligheidswet verwerpen
Gwyneth Ho is een bekende activiste. Amy Yeung, de ambtenaar die haar kandidatuur controleerde, had bijkomende informatie gevraagd over haar standpunt tegen de nieuwe nationale veiligheidswet. Ho antwoordde dat ze zich verzette tegen het unilateraal goedkeuren en uitvaardigen van de wet, omdat het een overtreding is van de minigrondwet van Hongkong betreffende de onafhankelijkheid van rechtelijke macht en de bescherming van de mensenrechten. Yeung verklaarde bij de afwijzing van de kandidatuur dat Ho weliswaar ontkende dat ze de nationale veiligheidswet verwierp, maar dat weinig geloofwaardig was. Ho vormde op 25 juli samen met andere activisten een ‘weerstandsblok’ en ondertekende een motie die de nationale veiligheidswet verwierp. Yeung schreef: ‘… dit zaait twijfel of de kandidate echt het principe van ‘één land, twee systemen’ aanvaardt, promoot en ondersteunt, en dus objectief de eerlijke en echte bedoeling heeft om de minigrondwet van Hongkong te respecteren indien ze verkozen zou zijn’.
Separatisme en samen spannen met buitenland
De kandidatuur van de meest bekende activist, Joshua Wong, werd verworpen door Alice Choi. Wong is de stichter van Demosisto, een partij die openlijk opkwam voor onafhankelijkheid van Hongkong. Hij verliet die partij enkele uren vóór de nationale veiligheidswet secessie formeel onwettig verklaarde. Zijn eerdere verklaringen vormden echter voor Choi een aanwijzing dat het verlaten van de partij slechts een manoeuvre is.
Wong verklaarde maandag dat hij niet langer bij de VS of andere landen zou lobbyen om sancties tegen Hongkong te treffen. Ook dat is volgens Choi schijn; ze stelt dat Wong duidelijk van plan is een verdere tussenkomst van buitenlandse mogendheden in de binnenlandse zaken van de stad en het land te vragen en verder zal streven naar ‘democratisch zelfbestuur’, een ander woord voor onafhankelijkheid.
Verder verwierp Wong volgens Choi ook principieel het uitvaardigen van de nationale veiligheidswet en was hij van plan een meerderheid in het parlement na te streven die de werking van de regering moet verlammen (door geen budget goed te keuren) ‘ De controles en evenwichten die ingebouwd zijn in de minigrondwet van Hongkong zijn niet gemaakt om dergelijk misbruik van een grondwettelijke functie toe te laten met als doel de regering te verlammen’. Choi gelooft niet dat de kandidaat ‘…enige echte intentie heeft om zijn rol en taak als lid van het parlement trouw op te nemen binnen het grondwettelijk kader’.
Sancties vragen tegen zijn eigen land
De kandidatuur van Kenneth Leung Kai-cheong, die in het huidig parlement zetelt als vertegenwoordiger van de boekhouders, is verworpen wegens het oproepen van buitenlandse mogendheden om sancties tegen Hongkong te treffen. Na een reis naar de VS in maart in het kader van de US-Hong Kong Dialogue pleitte hij op een persconferentie voor sancties door de regering van de VS tegen Hongkong in het kader van de Hong Kong Human Rights and Democracy Act. De Professionals Guild waarvan Leung lid is publiceerde op haar facebook pagina in maart een artikel in dezelfde zin. Daarom besluit de bevoegde ambtenaar dat de verklaring die hij aflegde bij zijn kandidatuur ongeloofwaardig is.
Onzeker vervolg
Naast de nu geweigerde kandidaten hebben minstens een dozijn anderen een vraag tot meer informatie over hun kandidatuur gekregen. De kans bestaat dat er nog meer uitsluitingen volgen. De lijst wordt op 31 juli afgesloten.
Overigens heeft Carry Lam bevestigd dat de lokale verkiezingen die gepland waren voor september met één jaar uitgesteld worden wegens de heropflakkering van Covid-19.
Uitsluitingen niet voor het eerst
Het is niet de eerste keer dat in Hongkong kandidaten voor de verkiezing geweigerd worden. Bij de vorige parlementsverkiezingen in 2016 gebeurde dat ook al.
De kandidaten werd toen gevaagd een verklaring te ondertekenen waarin ze aanvaarden dat Hongkong ondeelbaar bij China hoort, zoals vermeld in de minigrondwet. Op die basis werden toen zes kandidaten geweerd.
Edward Leung Tin-kei, de bekende studentenleider die opkwam voor de ‘lokalistische’ (eigen volk eerst) partij Hong Kong Indigenous, tekende de verklaring maar werd toch geweigerd ; de verantwoordelijke ambtenaar oordeelde op basis van eerdere verklaringen en daden dat hij niet eerlijk was.
Bij tussentijdse verkiezingen voor vijf zetels in het parlement in 2018 werden vijf oppositiekandidaten geweigerd. Daaronder de bekende activiste Agnes Chow Ting. Zij had een leidende functie bij de Demosisto partij, die toen al opkwam voor ‘zelfbestuur’, in de praktijk onafhankelijkheid.
In 2019 werd Joshua Wong geweigerd als kandidaat voor de districtsraad wegens zijn streven naar onafhankelijkheid.
Verscheidene afgewezen kandidaten betwistten voor de rechtbank dat een ambtenaar kon oordelen of hun afgelegde verklaringen wel eerlijk waren. De rechtbank bevestigde in principe die bevoegdheid van de ambtenaren, doch in enkele concrete gevallen kregen eisers gelijk omdat de ambtenaren hen onvoldoende gelegenheid gaven om hun zaak te bepleiten.
In 2016 werden twee pas verkozen leden van de partij Youngspiration op vraag van de toenmalige regeringsleider uit het parlement gezet door een rechtbank, omdat ze hun eed van trouw niet correct aflegden. Gedurende de ceremonie ontplooiden ze een spandoek met de woorden ‘Hongkong is geen deel van China’. Nadien startte de regering nog juridische procedures voor het afzetten van vier andere parlementsleden.
Bronnen: South China Morning Post, Global Times
