Schoolkinderen bij het gerecht
Het Hooggerechtshof van het Volk verbiedt rechtspraak gebaseerd op bewijsmateriaal of getuigenissen verkregen door foltering of andere illegale middelen. Het hof wil dat materieel bewijsmateriaal een grotere rol gaat spelen en dat rechters zich niet laten beïnvloeden door publiek, betrokkenen of de overheid.
Bewijzen belangrijker dan getuigenverklaringen
Het hoogste volkstribunaal heeft gisteren een document gepubliceerd. De tekst geeft voorbeelden van foltering en illegale methodes: het blootstellen van verdachten aan extreme temperaturen, honger en vermoeidheid. Verder staat er: ‘aan materieel bewijsmateriaal moet meer belang worden gehecht. We moeten af van de traditie waarbij getuigenissen de doorslag geven.’ Het document geeft een gedetailleerde beschrijving van correcte juridische procedures, omstandigheden van verhoor en van de juiste manier om na te gaan of bewijsmateriaal zoals vingerafdrukken, bloedvlekken en haren authentiek is.
Betere rechtspraak
Het hooggerechtshof wil verder dat rechtbanken zich nauwgezetter aan de wettelijke procedures en aan hun eigen verantwoordelijkheden houden. Zij mogen zich bijvoorbeeld niet mengen in het onderzoek van de politie en in het werk van de openbare aanklagers. “De volksgerechtshoven moeten …een onafhankelijke rechtspraak uitoefenen…oordelen mogen niet worden geveld onder druk van de publieke opinie, betrokken partijen of ‘omwille van de stabiliteit in de maatschappij’”. ‘Doodstraffen moeten in handen worden gegeven aan ervaren rechters. Als het bewijsmateriaal onvoldoende is, moet het gerecht de beklaagde vrijspreken, ook al blijven er verdenkingen.’ De opperrechters dringen ook aan op contra-expertises telkens als er een vermoeden is van fouten in de rechtsgang en op herstel als dat nodig is. Het document maakt gebruik van het momentum gecreëerd door een van de besluiten op het 3e plenum: ‘China zal de mensenrechtensituatie verbeteren door een vermindering van het aantal doodstraffen, het tegengaan van foltering en andere maatregelen.’ Het is een vervolg op en een verfijning van de regelgeving die in 2010 door vijf justitiële instellingen en ministeries is uitgewerkt en die in de strafwetgeving is opgenomen in 2012. Die regels spraken voor het eerst duidelijk over de ontoelaatbaarheid van onwettig verkregen bewijsmateriaal en getuigenissen. In augustus van dit jaar heeft een commissie van de CPC verordend dat rechters, aanklagers en politiemensen levenslang verantwoordelijk blijven en kunnen worden vervolgd voor hun rol bij het tot stand komen onrechtmatige veroordelingen.
Receptie
De officiële media richten de schijnwerper op het optreden van het Chinese Hooggerechtshof. Ze geven voorbeelden van gerechtelijke fouten uit het verleden en laten juristen aan het woord, die over het algemeen positief gestemd zijn over wat zij als verduidelijkingen en stappen voorwaarts zien. In een bericht dat met dit alles verband houdt heeft de South China Morning Post (Hongkong) vernomen dat de CPC het advies van juristen inwint over hoe de partij haar eigen intern onderzoekssysteem, het voornaamste drukkingsmiddel van de Commissie voor de Inspectie van de Discipline, kan hervormen. Verder zijn westerse media sceptisch over de haalbaarheid van de wensen van het hooggerechtshof.
Bronnen: Xinhua, China Daily, BBC, SCMP
