Op 24 september heeft de VN-veiligheidsraad, zoals bekend, een topconferentie gehouden over kernwapens. De Chinese president Hu Jintao riep op tot “gezamenlijke inspanningen voor een grotere veiligheid die aan de hele wereldbevolking ten goede zal komen”. Hij noemde de huidige internationale toestand ingewikkeld en onstabiel en sprak van een duidelijk risico op nog meer spreiding van kernwapens en een moeizame, nog lange weg naar nucleaire ontwapening.
Volgens Hu Jintao was het eerst en vooral nodig te zorgen voor meer vrede en stabiliteit. “Neem de bronnen van onrust bij alle landen weg, los conflicten op zonder geweld te gebruiken en doe iets aan de oorzaken van strijd en onzekerheid door ontwikkeling en bestrijding van de armoede”, zo stelde hij voor.
De Chinese president vervolgde met: “Staten moeten elkaar respecteren, begrip hebben voor elkaars bezorgdheden en win-winrelaties nastreven. Ze moeten dialogeren en samenwerken op voet van gelijkheid. In een geest van internationale samenwerking tussen vele partijen moeten we werken aan het collectieve veiligheidssysteem waarvan de VN het hart is. We moeten het rechtvaardiger, ernstiger en sterker maken, zodat het meer gewicht in de schaal kan werpen”.
Tegen de dreiging van een kernoorlog kwam Hu Jintao met een specifiek vijfpuntenplan.
1. Behoud het strategisch evenwicht en de stabiliteit in de wereld en laat de nucleaire ontwapening vooruitgaan. Alle kernmachten moeten zich houden aan artikel VI van het Non-proliferatieverdrag en openlijk verklaren dat hun bezit van kernwapens niet voor eeuwig is. De grootste kernmachten moeten het voortouw nemen door hun arsenaal drastisch en aanzienlijk te verkleinen. Laat het verdrag tegen kernproeven eerder in werking treden en laat de internationale gemeenschap een concreet stappenplan uitwerken om op een lange, maar redelijke termijn te komen tot een volledige nucleaire ontwapening en een totaalverbod op kernwapens.
2. Zie af van het afschrikkingsbeleid en de macht “om als eerste toe te slaan”. Alle kernmachten moeten er zich toe verbinden om nooit kernwapens in te zetten tegen niet-kernmachten of in kernvrije zones en een internationale organisatie creëren opdat ze zich aan die belofte houden. Tegelijk moeten kernmachten onderhandelen over verdragen om ook elkaar niet aan te vallen met atoomwapens.
3. Alle landen moeten zich aansluiten bij het systeem ter voorkoming van de spreiding van kernwapens en het Internationaal Atoomagentschap (IAEA) moet meer macht krijgen. Het is daarbij belangrijk verplichtingen na te leven, niet met twee maten te wegen en de export te controleren.
4. Alle landen hebben het recht om kernenergie voor vreedzame doeleinden te gebruiken. Wederzijds respect en internationale samenwerking, bijvoorbeeld tussen ontwikkelde en ontwikkelingslanden, zijn daarbij van groot belang. Het IAEA kan de ontwikkeling van de technologie sterk bevorderen.
5. Zorg dragen voor de beveiliging van alle kerninstallaties, militaire en burgerlijke en de strijd tegen het nucleaire terrorisme opvoeren, onder andere door een betere samenwerking.
Hu Jintao eindigde ermee te verklaren dat China altijd al voor het totale verbod en een volledige vernietiging van kernwapens is geweest. “Het land heeft een zo beperkt mogelijk arsenaal aan kernwapens voor zelfverdediging en zal zich op geen enkele manier tot deelname aan een kernwapenwedloop laten verleiden. China zal ook inzake de bovenstaande punten het goede voorbeeld geven”.
Volgende week is er in Genève een belangrijke onderhandeling met vertegenwoordigers van Iran. Het Westen beweert met grote stelligheid dat Iran plannen heeft voor atoombewapening en streeft naar sancties tegen Teheran. Israël is zelfs bereid om Iran aan te vallen zonder internationale consensus. Teheran zelf houdt vol dat zijn kernprogramma er een is voor louter vreedzame energieopwekking. Vooralsnog blijft China met de duidelijkste onverzettelijkheid gekant tegen het instellen van of het dreigen met sancties tegen Iran. In het licht van Hu’s vijfpuntenplan moet dat misschien geen verwondering wekken.
