Het blad ”Global Times” publiceerde een interessante vergelijking van de hukou-hervorming in Chengdu en Chongqing. De hervorming heeft alles te maken met de bouwgrond die de boeren al of niet voor toegang tot de stedelijke diensten afstaan aan de stad die dan beter zou kunnen uitbreiden.
Landbouwgrond in Chengdu
Onze lezers kennen reeds het Chinees hukou-systeem van burgerlijke stand waarin ieder van de geboorte af ingedeeld wordt ofwel in stedelijk of ruraal. Een bewoner met stedelijke hukou kan van sociale stedelijke diensten genieten; een rurale bewoner heeft een stukje grond waarmee hij een inkomen verwerft. Probleem is dat de strikte opdeling nefast is voor de boeren-migranten die naar de steden trekken en er niet kunnen genieten van sociale diensten. Ze behouden wel nog het recht op hun grond die ze dan overlaten aan vrouw of familie. Zowel Chongqing als Chengdu experimenteren met de hervorming van het hukou-systeem. Chengdu plant de integratie van beide systemen tegen 2012: boeren kunnen zich dan vrij vestigen in de stad of stedelingen ten lande of ze kunnen terugkeren naar de plaats van herkomst. Naast het toegang geven tot de sociale diensten in de stad (gezondheid, onderwijs, huisvesting..) heeft de hervorming een breder doel, aldus een onderzoeker in de “Global Times”. De stad die wil uitbreiden heeft immers behoefte aan gronden om zijn industrie op te vestigen, want binnen de stad zijn de gronden meestal opgebruikt zodat de meer perifere landelijke gebieden een optie zijn. Dit verwerven van grond bij de boeren is een lang en moeilijk proces. Door de hukou-hervorming hoopt Chengdu dat door de boeren een huis in de stad te geven en toegang tot de stedelijke diensten, zij hun bouwgrond zullen willen opgeven.
Grondensysteem
In de steden is de grond van de staat, maar wordt het recht in feite uitgeoefend door het stadsbestuur. In de rurale dorpen en gemeenten is de grond eigendom van het lokaal bestuur en bezit de boer het gebruiksrecht. Ruraal bestaan nog eens twee soorten grond: de echte landbouwgrond en de grond om op te bouwen. De eerste is onaantastbaar want China heeft nu al landbouwgrond te weinig. De stad beoogt enkel de bouwgronden in ruraal gebied. De hukou-hervorming in Chongqing voorziet dat de boeren hun bouwgrond en huis afstaan in ruil voor een huis in de stad plus gebruik van de stedelijke sociale diensten. Probleem is daar dat er geen weg terug is. In Chengdu behoudt de boer echter de titel op zijn landbouwgrond tot wanneer zijn contract met het lokale bestuur loopt. Als de boer niet aardt in de stad, kan hij in Chengdu terugkeren.
Bouwwoede in Chengdu
Als de stad van meerdere boeren bouwgronden verwerft, kan er bijvoorbeeld een industriezone op worden voorzien. Om tot één geheel te komen, kunnen ook meerdere uiteen liggende gronden worden gewisseld, maar hoe dan ook de hoeveelheid landbouwgrond moet gelijk blijven. Zowel Chengdu als Chongqing geven drie soorten compensatie aan vertrekkende boeren: cash, inkomen nadat de ontwikkelaar hun land openbaar heeft aangeboden en aandelen in de toekomstige industriezone die op hun grond gebouwd werd. Niettegenstaande deze voordelen, willen sommigen per se blijven. In Chengdu is er sprake van een handtekeningactie bij 500 personen die tekenden tegen een gedwongen verhuis. Uiteraard zijn er boeren die dit sedert generaties zijn en een leven in de stad niet zien zitten. Eigenlijk bereidt Chengdu de hervorming al voor sinds 2003 want sedertdien zijn grondexperten bezig met het inventariseren van de gronden. Een expert verklaart dat ze door de boeren bekeken werden als spelbrekers of indringers. Vele problemen zijn nog onopgelost. Sommigen speelden hun grondcertifikaten kwijt. De experten zijn het wel eens dat een grondhervorming noodzakelijk is voor een vlottere verstedelijking. Ontwikkelde landen hebben een verstedelijking van 70 %: in ontwikkelingslanden ligt het op 30 % en in China bedraagt het cijfer 46,6 %
Dialogue over het probleem: vooral Chengdu
