Te Beijing is zopas in de Shijia-hutong een heus hutong museum geopend. Het vertelt de geschiedenis van deze voor Beijings oud centrum typische straatjes met de even typische siheyuan die gebouwd zijn rond binnenhofjes. Vele van de hutongs werden gesloopt voor moderne gebouwen, meer dan 500 zijn beschermd als cultureel erfgoed.
Pas in de 12-de eeuw werd Beijing –toen Dadu geheten- hoofdstad van het land, maar het is onder Mongools bestuur nadat de stad grotendeels verwoest werd, dat de hutongs ontworpen werden. Daarvoor tekende hoofdarchitect Liu Bingzhong en gebruikte daarbij de principes uit het boek Kao Gong Ji dat geschreven werd in de Zhou dynastie (1100-770 BC).De hutongs werden ook na de Yuandynastie verder gebouwd tijdens de Ming (1368-1644) en Qing (1644-1911) Dynastieën. Marco Polo stond in bewondering voor deze indeling van de stad. Tot 60 jaar geleden waren de woongebieden in Beijing nog meestal zo gebouwd. Sommige zijn recht en lang, anderen kronkelig en nauwelijks en halve meter breed.
Wat deze straatjes hun typisch karakter geeft zijn de siheyuan, de laagbouw huizen met 4 zijden rondom binnenhofjes. In de grotere dicht bij het Keizerlijk paleis woonden aristocraten en rijke handelslui op grond die tot 2 ha groot kon zijn met meerdere binnenhoven. Meer bezuiden en benoorden lagen de siheyuan van het gewone volk met een hofje en vier kamers. Tijdens de middeleeuwen was de opening op de zuidoostelijke hoek, de hoek waaruit de wind blies en het huis stond naar het zuiden met het hoofdgebouw in het noorden waarvan geloofd werd dat dit gelijk stond met het waterelement dat vuur verhinder. De kinderen woonden aan de zijkant. Onder Mingkeizer Jia Jing (1507-1567 telde Beijing 900 hutongs. De meeste overblijvende hutongs dateren uit het einde van de 19-de eeuw. Hoewel toeristen de hutongs pittoresk en authentiek vinden, ontbrak het vaak aan moderne nutsvoorzieningen en zijn de toiletten nog altijd collectief.Een euvel dat zich voordoet is dan ook het onwettelijk bijbouwen van structuren.
Museum
Hutongmuseum
De handel en wandel in deze hutongs komen nu aan bod in het hutong museum in de Shijiahutong die zich niet ver van de centrale winkelstraat Wangfujing bevindt. Wanneer bezoekers uit het museum stappen, bevinden ze zich in een levendig museum. Aangenomen wordt dat Shi verwijst naar de naam van uit de prominente familie uit de Mingdynastie. Sinds 1909 was in deze hutong de dienst gevestigd voor overzeese studenten in de VS. Daar grepen ook de selectie examens plaats. Het steegje kent ook een lagere school. Gedurende een tijdje was een gedeelte van deze hutong toegewezen aan het Deens gezantschap en de christelijke kerk. Na 1949 werd veel bijgebouwd en nu telt het 82 lage gebouwen en 15 gebouwen met meerdere verdiepingen. Recentelijk droeg de Prince Charles Foundation bij tot de vernieuwing van de buurt. Ook het Beijing Red Wall Garden Hotel bevindt zich in de hutong op nauwelijks 100 meter van winkelstraat Wangfujing.
Bescherming
Beschermde hutong gebieden
In 1993 keurde de regering het masterplan van Beijing goed. Tussen 1990 en 1999 verdwenen 4 miljoen m2 hutongbuurten. Uit het masterplan vloeide in september 2002 het plan voort ter bescherming van de historische en culturele stad. Het aantal hutongs verdween inmiddels aan een tempo van 600 per jaar en deze werden vervangen door hoge modern torengebouwen. In het district Xicheng schoten nog 200 van de 820 hutongs uit 1949 over. In 2005 bleven te Beijing in totaal nog 3000 over. Nog eens 800 moesten er aan geloven in de aanloop van de Olympische Spelen in 2008. Gedurende de laatste 10 jaar kregen 200.000 gezinnen een nieuwe woonst vaak ver van het centrum, maar wel met de moderne voorzieningen als stromend water en toilet. 10.000 bewoners verhuizen kost de stad anderhalf miljard.
539 hutongs zijn echter beschermd als cultureel en historisch erfgoed. In 2008 beloofde het stadsbestuur dat ze een miljard yuan zou uittrekken voor het behoud van hutongs en de vernieuwing van de siheyuan. Ondertussen worden in de buurt van de drumtoren al driewielers-bezoektochten georganiseerd voor toeristen die een toer door de hutongs willen maken. Ook diverse boeken over de hutongs en hun patrimonium werden al geschreven of zijn nog in de maak. Mede door interesse van westerse ngo’s als The Heritage Foundation ontstaat ook aan Chinese universiteiten een tendens om meer aandacht te gaan schenken aan de vernieuwbouw van deze oude buurten.
Bronnen: Global Times, THF Beijing Hutong Conservation Plan:
The future of Old Beijing and the conflict between modernization and preservation
Zie ook CCTV-videoreeks over Beijings hutongs
