De Chinese regering zet in de plannen voor 2024 een groeivoet van ‘ongeveer 5%’ voorop. Over de haalbaarheid van dit cijfer is debat. We vatten de belangrijkste Chinese en enkele invloedrijke westerse standpunten samen.
Op de jaarlijkse algemene vergadering van het Nationaal Volkscongres, het Chinese parlement, heeft premier Li Qiang de economische plannen voor 2024 bekend gemaakt. Cijfermatig lijken die bijna een doorslag van 2023, met centraal dezelfde verwachte groei van ongeveer 5%. Maar achter deze schijnbare continuïteit zit een sterk veranderde situatie. Is 5% in de huidige context haalbaar?
Xi geeft prioriteit aan kwaliteitsvolle ontwikkeling
President en partijleider Xi Jinping nam deel aan een werkgroep met afgevaardigden van de provincie Jiangsu. Hij riep de afgevaardigden op te focussen op de huidige topprioriteit: de kwaliteit van de Chinese vooruitgang verhogen. Dat betekent meer inspanningen voor technologische innovatie, steun aan opkomende nijverheidstakken, proactieve plannen voor de ontwikkeling van sectoren met toekomstpotentieel en het moderniseren van de meer traditionele industrie.
Een hogere kwaliteit voor de Chinese vooruitgang vereist volgens Xi beter werkende instellingen voor een socialistische markteconomie: een beter werkende markt, steun aan innovatie door de privésector, efficiënter gebruik van onderzoek, onderwijs en human resources, een aantrekkelijke en voorspelbare omgeving voor internationale bedrijven, een meer kwaliteitsvolle opening naar het buitenland, minder bureaucratie en meer creativiteit, inspanningen voor betere werk- en levensomstandigheden voor de bevolking.
Xi focust dus op verdere hervormingen voor een meer kwaliteitsvolle maatschappij, op de eerste plaats technologisch. Die hervormingen zijn een werk van lange adem. Intussen blijft groei uiteraard nodig. Maar voor de toekomst van China is een % meer of minder groei zo te zien niet de grootste zorg van Xi.
Premier Li Qiang : 5% is ambitieus, maar we kunnen het
Premier Li begon zijn rapport voor het parlement met de verwezenlijkingen en de uitdagingen van 2023 samen te vatten. Hij had het over ‘een ongewoon complexe internationale situatie en de uitdagende taken om de binnenlandse hervormingen en ontwikkeling verder te zetten terwijl de sociale stabiliteit bewaard blijft’ en over de gezamenlijke inspanningen van alle Chinezen ‘om het hoofd te bieden aan externe druk en interne moeilijkheden’.
In 2023 groeide de economie onregelmatig en de bereikte resultaten kwamen volgens Li niet vanzelf.
De wereldeconomie herstelde zich zwak. Geopolitieke conflicten werden scherper, protectionisme nam toe. Dat was allemaal niet goed voor de Chinese economie.
Binnenlands zat China met de erfenis van covid-19, met oude problemen die scherper werden, en nieuwe problemen doken op. De buitenlandse vraag daalde en de binnenlandse stagneerde. Risico’s in de vastgoedsector, met de schulden van de lokale overheden en met de kleine banken namen in sommige streken toe. Daarboven op waren er natuurrampen.
Toch werden de doelstellingen voor 2023 bereikt. Het vereiste de inzet van iedereen. Li merkte op dat men uit het voorbije jaar veel geleerd heeft qua aanpak van problemen. Hij heeft vertrouwen in de toekomst.
Li gaf de belangrijkste resultaten voor 2023; we schreven hier al over in een vorig artikel. Hier toch nog enkele van de meest interessante: Meer dan 12 miljoen nieuwe banen; 28,6% meer technologiecontracten; recordoogst van graangewassen; beschikbaar inkomen per persoon + 6,1%; idem in de armste plattelandsgebieden +8,4%.
De economische uitdagingen volgens Li
De Chinese premier sprak open over de economische problemen en uitdagingen waarvoor China staat.
De wereldeconomie sputtert. Er blijven maar regionale conflicten uitbreken. Er zijn storingen in de logistiek.
Intern is de basis van het economisch herstel na covid-19 niet stevig genoeg. De vraag is te zwak, er is in sommige sectoren overcapaciteit, de verwachtingen zijn niet hoog, en er zijn allerlei min of meer verdoken risico’s. Kleine en middelgrote ondernemingen hebben het moeilijker. Er zijn tijdelijke en structurele problemen met tewerkstelling. De openbare diensten zijn op sommige plaatsen nog onvoldoende. Sommige lokale besturen hebben het moeilijk om de eindjes aan elkaar te knopen.
China heeft nog een wetenschappelijke en technologische achterstand, milieubescherming is er nog ver van perfect en er blijft werk te doen voor meer veiligheid op het werk.
Er is ook nog nood aan een betere werkstijl. Bureaucratie, formalisme, gebrek aan verantwoordelijkheid en corruptie op sommige domeinen vereisen nog verdere hervormingen.
Li verzekerde het parlement dat deze problemen en uitdagingen in 2024 stevig zullen aangepakt worden en dat alles zal gedaan worden om de beoogde doelstellingen te halen.
Hij ging dan in op de doelstellingen voor dit jaar, die we ook al in een vorig artikel behandelden. We herhalen er enkele specifieke: groei van de lonen in parallel met de economische groei; evenwicht op de betalingsbalans (= stabiele wisselkoers) ; 2,5% minder energieverbruik per eenheid bbp; een betere bescherming van het leefmilieu.
De aanpak van Li
Over de beoogde 5% groei zei Li dat het geen gemakkelijk doel wordt en een correcte politiek en grote inzet zal vereisen. Hij schetste een aantal principes die een leidraad voor het werk vormen.
Het basisprincipe van de politiek dit jaar is de combinatie van vooruitgang en stabiliteit. Alle maatregelen die men op elk niveau neemt moeten de vooruitgang bevorderen. Tegelijk moet men op zijn hoede zijn voor negatieve bijwerkingen op de verwachtingen, de groei, de tewerkstelling en de kwaliteit van het leven in het algemeen.
China moet vooruit, het groeimodel moet aangepast worden aan de nieuwe realiteit, met structurele aanpassingen, hogere kwaliteit en meer efficiëntie.
Li herhaalde verder de bekende recepten: maatregelen nemen die de conjunctuurschommelingen afzwakken, een proactieve fiscale politiek een voorzichtige monetaire politiek, betere coördinatie tussen de ministeries.
Voor de fiscale politiek (belastingen, subsidies) in 2024 waren de verwachtingen hoog, ook in het buitenland. Zou de Chinese regering nieuwe sterke fiscale stimulansen uitvaardigen om de economie een boost te geven? Li bleef eerder cryptisch: de fiscale politiek zullen we ‘op gepaste wijze versterken’. Fiscale maatregelen mogen de overheidsfinanciën niet onhoudbaar belasten. Het budgettekort blijft zoals volgend jaar op 3% en ook de financiering buiten budget (met speciale obligaties) blijft ongeveer op hetzelfde niveau.
De regering opteert voor 3% inflatie (zoals gepland maar niet bereikt in 2023) . Het monetair beleid (rentevoet, reserves) zal de geldhoeveelheid doen toenemen om de beoogde inflatie te bereiken. Belangrijk is dat dit gebeurt op een manier die het bijkomend geld naar zinnige investeringen doet vloeien en niet naar bankrekeningen; zo komen er bijvoorbeeld maatregelen ten gunste van kmo’s, technologie- , digitale – en milieuprojecten, en van pensioenfondsen.
Coördinatie tussen verschillende ministeries moet sterker om tot een coherente politiek te komen die met alle aspecten en alle stakeholders van een probleem rekening houdt en dit zowel nationaal als lokaal.
Li bleef niet bij een algemene leiddraad. Hij stelde tien concrete economische taken voor 2024 voorop. De meest draaien rond ‘nieuwe kwaliteitsvolle productieve krachten’.
Een kort overzicht: Industrieën moderniseren; betere wetenschap en onderwijs; hogere binnenlandse vraag; verdere hervormingen van de structuren; meer kwaliteitsvolle opening naar het buitenland met wederzijds voordeel; veiligheid en risicobeheersing in sommige sectoren; blijvende inzet voor het platteland; betere integratie stad-platteland en optimalisering van regionale specialisatie; investeren in milieu en klimaat. En last but not least: het welzijn van de bevolking verhogen en betere methoden uitwerken voor sociaal bestuur.
Hoe kwam men tot 5% groei en hoe gaat men die realiseren?
Op 5 maart hield de Chinese regering een persconferentie. Woordvoerder was Huang Shouhong, die de leiding had bij het opstellen van het jaarlijks regeringsrapport. Hij kreeg de vraag hoe ze aan een verwachte groei van 5% gekomen waren en hoe ze die denken te realiseren.
Huang Shouhong verklaarde dat de doelstelling voor economische groei het resultaat was van het overwegen van veel verschillende factoren, zowel binnenlandse als buitenlandse, korte termijn en lange termijn. De groei moet voldoende hoog zijn om te kunnen voldoen aan een aantal dringende problemen: er moeten nieuwe banen gecreëerd worden (vooral voor jongeren) , het inkomen van de gezinnen moet omhoog (om het binnenlands verbruik aan te zwengelen) , en bestaande risico’s afgebouwd (vastgoedsector, schulden). Er werd ook rekening gehouden met de doelen in het vijfjarenplan.
Hoe gaat men die doelstelling realiseren? Huang vertrouwt erop dat de maatregelen die men in de tweede helft van 2023 nam om de economie aan te zwengelen in 2024 zullen doorwerken. In 2024 zullen in functie van de noden bijkomende maatregelen genomen worden om de groei en de sociale ontwikkeling te verzekeren
Buitenlanders sceptisch
Het opinievormend persbureau Reuters laat Tao Chuan, hoofdanalist bij Soochow Securities aan het woord: ‘ Dit jaar wordt het moeilijker dan vorig jaar om de 5% te realiseren, want het referentieniveau ligt nu hoger. Dat is een aanwijzing dat de regering ernstig van plan is om de groei te ondersteunen’.
Maar Ben Bennett, strategisch beleggingsadviseur bij Legal And General Investment Management ziet het anders. De beleidsmakers lijken van plan het huidige beleid verder te zetten. ‘Dat is een ontgoocheling voor wie gehoopt had op sterke stimulerende maatregelen’. Hij vraagt zich af hoe de beloofde steun voor de schuldafbouw van de lokale overheden en de vastgoedsector zich in concrete maatregelen gaat vertalen.
Bij concurrent Bloomberg klinkt een meer radicale toon. Daar schrijft Alicia Garcia Herrero, specialist Azië van de bank Natixis: ‘Dit is een doelstelling zonder plan …. Het toont dat ze niet begrijpen hoe ernstig de situatie is. De lonen zijn gedaald. Er is deflatie. Hoe pak je dat aan?’
Ren Shuli, ex-bankier en columnist voor Bloomberg, merkt op dat de groei vorig jaar een duw in de rug kreeg door het einde van covid-19; dat is dit jaar niet het geval. Maar de belangrijkste becijferde economische doelstellingen (bbp, inflatie, overheidsschulden en budgettekorten) zijn dezelfde als vorig jaar. Volgens haar zijn die wegens de slechtere economische omgeving nu met zichzelf in tegenspraak en onrealistisch.
Ook Nomura denkt dat de 5% hoog gegrepen is. ‘De vastgoedsector strompelt verder, de lokale overheden in 12 provincies worden op het matje geroepen wegens te hoge schulden, de investeringen in nieuwe energieën zullen waarschijnlijk verlagen, en de resultaten voor januari en februari zijn niet briljant’.
ING zegt dat de belangrijkste motor voor groei in 2023 de binnenlandse consumptie was. Een zwak consumentenvertrouwen en negatieve effecten op de vermogens gaan die motor in 2024 doen sputteren. De consument gaat meer uitgeven aan ontspanning, voedsel, toerisme maar minder aan investeringen zoals woningen of auto’s. De groei van de buitenlandse handel valt ook weg als motor. Het risico op protectionisme neemt toe, wat de groeiende uitvoer van elektrische voertuigen zou kunnen treffen. Om de groeidoelstelling te bereiken zal meer steun voor investeerders nodig zijn. Maar sinds 2019 investeren staatsbedrijven meer dan privébedrijven.
Opvallen is dat buitenlandse commentatoren bij de te verwachten moeilijkheden nauwelijks spreken van het toenemend protectionisme in het Westen en van de technologische struikelblokken die de VS opwerpen.
Bronnen: Manosj Kewalramani Tracking People’s Daily, Persdienst Nationaal Volkscongres, The China Aademy. Ginger River Review
