Tijdens het driedaags bezoek van premier Abe hebben de twee landen besloten meer te gaan samenwerken. De hernieuwde wederzijdse goodwill werd onderstreept door 500 zakendeals, een valutaswap van 200 miljard yuan en het besluit om gezamenlijk in derde landen op te treden bij de aanleg van infrastructuur.
De betrekkingen tussen Japan en China werden in 2012 slechter naar aanleiding van een conflict rond de Diaoyu/Sensaku eilanden. De sfeer verergerde het jaar er op na het bezoek van Abe aan het Yasukuni-schrijn waar ook oorlogsmisdadigers begraven liggen. De Trumppolitiek van ‘America eerst’ heeft de twee landen echter opnieuw dichter tot elkaar gebracht. Japan ziet het gevaar in om te sterk te vertrouwen op de Amerikaanse partner waarvan de invloed tanende is. Beijing dat geviseerd wordt door de Trump heffingen kan van zijn kant een betere verhouding met Japan ook best gebruiken in zijn streven om niet geïsoleerd te raken.
Japan probeert toenadering tot China te zoeken zonder de VS te wantrouwig te maken. China is al de Japanse grootste handelspartner met een handelsvolume van 300 miljard $. Japan heeft voorts na China en Mexico het grootste handelsoverschot met de VS. Het land wordt bang als ze merken wat de VS met die landen van plan is, te meer dat Trump vooral de autosector viseert als sector van nationaal belang. Overigens is Japan ook betrokken in de complexe toeleveringsketens die de Amerikaanse president viseert. Volgens het boek China and Global Value Chains komt bijvoorbeeld één derde van de iPhone onderdelen uit Japan. Kortom voor het verouderende en inkrimpende Japan is het niet realistisch China te bevechten en is het beter de hand te reiken.
Samenwerking
De twee landen hebben dus de bestaande verschillen tijdens het driedaags bezoek opzij gezet. Het was zeven jaar geleden dat een Japanse premier nog China bezocht. ‘Onze betrekkingen hebben heel wat hindernissen ondervonden’, aldus Xi Jinping ‘maar deze verhouding is nu genormaliseerd en een gezonde relatie dient beider belangen’. Abe hoopte dat zijn trip de verhouding veranderen van wedijver naar samenwerking. Hij zei:’Japan en China zijn buren, we zullen elkaar niet beschouwen als een gevaar’. Xi vroeg Abe om China te steunen betreffende vrijhandel en een open wereldeconomie. Toch zaten de twee leiders niet op dezelfde golflengte qua mensenrechten toen Abe de kwestie van de Oeigoeren ter sprake bracht. Abe zei wel China te steunen bij zijn uitbreiding van de open deur politiek en wil verder actief participeren in het Chinees ontwikkelingsproces. Hij vond het ‘Belt and Road Initiative’ een veel belovend concept. Premier Li Keqiang drong aan op het sluiten van een vrijhandelspact tussen 16 landen van Azië/Pacific maar zonder de VS.
Akkoorden
Premier Abe was vergezeld van honderden zakenlui die 500 handelsovereenkomsten hebben getekend. De twee landen willen zo spoedig mogelijk een hotline installeren om toevallige botsingen in de lucht en op zee te vermijden. Ook een panda voor een Japanse zoo maakt deel uit van besprekingen. De valuta swap die in 2013 verlaten werd, is nu wel een feit: 200 miljard yuan (US$29 miljard) zal gewisseld worden tegen 3.400 miljard yen. China heeft al overeenkomsten met 30 monetaire overheden en de bedoeling is de yuan meer internationaal aanvaardbaar te maken. Voorts is het Tokyo-filiaal van de Bank of China‘ aangeduid als de clearing bank voor de yuan in Japan. Naar verluidt stuurt Japan ook aan op een gezamenlijke uitbating van aardgas en aardolie in het betwist gebied van de Oost-Chinese zee. De Defensie ministeries van beide landen bereiden ook een overeenkomst voor op het gebied van opspoor- en reddingsoperaties op zee.
Derde landen
Wat vooral origineel lijkt, is het voornemen van beide landen om op derde markten gezamenlijk te gaan optreden op het vlak van infrastructuur. Bekend is dat China met zijn ‘Belt & Road Initiative’ grootse doelen koestert voor de aanleg van infrastructuur. Ondertussen is al kritiek opgedoken dat projecten niet duurzaam en van onvoldoende hoge kwaliteit zouden zijn. Japan wil op dit vlak vooral het belang onderstrepen van internationale principes als openheid, doorzichtigheid, financiële gezondheid en haalbaarheid. De voorbije dagen hebben de twee landen na een forum 50 overeenkomsten gesloten die 18 miljard $ waard zijn. Bij de overeenkomsten behoort een deal tussen de Japan Bank for International Cooperation en de China Development Bank om leningen te verstrekken voor de aanleg van infrastructuur in derde landen.
Volgens Japans ondernemer Akira Terashi houdt de samenwerking onder meer in dat Chinese bedrijven die werken aan de nieuwe zijderoutes Japanse grondstoffen mogen gebruiken. Het was in het verleden vaak zo dat Japanse en Chinese bedrijven in Zuidoost-Azië concurreerden voor de aanleg van infrastructuur. De South China Morning Post meent te weten dat vooral Thailand zal profiteren van de samenwerking omdat het op goede voet staat zowel met China als met Japan. Bij de ondertekende projecten behoort de aanleg van een slimme stad in de provincie Chonburi dat zich langs Thailand’s Eastern Economic Corridor bevindt.
SCMP, Global Times
Dit is het zoveelste reset. Zoals het zoveelste spijtbetuiging en daarna het weer terug draait naar niks. Als de Japaner echt menen dan hoeft het nooit te resetten.