De onrust rond de Diaoyu eilanden in de Oost-Chinese Zee neemt toe. Japanse nationalisten plantten de Japanse vlag op de eilanden en overal in China breekt protest uit.
Vorige week trokken 14 Chinese actievoerders uit Hongkong en Macao naar de betwiste onbewoonde eilandenarchipel. Ze werden prompt door Japanse patrouilleschepen gevangen genomen en na diplomatiek protest en overleg ‘uitgewezen’. 150 Japanse parlementsleden en politici van rechtse partijen zijn op hun beurt naar de eilanden gevaren; 10 van hen zijn er zondag geland om de Japanse vlag te planten, alhoewel ze van hun regering officieel geen toelating hadden. Dat veroorzaakt sinds zondag protesten in heel China. Er zijn spontane marsen gehouden in Guangzhou, Jinan, Hangzhou, Chengdu, Changsha, Wenzhou, Harbin en Shenzhen. In Hongkong namen 1.000 personen deel aan een vakbondsdemonstratie naar het Japanse consulaat. Voor de protesten elders in China werd sinds vrijdag via het internet opgeroepen. De politie probeerde niet de marsen te verhinderen maar stippelde wel routes uit. In Kanton (Guangzhou) verzamelden zich 500 betogers voor het Japanse consulaat en verbrandden er vlaggen. Maar het rumoerigste protest was er in de naburige Speciale Economische Zone Shenzhen. Volgens de politie trokken er 20.000 betogers gedurende zeven uur de straat op en ontstonden er ernstige rellen. Minstens drie Japanse restaurants werden beschadigd, en dozijnen Japanse auto’s beschadigd of vernield, waaronder zelfs een politiewagen. De politie kwam tussen toen de menigte begon met vandalisme. De oproerpolitie sloot straten af, vooral toen de menigte in de buurt van het µJapanse warenhuis Jusco kwam. Volgens getuigen werden dozijnen betogers opgeleid en sommigen afgetuigd. Het verkeer in de stad liep vast.
De Chinese regering had al zaterdag bij Japan geprotesteerd en gevraagd de actie van de rechtse politici af te blokken. De Japanse onderminister van Buitenlandse Zaken betreurt de protesten in China en zou van plan zijn naar Beijing te reizen om de zaak te ontmijnen. De Japanse ambassadeur in China heeft aangedrongen dat China de veiligheid van Japanse burgers en ondernemingen op zijn grondgebied zou veilig stellen. De autoriteiten van Taiwan hebben geprotesteerd bij de Japanse zaakgelastigde. De regering van Hongkong looft de actievoerders op de eilanden en de protesten in Hongkong als een voorbeeld van de kracht van de civiele maatschappij.
Het Chinese persagentschap Xinhua vermeldt anti-Japanse demonstraties in een tiental steden, waaronder Chengdu, maar zonder verdere details. Dit werd overgenomen in de Engelstalige China Daily en Shanghai Daily. De tweetalige Global Times doet een oproep tot nationale eenheid en zegt dat China het eventueel sturen van Japanse militaire schepen met gelijke munt moet beantwoorden. Het Chineestalige Dagblad van de Jeugd respecteert de gevoelens van patriottisme van de betogers, maar waarschuwt dat vandalisme streng moet bestraft worden. Maar de meeste andere Chineestalige media negeren totnogtoe de betogingen. Dit is waarschijnlijk een uiting van de wens van de regering om de spanningen met Japan niet verder te laten oplopen.
De Diaoyu eilanden (letterlijk “Visserijeilanden”), in Japan de Senkaku en in koloniale tijden de Pinnacle Islands, zijn een groepje onbewoonde eilandjes tussen Taiwan en Japan. Ze zaten historisch in de Chinese invloedssfeer maar werden na de Japans-Chinese oorlog van 1895 samen met Taiwan door Japan aangehecht. Na de tweede wereldoorlog voorzag het vredesverdrag dat Japan alle gekoloniseerde gebieden zou teruggeven. De Diaoyu-Senkaku werden echter nog samen met Okinawa door de VS bezet tot 1972. Japan beweert dat deze eilanden in 1985 onbewoond waren en door hen ‘ontdekt’, zodat ze niet van China afgenomen zijn en China ze niet kan terug claimen.
Recentelijk zijn ook de Japanse grensconflicten met Korea en met Rusland terug opgelaaid. Een en ander houdt verband met de invloed van nationalistische partijen in Japan.
China van zijn kant zag zijn grensconflicten met Vietnam en de Filipijnen in de Zuid-Chinese zee recentelijk opflakkeren. Buitenlandse experts schrijven dit toe aan het groeiend nationalisme in China, terwijl China zelf de VS met de vinger wijzen, die ieder land steunen dat zich tegen China wil opstellen.
(bronnen:SCMP,Xinhua, BBC)
