Het is een Chinese traditie dat aanbieders van dezelfde producten of diensten zich bij elkaar in de buurt vestigen. Dat trekt meer klanten dan wanneer je je zou afzonderen en je blijft zo beter op de hoogte van de ontwikkelingen in je vakgebied. De Panjiayuan Brillenstad in Beijing slaat op dit gebied alle records.
Hoofdpoort naar de Panjiayuan Brillenstad; foto van de auteur.
Nieuwe glazen
We bezochten de Panjiayuan Brillenstad in het oosten van Beijing. Ik had nieuwe meekleurende glazen nodig voor mijn zonnebril die ik daar in 2019 gekocht had. Mijn opvouwbare leesbril komt daar trouwens ook vandaan. Wie denkt in Panjiayuan een grote brillenzaak te vinden komt bedrogen uit. Het is een complex bestaande uit twee gebouwen van meerdere verdiepingen aan beide zijden van de oostelijke Derde Ringweg. Het complex kent ruim 100 winkels; vandaar de aanduiding ‘stad’. Je zou het ook een bazaar kunnen noemen.
Ontdekkingsreis
Een eerste bezoek kan een overweldigend zijn. Je zoekt een bril, maar wordt geconfronteerd met zo’n enorm aanbod, dat je bevriest, niet wetend waar en hoe je moet beginnen. De beste strategie is gewoon beginnen te lopen. Je staat af en toe bij een winkel stil en soms roept de eigenaar je binnen. Op een gegeven moment valt je oog op iets dat aanspreekt en begint je eerste gesprek met een opticien. Vroeger of later vind je iets van je gading.
Een blik in een van de winkels; foto van de auteur
Efficiency
Door de samenscholing van zoveel winkels kunnen de opticiens heel efficiënt opereren. Zij doen zelf de oogmeting, maar laten de glazen bij een centrale slijperij slijpen. Die maakt ook deel uit van het complex, zodat er geen tijd verloren gaat met het verzenden van glazen e.d. Op simpele glazen zoals mijn meekleurende zonder sterkte, kun je wachten. Meer complexe zijn in een paar dagen klaar. De kosten zijn ook lager dan bij ons.
Netwerken
Veel bezoekers komen niet voor het eerst. Je herkent hen snel, omdat zij vlot naar hun favoriete winkel lopen. Terwijl ik op mijn nieuwe glazen zat te wachten, liep een man binnen die door de opticien uitbundig begroet werd. Hij had kennelijk een eigen bedrijf, want de opticien vroeg eerst uitgebreid hoe het met de zaken ging, voordat zij informeerde naar de reden van het bezoek (een kapot montuur). Wij zelf gingen aanvankelijk ook naar ons vertrouwde adres. Uiteindelijk kwam ik ergens anders terecht, omdat onze ‘eigen’ opticien al klanten in de zaak had.
Brillentoerisme
Nog steeds wachtend op mijn glazen had ik een gesprek met de opticien over diverse aspecten van haar bedrijf. Ik had al gemerkt dat het aantal klanten in het gehele complex aanmerkelijk minder was dan bij vorige bezoeken. Dit kwam deels doordat het toerisme in China nog maar net aan het terugkeren is. Vroeger was het heel gewoon dat iemand van buiten de stad per trein aankwam en nog voor in het hotel in te checken eerst de metro naar Panjiayuan nam om een nieuwe bril aan te laten meten. Die kon je dan nog voor terugkeer ophalen. De handel zal deze dagen zeker toenemen, nu de meivakantie nadert. Chinezen krijgen brillen niet van de ziektekostenverzekering vergoed. Militairen krijgen eens in de drie jaar RMB 1000 subsidie voor een (nieuwe) bril.
Internationale handel
Ook vertelde mijn opticien dat zij nog best veel zaken deed met klanten die voor kortere of langere tijd in het buitenland wonen. Die sturen een bericht over wat zij nodig hebben. De opticien stuurt de rekening en stuurt het bestelde na ontvangst van de betaling naar de klant. Dit is een mooi voorbeeld van de sociale cohesie die het onderling vertrouwen van mensen binnen een Chinese netwerk creëert. Ik ken deze situatie van andere producten. Zo heeft een Chinese kennis in Nederland zijn gordijnen vanuit China laten komen, wat zelfs met de verzendkosten nog enorm in prijs scheelde.
Onzekere toekomst
Mijn opticien was onzeker over de toekomst van haar handel. Beijing is al enige jaren bezig het aantal kleine ondernemers van buiten te verminderen. Lange tijd kende Beijing bazaars als de Brillenstad, waar wat Chinezen aanduiden als ‘kleine producten (xiao shangpin)’ verkocht werden: kleding, cosmetica, sieraden, tassen e.d. Ze trokken ook veel buitenlandse toeristen aan. Beijing echter vindt die bazaars niet passen bij het imago van de stad als hoofdstad van China. De bazaars worden de een na de ander gesloten en komen terug als moderne shopping malls. Het probleem voor de oorspronkelijke ondernemers is dat de huur daarvan te hoog is. De meeste vertrekken weer naar hun geboortestreek. Ik zal bij mijn volgende bezoek aan Beijing kijken of deze bazaar nog bestaat.
Bronnen: Chinasquareredacteur Peter Peverelli is een aantal weken in China en zal geregeld rapporteren over onderwerpen die hij op straat tegenkomt, op de lokale TV ziet, of in gesprekken met Chinezen opdoet.
